Olejek z trawy cytrynowej – właściwości i działanie. Jak stosować olejek z trawy cytrynowej?

Olejek z trawy cytrynowej to niezwykle świeży, słodki i trawisto-cytrusowy zapach, który rozpieszcza zmysły i ciało. Nieco mniej oczywisty i przewidywalny niż inne olejki cytrusowe, zaliczany jest do najpopularniejszych preparatów aromaterapeutycznych. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo szeroki wachlarz jego zastosowań – w końcu lepiej jest mieć w apteczce jedną buteleczkę niż pięć różnych. Sprawdź, kiedy warto sięgnąć po olejek z trawy cytrynowej.

1. Produkcja olejku z trawy cytrynowej
2. Skład olejku z trawy cytrynowej
3. Zdrowotne właściwości olejku z trawy cytrynowej
4. Inne zastosowania olejku z trawy cytrynowej
5. Przeciwwskazania i środki ostrożności przy stosowaniu olejku z trawy cytrynowej
6. Dla kogo olejek z trawy cytrynowej?

Trawa cytrynowa (Cymbopogon citratus) to ceniona w Azji roślina lecznicza i przyprawowa, która charakteryzuje się dość długimi, soczyście zielonymi źdźbłami o bardzo intensywnej woni i ostrych krawędziach. Występująca w stanie naturalnym na obszarze Afryki, południowo-wschodniej Azji, Australii i Oceanii, od wieków wykorzystywana była do przygotowywania napojów stymulujących trawienie, zwalczających niestrawność, pobudzających krążenie i odporność, zwalczających infekcje, a nawet regulujących cykle miesiączkowe. W Ameryce Środkowej trawa cytrynowa do dziś jest popularnym ludowym lekiem na nadciśnienie!

Produkcja olejku z trawy cytrynowej

Olejek eteryczny zwany z angielskiego „lemongrasowym” produkuje się nie tylko z właściwej trawy cytrynowej, ale i jej bliskiej kuzynki (Cymbopogon flexuosus). Ta pierwsza przy tym jest powszechnie znana z przepisów kulinarnych, tą drugą częściej można spotkać właśnie w olejkach i perfumach. Obie cechują się bardzo podobnymi właściwościami aromatycznymi i leczniczymi.

Pomimo szerokiego wykorzystania kulinarnego i medycznego dopiero na początku XX w. trawa cytrynowa zaczęła być przerabiana na olejek eteryczny, co zawdzięczamy pracom badawczym naukowca ze Sri Lanki, J.F. Jovita. W drugiej połowie stulecia zaczęto ją w sposób intensywny uprawiać na Florydzie i Haiti, choć największym producentami trawy cytrynowej na świecie do dziś pozostają Chiny i Indie, pokrywając łącznie pond 80% globalnej produkcji.

Surowiec do wyrobu olejku pozyskuje się z plantacji, przy czym rośliny potrzebują ok. 9 miesięcy od czasu zasadzenia, aby osiągnąć pełną dojrzałość. W czasie sezonu wegetacyjnego można je zbierać nawet co miesiąc, gdyż źdźbła bardzo szybko odrastają. Zbiór przeprowadza się zawsze rankiem w suche dni, aby ograniczyć wilgotność w liściach i utratę aromatu spowodowaną nadmierną ekspozycją na słońce. W ciągu dalszych 24 godzin przeprowadza się szybki proces suszenia w standardowych suszarkach do żywności lub ziół, który ma na celu zachowanie maksimum koloru i aromatu, bez ryzyka rozwoju grzybów. W ciągu kolejnych trzech dni surowiec zostaje poddany destylacji parowej.

W rezultacie otrzymuje się intensywnie żółty, czasem wręcz bursztynowy olejek o bardzo złożonym słodko-kwaśnym, a przede wszystkim świeżym aromacie, z wyraźnymi nutami zielonej trawy.

