Morsowanie ‒ wady i zalety. Jak zacząć przygodę z morsowaniem?

Tak zwane morsowanie, czyli po prostu krótkotrwałe, zimne kąpiele w jeziorach, rzekach lub morzu, stało się ulubioną grupową rozrywką Polaków. I nie jest to tylko sposób na wesołe spędzanie czasu ze znajomymi – to bardzo zdrowa praktyka, której naprawdę warto spróbować! Dla kogo jest morsowanie? Jakie są zalety i wady morsowania? Na co pomaga morsowanie? Spróbujmy uporządkować tę wiedzę.

Morsowanie – co to jest?

Morsowanie to krótka, intensywna kąpiel w zimnej wodzie, najczęściej praktykowana w większej grupie, w okresie od jesieni do wiosny. Niegdyś popularna przede wszystkim wśród starszych osób, głównie pochodzących z Europy Wschodniej i ze Skandynawii, ale trudno nie zauważyć, że morsowanie w ciągu ostatnich dziesięciu lat zdobywa uznanie młodszych pokoleń, które uczyniły tę aktywność modną i powszechną. W tej chwili morsowanie (po angielsku „ice swimming” lub „winter swimming”) jest już znane na całym świecie, w różnych formach (np. pływanie pod lodem jest uznane oficjalnie za sport).

Czy morsowanie jest zdrowe?

Pływanie w zimnej wodzie szokuje organizm. Ten szok można podzielić na dwie fazy: początkową reakcję (szok zimna), a następnie adaptację, która z kolei następuje w dłuższej perspektywie. Pierwszy szok sprawia, że człowiek sapie, ciężej oddycha, adrenalina przepływa przez ciało, może pojawić się nawet lekka panika. Ciśnienie krwi gwałtownie rośnie, a do krwiobiegu uwalnia się glukoza i tłuszcze, które automatycznie dodają energii – tak zachowuje się ciało, gdy chce pomóc walczyć lub wręcz przeciwnie – pomóc uciec.

Z nadnerczy uwalnia się kortyzol, który utrzymuje hormon stresu w ciele od kilku minut do kilku godzin, ale jednocześnie następuje wzrost endorfin, które łagodzą ból, a nawet wywołują uczucie euforii. Po kilku zanurzeniach w wodzie (badania mówią, że po około sześciu), reakcja organizmu na szok spowodowany zimną temperaturą, zmniejsza się, a ciało uczy się i dostosowuje do nowych warunków. Umysł mniej panikuje, łatwiej kontrolować oddech. W szerszej perspektywie, morsowanie może pomóc lepiej reagować na stres w codziennym życiu! Nazywane jest to „adaptacją krzyżową” – gdy człowiek przystosuje się do jednego stresora, łatwiej radzi sobie też z innymi.

Zalety morsowania

Już samo spędzanie czasu na łonie natury, nad wodą, przyczynia się do lepszego samopoczucia. Ponadto pływanie z innymi sprzyja zacieśnianiu więzi, poczuciu wspólnoty, a wykonanie trudnego i wymagającego zadania, daje pozytywne poczucie spełnienia.

Można wymienić kilka najważniejszych zalet morsowania i kąpieli w zimnej wodzie:

1. Wzmacnia układ odpornościowy – Wpływ zimnej wody na układ odpornościowy był już badany na wiele sposobów, nie tylko przy okazji badania zalet morsowania. Jak to działa? Mówiąc najprościej, zimna woda pomaga zwiększyć liczbę białych krwinek, ponieważ organizm jest zmuszony reagować na zmieniające się warunki. Na dodatek, przy dłuższym kontakcie z zimną wodą, organizm lepiej mobilizuje swoje mechanizmy obronne. Morsowanie może przyczynić się do rzadszego chorowania. Koniec z przeziębieniami!
2. Poprawia humoru – Endorfiny są hormonami, które dbają o to, żebyśmy czuli się dobrze podczas wykonywania pewnych określonych czynności. Pływanie w zimnej wodzie zbliża nas do bariery bólu, a endorfiny są uwalniane, gdy go odczuwamy, aby pomóc człowiekowi sobie z nim poradzić.
3. Poprawia krążenie – Pływanie w zimnej wodzie niemal dosłownie przepłukuje żyły, tętnice i naczynia włosowate, pomaga ogrzać wszystkie kończyny. Morsowanie przystosowuje człowieka do zimna.
4. Zwiększa libido – Zimna woda była kiedyś postrzegana jako sposób na stłumienie popędów seksualnych, ale tak naprawdę zwiększa produkcję estrogenu i testosteronu, zwiększając płodność i libido.
5. Spala więcej kalorii – Skoro serce musi pompować szybciej krew, a organizm musi pracować ciężej, aby wszystkie organy były wciąż ciepłe podczas kąpieli, zużywa na to więcej energii, czyli spala dużo więcej kalorii niż podczas pływania w cieplejszej wodzie.
6. Zmniejsza stres – Wiele badań mówi nam o związku między zimną wodą a redukcją stresu. Pływacy w zimnych wodach są naturalnie spokojniejsi i bardziej zrelaksowani. Są silniejsi w obliczu przeciwności.

