urządzenia techniczne
Urządzenia techniczne — Urządzenia techniczne – przedmioty umożliwiające wykonanie danego procesu. Urządzenia techniczne składają się z połączonych ze sobą elementów stanowiących spójną, funkcjonalną całość cechującą się określonym typem budowy w zależności od parametrów pracy i przeznaczenia.
Definicja
Urządzeniem technicznym określa się urządzenie służące do wykonania danego procesu, zgodnie z celem przeznaczenia. Urządzenie to składa się z połączonych ze sobą elementów stanowiących spójną, funkcjonalną całość. Wykorzystywane jest do spełniania określonych celów, takich jak m.in. przetwarzanie energii, przetwarzanie informacji bądź wykonywanie określonej pracy mechanicznej.
Urządzenia techniczne dzieli się na:
- maszyny – urządzenia techniczne służące do przekształcania energii lub wykonujące pracę mechaniczną;
- narzędzia – przedmioty lub urządzenia bezpośrednio oddziałujące na przedmiot pracy; stanowiące wyposażenie człowieka bądź danej maszyny;
- sprzęt – urządzenia techniczne uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub obecności pól elektromagnetycznych; służące do wytwarzania, przesyłania bądź pomiaru prądu elektrycznego i pól elektromagnetycznych;
- osprzęt – pomocnicze elementy maszyn i urządzeń, niezbędne do ich prawidłowego funkcjonowania.
Maszyny
Maszyna jest urządzeniem technicznym składającym się z mechanizmu bądź zespołu połączonych ze sobą mechanizmów, którego funkcją jest przetwarzanie jednej formy energii w inną bądź wykonywanie określonej pracy (przeważnie mechanicznej poprzez ruch swoich części składowych), np. przetwarzanie energii elektrycznej w energię mechaniczną ruchu igły przez elektryczną maszynę do szycia; przetwarzanie energii wiązań chemicznych paliwa w energię mechaniczną ruchu obrotowego wału napędowego przez silnik wysokoprężny.
Zgodnie z tekstem rozporządzenie z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn maszynę określa się jako „zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siły mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie” bądź „zespół gotowy do zainstalowania i zdolny do funkcjonowania jedynie po zamontowaniu na środkach transportu lub zainstalowaniu w budynku lub na konstrukcji”.
Złożone maszyny wykonujące kilka czynności jednocześnie określane są mianem kombajnów lub maszyn zespołowych. Maszyny wykonujące równocześnie te same czynności i „które w celu osiągnięcia określonego efektu końcowego zostały zestawione i są sterowane w taki sposób, że działają jako zintegrowana całość” stanowią zespoły maszyn (agregaty).
Maszyny dzieli się na:
- maszyny energetyczne – przetwarzające energię mechaniczną w inny rodzaj energii (np. prądnice elektryczne, maszyny elektrostatyczne, sprężarki, pompy, maszyny cieplne, maszyny parowe, turbiny parowe) lub wytwarzające energię mechaniczną z innych rodzajów energii (np. silniki);
- maszyny robocze – pobierające energię mechaniczną z maszyn napędowych do wykonania pracy:
- maszyny technologiczne przetwarzające surowce i półprodukty w gotowe półprodukty lub produkty, np. obrabiarki do metalu i drewna, walcarki, młoty, prasy, maszyny odlewnicze, górnicze, przędzalnicze, poligraficzne i rolnicze);
- maszyny transportowe zmieniające położenie ciał stałych, cieczy oraz gazów, np. dźwignice, przenośniki, samochody, lokomotywy, wagony silnikowe, statki wodne i powietrzne, wentylatory, dmuchawy i pompy.
Narzędzia
Narzędzia są przedmiotami lub urządzeniami wykonanymi z odpowiedniego materiału, których funkcją jest bezpośrednie oddziaływanie na przedmiot danej pracy podczas jej wykonywania. Większość narzędzi stanowią proste urządzenia (maszyny proste), ułatwiające wykonanie danych czynności poprzez zmianę wartości lub kierunku siły wykonującej pracę nad danym układem (wartość pracy pozostaje bez zmian, użyta siła posiada mniejszą wartość i działa na wydłużonej drodze).
Wyróżnia się następujące rodzaje narzędzi:
- w zależności od dostosowania do zadań – narzędzia uniwersalne (mające wiele zastosowań) i specjalistyczne (przeznaczone do jednej, określonej czynności);
- w zależności od napędu – narzędzia ręczne, zmechanizowane (z napędem elektrycznym lub pneumatycznym) i maszynowe (stanowiące wyposażenie danej maszyny);
- w zależności od przeznaczenia – narzędzia tokarskie, frezerskie, kowalskie, ślusarskie, szewskie, krawieckie, kamieniarskie, stolarskie, ciesielskie, do obróbki metali i drewna, do obróbki plastycznej, skrawające, ścierne i pomiarowe.
Osprzęt
Osprzęt (armaturę) stanowią pomocnicze elementy urządzeń technicznych, które są niezbędne do ich prawidłowego działania i eksploatacji, np. osprzęt elektryczny (gniazdka, włączniki), hydrauliczny (zawory, korki), gazowy (bezpieczniki, zawory, filtry, kable, rury, elementy złączne), roboczy (wymienne części robocze).
Sprzęt
Mianem sprzętu określa się urządzenie techniczne (stałe bądź ruchome), które zostało zaprojektowane do wykonania określonych zadań. Powszechnie używanym rodzajem sprzętu, którego działanie zależy od dopływu prądu elektronicznego bądź obecności pól elektromagnetycznych jest:
- sprzęt gospodarstwa domowego (artykuły gospodarstwa domowego, AGD), np. pralki, zmywarki, suszarki do włosów, lodówki, mikrofalówki, czajniki elektryczne, tostery;
- sprzęt teleinformatyczny i telekomunikacyjny, np. komputery, telefony stacjonarne;
- sprzęt RTV (elektronika użytkowa), np. telewizory, odtwarzacze DVD, wieże stereofoniczne, odbiorniki radiowe;
- sprzęt oświetleniowy, np. lampy
- sprzęt rekreacyjny i sportowy;
- sprzęt do nadzoru i kontroli, np. czujniki dymu.