Skład olejku z trawy cytrynowej

W zależności od warunków uprawy i klimatu olejek z trawy cytrynowej może mieć różny skład i nieco inny bukiet aromatyczny. Z analizy różnych badań naukowych wynika jednak, że najbardziej obfitym jego składnikiem jest zwykle cytral - związek należący do grupy aldehydów, który w warunkach laboratoryjnych wykazuje się działaniem antyseptycznym, antyoksydacyjnym oraz przeciwwirusowym. Jego zawartość w olejku lemongrasowym sięga od 40 do 76% (Trang i in., 2019).

Z innych składników aromatycznych na uwagę zasługują również:

• nerol – o działaniu uspokajającym, przeciwzapalnym, antydepresyjnym;
• geraniol – silny antyoksydant o właściwościach przeciwbakteryjnych u uśmierzających ból;
• cytronelal – przeciwgrzybiczny, przeciwwirusowy, uspokajający;
• mircen – o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym, a także antybiotycznym; chroni przed mutacjami DNA;
• octan gerantylu – o właściwościach antybiotycznych i przeciwgrzybicznych.

Zdrowotne właściwości olejku z trawy cytrynowej

Dzięki skoncentrowanej mocy wymienionych wyżej terpenów olejek z trawy cytrynowej wykazuje silne działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, doskonale zwalcza patogeny chorobotwórcze różnego pochodzenia, a poza tym skutecznie uspokaja, koi zmysły, dodaje energii.

W aromaterapii poleca się go przede wszystkim jako środek do masażu – po rozcieńczeniu w wybranym oleju bazowym. W tej formie doskonale łagodzi bóle mięśni po przeciążeniu i kontuzjach, jak również bóle stawów w przebiegu chorób reumatycznych. Może być również wmasowywany w skronie dla złagodzenia uporczywych bólów głowy. Posiada również korzystne działanie na samą skórę: redukuje stany zapalne przebiegające z zaczerwienieniem, pieczeniem, obrzękiem czy świądem. Przydatny jest zwłaszcza w pielęgnacji skóry trądzikowej, zmniejszając nasilenie zmian, oczyszczając cerę i zmniejszając widoczność porów. Może także być wmasowywany w skórę głowy (po rozcieńczeniu z szamponem czy odżywką) w celu redukcji świądu i podrażnienia.

Stosowany do inhalacji (np. w kominku aromaterapeutycznym) wpływa kojąco na nerwy, pomaga zredukować poziom stresu i skłonności depresyjne, a jednocześnie sprzyja pozytywnemu myśleniu. Badaczom udało się dowieść, że zwiększa długość snu i znacząco redukuje drgawki u myszy poddawanych działaniu elektrowstrząsów (Shah i in., 2011).

Z pogłębionych badań naukowych wynika ponadto, że olejek z trawy cytrynowej potrafi zwalczać bakterie takie jak gronkowiec złocisty (S. aureus), pałeczki zapalenia płuc (K. pneumoniae) czy pałeczka okrężnicy (E. coli), a także szereg grzybów odpowiedzialnych za popularne ludzkie choroby skórne, łącznie z klasyczną grzybicą stóp. Rozpylany w powietrzu czy stosowany do dezynfekcji powierzchni może więc zmniejszyć ryzyko zakażenia sezonowymi infekcjami. Dodawany do płynu do płukania ust może z kolei redukować zapalenia dziąseł i zmniejszać ryzyko powikłań po zabiegach stomatologicznych. Co więcej, okazuje się również skuteczny wobec ameby czy malarii!

Bardzo ciekawe są również studia przeprowadzone przez badaczy wietnamskich w 2019 r. i dotyczące antymutagennego działania olejku lemongrasowego. Otóż u gryzoni, którym sztucznie wszczepiono komórki nowotworu płuc, terapia olejkiem okazała się działać cytostatycznie na raka, ograniczać jego rozwój, a nawet prowokować planowaną śmierć zmutowanych komórek. Zastosowanie olejku w onkologii wydaje się więc bardzo obiecujące!

Stosowanie: 12 kropli olejku z trawy cytrynowej rozcieńczamy w 1 łyżeczce oleju bazowego. Taką ilość można bezpiecznie dodać do kąpieli lub kosmetyków, bądź stosować bezpośrednio do masażu.

