Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień utrzymująca równowagę termodynamiczną między dwiema fazami o różnym stężeniu składnika przenikającego przez przegrodę półprzepuszczalną. Występuje ono na granicy roztworu i rozpuszczalnika lub dwóch roztworów o różnych stężeniach rozdzielonych półprzepuszczalną błoną. Ciśnienie osmotyczne powstaje wskutek przenikania rozpuszczalnika do roztworu, prowadząc do wyrównywania stężeń. Z ciśnieniem osmotycznym mamy do czynienia w transporcie substancji w komórkach organizmów żywych.