Jak się przygotować do morsowania? Morsowanie dla początkujących

Po decyzji o wyjściu w teren i prawdziwej kąpieli w jeziorze, morzu lub rzece, należy starannie się przygotować. Przede wszystkim nigdy nie należy morsować samemu! Najlepiej umówić się w grupie, w której jest ktoś, kto zostaje na lądzie (i np. mierzy czas). Po wejściu do wody, należy być całkowicie zanurzonym, ale jednocześnie nie powinno się moczyć głowy – do wody wchodzi się w czapce, by chronić uszy przed przeziębieniem.

Początkowo warto ochlapać wodą klatkę piersiową i twarz, niewskazane jest wchodzenie do wody zbyt szybko i gwałtownie. Ważne, by zabrać ze sobą kilka warstw ubrań, suchy ręcznik i klapki, które należy zostawić blisko brzegu, by chronić stopy przed skaleczeniami, ponieważ ziemia jest często dużo zimniejsza niż woda. Po morsowaniu należy pozostać aktywnym i zrobić rozgrzewkę, za to nie powinno się brać gorącego prysznica. Warto też wypić i zjeść coś ciepłego, a do morsowania podejść spokojnym, zrelaksowanym i po lekkostrawnym posiłku (najlepiej bez kawy). Oczywiście przed morsowaniem nie należy spożywać żadnego alkoholu, może to być niebezpieczne dla serca. Początkujące morsy powinny unikać wody zimniejszej niż 12 stopni Celsjusza.

Przed zaplanowanym wyjściem, warto także sprawdzić pogodę i wybrać na morsowanie dzień, który jest bezwietrzny. Wiatr niepotrzebnie dodatkowo obniża temperaturę ciała. Morsowanie można zacząć nawet wiosną lub latem – wtedy woda w jeziorach i rzekach też bywa bardzo zimna.

Morsowanie – jak długo się kąpać? Ile powinno trwać?

By uniknąć hipotermii, należy dobrze się do morsowania przygotować. Hipotermia to spadek wewnętrznej temperatury ciała poniżej 35°C (normalna temperatura ciała wynosi od 36,5°C do 37,5°C), co może być poważnym stanem, zwłaszcza, jeśli nie zostanie wykryta i szybko leczona. Niestety, jest to realne zagrożenie dla pływaków na wodach otwartych, zwłaszcza w najbardziej chłodnych miesiącach.

Pamiętajmy, że ludzkie ciało zaczyna się ochładzać już od momentu zdejmowania ciepłych, suchych ubrań. Potem ochładza się oczywiście w wodzie, a następnie po wyjściu z wody, podczas suszenia i ubierania się, ciało nadal stopniowo się ochładza.

Pierwszy szok ciała trwa około 90 sekund. Czas przebywania w wodzie jest kombinacją czynników, które dotyczą każdego z osobna, w tym masy ciała, otłuszczenia, sprawności, trybu żywienia. Należy zacząć od krótkich kąpieli – na początek wystarczy 1 lub 2 minuty, jednak cały czas należy się obserwować. Z biegiem czasu, gdy ciało się zaaklimatyzuje, długość i częstotliwość kąpieli można stopniowo zwiększać.

Na co uważać przy morsowaniu? Przeciwwskazania

Po wejściu do bardzo zimnej wody, ciało jest natychmiast intensywnie schłodzone, co odbierają receptory zimna, znajdujące się bardzo blisko powierzchni skóry. To działanie powoduje szybki oddech, szybszą akcję serca i podniesienie ciśnienia krwi (ta reakcja jest znana jako „reakcja zimnego szoku”). Nietrudno się więc domyślić, że osoby z chorobami serca lub z problemami z wysokim lub skaczącym ciśnieniem, muszą bardzo uważać na morsowanie. Niekontrolowana kąpiel w zimnej wodzie, może prowadzić nawet do zawału serca! Dlatego właśnie bardzo ważne jest (nie tylko dla osób ze zdiagnozowanymi problemami zdrowotnymi), żeby wchodzić do zimnej wody stopniowo, powoli i cały czas kontrolować swój oddech. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości, najlepiej zasięgnąć rady lekarza.