Inne zastosowania olejku z trawy cytrynowej

Fantastyczny i dość niepowtarzalny zapach może być jednak sam w sobie wystarczającym powodem do sięgnięcia po olejek z trawy cytrynowej. Jako aromat do domu wpływa on pozytywnie na samopoczucie mieszkańców, jednocześnie redukując poziom drobnoustrojów w powietrzu i łagodząc ewentualne stany napięcia psychicznego. Wiele osób chętnie dodaje go do kosmetyków do kąpieli i pielęgnacji ciała oraz włosów, łącząc świeży, cytrusowy aromat z przeciwzapalnymi właściwościami.

Przeciwwskazania i środki ostrożności przy stosowaniu olejku z trawy cytrynowej

Olejek z trawy cytrynowej nie powinien być pod żadnym pozorem konsumowany – nie jest to równoważnik przyprawy kuchennej. Ponadto, nie zaleca się go kobietom ciężarnym i karmiącym piersią, a także wszystkim osobom cierpiącym na choroby nerek oraz wątroby. Od stosowania wstrzymać się powinni również nadciśnieniowcy, a także diabetycy oraz cierpiący na hipoglikemię – olejek może bowiem dodatkowo obniżać poziom cukru we krwi.

Mimo, że korzystny dla skóry, jest również zbyt silny, aby stosować go w postaci nierozcieńczonej – może wówczas powodować podrażnienia i alergie. Objawiają się one intensywnym pieczeniem, zaczerwienieniem, wysypką i ogólnym dyskomfortem. Przed pierwszym zastosowanie konieczny jest więc test wrażliwości wykonany ma małej powierzchni skóry, po uprzednim rozcieńczeniu olejku w oleju kokosowym lub jojoba. Warto również podkreślić, że olejek lemongrasowy zwiększa wrażliwość skóry na promieniowanie UV, więc nie należy leczonych nim części ciała wystawiać na działanie słońca. Nigdy też nie stosujemy go w okolicach oczu, ust, nosa, ani zakraplamy do uszu.

Dla kogo olejek z trawy cytrynowej?

W każdym domu znajdzie się szereg zastosowań dla uniwersalnego olejku z trawy cytrynowej. Mało kto ma problem z jego świeżym, optymistycznym zapachem, a jako silny środek odkażający może być stosowany do sprzątania, aromatyzowania wnętrz, przemywania skóry, kąpieli, itd. Pomoże osobom starszym cierpiącym na reumatyzm, ludziom borykającym się z problemami natury psychologicznej, nastolatkom z cerą trądzikową, a także często chorującym dzieciom. Jednym słowem, to jeden z tych olejków eterycznych, które w jednej butelce zawierają rozwiązanie na wiele codziennych bolączek!

Bibliografia

1. Gagan Shah i in. ; “Scientific basis for the therapeutic use of Cymbopogon citratus, stapf (Lemon grass)”; data dostępu: 2021-03-11
2. Mohamed Nadjib Boukhatem i in.; “Lemon grass (Cymbopogon citratus) essential oil as a potent anti-inflammatory and antifungal drugs”; data dostępu: 2021-03-11
3. Duong Thu Trang i in.; “Essential Oils of Lemongrass (Cymbopogon citratus Stapf) Induces Apoptosis and Cell Cycle Arrest in A549 Lung Cancer Cells”; data dostępu: 2021-03-11
4. Healthline Editorial Team; “Why Using Lemongrass Essential Oil Benefits You”; data dostępu: 2021-03-11
5. XueshengHan i in.; “Lemongrass (Cymbopogon flexuosus) essential oil demonstrated anti-inflammatory effect in pre-inflamed human dermal fibroblasts”; data dostępu: 2021-03-11
6. Mohd Irfan Naika i in.; “Antibacterial activity of lemongrass (Cymbopogon citratus) oil against some selected pathogenic bacterias”; data dostępu: 2021-03-11