O czym należy pamiętać przy morsowaniu?

Chociaż badania wykazały, że można się na stałe przyzwyczaić do zimnej wody (po jakimś czasie, ciało nie odczuwa aż tak dużego szoku zimna i drżenia), to dla własnego bezpieczeństwa zaleca się wchodzić do wody zdecydowanie, ale powoli, a ponadto cały czas obserwować swój oddech, nawet jeśli jest się doświadczonym „morsem”.

Do morsowania należy odpowiednio się przygotować, korzystając ze wskazówek opisanych powyżej, by uniknąć hipotermii lub problemów z sercem. Najlepiej zawsze wiedzieć, co należy zrobić, gdyby coś stało się podczas morsowania – gdzie jest najbliższy samochód lub telefon, czy woda nie ma prądów, w które można wpaść, czy na miejscu są opatrunki (zimne stopy są dużo bardziej narażone na uszkodzenia, a ziemia jest zimniejsza niż woda). Należy też pamiętać o swoich możliwościach i przez cały czas uważnie obserwować ciało.

Ekologia.pl poleca

Eko technologie

Kredyt konsolidacyjny online – na czym polega i czy warto go wziąć?

Ekologiczna żywność

Rolnictwo ekologiczne w Polsce: aktualne trendy i wyzwania

Gdzie zacząć morsować?

Ze względów bezpieczeństwa, morsowania nie należy zaczynać samemu. Warto przyłączyć się do grupy, która działa od dawna lub poszukać morsów w gronie swoich własnych znajomych – fanów tej aktywności jest coraz więcej.

Miejsc do morsowania jest w Polsce bardzo dużo, a najpopularniejszym miastem jest Mielno, nazywane zresztą światową stolicą morsowania – co roku odbywa się tam bowiem międzynarodowy zlot morsów, prawdopodobnie największa taka impreza na świecie.

Warto wpisać w wyszukiwarkę nazwę swojej miejscowości i hasło „morsowanie”, a odnajdzie się mnóstwo miejsc, które polecają doświadczone morsy. Ponadto w wielu miastach w Polsce istnieją również specjalne kluby, które zrzeszają fanów i pomagają w rozpoczęciu przygody z morsowaniem.

Przykładowo, we Wrocławiu poleca się m.in. Kopalnię Wrocław w Paniowicach lub podwrocławską miejscowość Siechnice, mieszkańcy stolicy mogą wypróbować podwarszawskie Zielonki, a Pomorzanie mogą skusić się np. na Jelitkowo. Podobnych miejsc są w Polsce setki, więc na pewno warto poszukać czegoś blisko siebie.

Zobacz najnowsze artykuły

Polska

Wrocław otwiera pierwszy SOR dla zwierząt! Pomoc 24/7 i sprzęt lepszy niż w wielu ludzkich szpitalach

Świat

Nie tylko „The Last of Us”? Cieplejszy klimat może przyspieszyć rozprzestrzenianie się niebezpiecznych grzybów

Przyroda

Ten park narodowy to sekret Polski – odkryj Bory Tucholskie jak nigdy dotąd!

Ekologiczna żywność

Odkryj tajemnicę naturalnego afrodyzjaku: czy to warzywo naprawdę podnosi libido?

Witaminy i suplementy

Elektrolity a zdrowie – dlaczego warto zadbać o ich odpowiednią ilość?

Wiadomości

Pogoda na czwartek, 15 maja 2025 roku

Ciekawostki przyrodnicze

Dlaczego nasze palce marszczą się w wodzie – i czemu za każdym razem tak samo

Polska

Z fusów w przyszłość: polski startup tworzy “złoto” z odpadów kawowych

Ochrona środowiska naturalnego

Czy krewetki potrafią „strzelać”? Najdziwniejsze sposoby obrony w oceanie

Ciekawostki przyrodnicze

Poznajcie polskiego 'kolibra'! Fruczak gołąbek, to niezwykły owad, który zachwyca

Wiadomości

Pogoda na środę, 14 maja 2025 roku

Biznes

To ten magiczny czas, kiedy każdy kandydat kocha ludzi, drzewa i wiatraki bardziej niż własną matkę...