Hormony, które uaktywniają się w trakcie stresujących sytuacji mobilizują nasz organizm do radzenia sobie w trudnych warunkach. Krótkotrwałe działanie takich hormonów wpływa na nasz organizm korzystnie. Jednym z nich jest adrenalina, która odgrywa główną rolę w trakcie napiętej lub niebezpiecznej sytuacji. Co powinniśmy wiedzieć o adrenalinie?
Adrenalina uaktywnia się w trakcie stresujących sytuacji i mobilizuje organizm do radzenia sobie w trudnych warunkach, fot. shutterstock- Adrenalina – co to takiego?
- W jaki sposób działa adrenalina?
- Zastosowanie adrenaliny w medycynie
- Kiedy należy zrobić badanie poziomu adrenaliny?
- Jak należy przygotować się do badania?
- Adrenalina - wpływ na nasz organizm
Adrenalina – co to takiego?
Adrenalina to związek chemiczny, który zalicza się do grupy katecholaminów, będących pochodną aminokwasów. Nazwa wywodzi się z języka greckiego i dosłownie oznacza „nad nerkami”. Hormon ten wytwarzany jest w rdzeniu nadnerczy, ale także w pewnych neuronach ośrodkowego układu nerwowego. Adrenalina podwyższa poziom glukozy we krwi oraz jest pośrednikiem w przenoszeniu impulsów ze współczulnego układu nerwowego wprost do tkanek. W sytuacji silnego pobudzenia nerwowego, zagrożenia czy walki dochodzi do eksplozji adrenaliny, czyli do pobudzenia i mobilizowania organizmu w warunkach ekstremalnego napięcia.W jaki sposób działa adrenalina?
W chwili zagrożenia albo napiętej sytuacji, adrenalina powoduje gwałtowny skurcz naczyń krwionośnych, które z kolei zmniejszają pojemność łożyska naczyniowego. Efektem tego jest przyspieszona akcja serca, rozszerzenie oskrzeli, mobilizacja psychiczna do działania, podwyższony dotychczasowy próg bólu oraz podniesienie ciśnienia tętniczego, a tym samym wzmaga się przepływ krwi przez naczynia krwionośne. Pod wpływem wydzielania się adrenaliny, nasz metabolizm przyspiesza – nasila się rozkład substancji energetycznych, które przygotowują nasz organizm do wytężonego wysiłku fizycznego. To z kolei sprawia, że reakcje chemiczne w tkance tłuszczowej przyspieszają, a glukoza staje się łatwiej dostępna, dzięki temu następuje szybsze spalanie.Zadaniem adrenaliny oraz innych hormonów stresu (np. kortyzolu) jest zapewnienie stanu gotowości organizmu w sytuacjach stresowych i zagrażających bezpośrednio naszemu życiu.
Zastosowanie adrenaliny w medycynie
Wbrew pozorom adrenalina nie jest szkodliwym hormonem, wywoływanym tylko przez stres czy zagrożenia. Z medycznego punktu widzenia adrenalina jest szalenie ważna. Wykorzystuje się ją do czynności ratujących ludzkie życie w momencie, kiedy nastąpi akcja zatrzymania serca i krążenia krwi oraz podczas przebiegu wstrząsu anafilaktycznego. W trakcie resuscytacji to właśnie adrenalina jest dożylnie lub domięśniowo aplikowana. Lekarz podaje hormon, kiedy u pacjenta nastąpi zatrzymanie rytmu serca po to, alby pobudzić jego czynność i przywrócić krążenie krwi.Innym przypadkiem, w którym adrenalinę wykorzystuje się w medycynie jest impulsywna reakcja alergiczna, np. u osoby uczulonej na jad pszczeli. Aplikuje się ją, ponieważ działa rozluźniająco na mięśnie gładkie oskrzeli i gardła oraz zmniejsza opuchliznę wokół twarzy, przez co ułatwia oddychanie. Osoba, która zmaga się z tego typu alergią, zawsze powinna mieć przy sobie ampułkę adrenaliny, alby móc szybko zareagować w czasie kryzysowej i zagrażającej życiu sytuacji.
Adrenalinę stosuje się także w przypadku innych, silnych reakcji immunologicznych, przykładowo w trakcie napadów astmy. W laryngologii i stomatologii aplikowanie adrenaliny zmniejsza krwawienie, z racji tego, że hormon ten zwęża naczynia krwionośne. W zależności od celu, adrenalinę podaje się podskórnie, domięśniowo lub dożylnie.
Hormony wydzielane w trakcie stresujących sytuacji maja pozytywny wpływ na nasz organizm, ale pod warunkiem, że proces ten jest krótkotrwały, fot. shutterstock
Kiedy należy zrobić badanie poziomu adrenaliny?
Badanie stężenia adrenaliny w naszym ciele zazwyczaj wykonuje się przy podejrzeniu nadciśnienia tętniczego. Wiąże się to z podejrzeniem występowania guza produkującego adrenalinę. Wskazaniem do wykonania tego badania są gwałtowne, bardzo wysokie wzrosty ciśnienia, które przeważnie występują razem z kołataniem serca, bólem głowy, drżeniem mięśniowym oraz bladością skóry. Tego typu badanie jest bardzo pomocne i umożliwia natychmiastowe rozpoznanie danej przypadłości.Istotną informacją jest to, że stężenie adrenaliny zmienia się w zaskakująco szybkim tempie, dlatego też analiza jej poziomu w konkretnej chwili nie nadaje się do postawienia ostatecznej diagnozy. Bardzo często bywa tak, że już w trakcie samego pobierania krwi u pacjenta następuje skok adrenaliny w osoczu. Dlatego też lepszym zaleceniem jest badanie tego hormonu z dobowej zbiórki moczu.
Jak należy przygotować się do badania?
Badanie na poziom stężenia adrenaliny wykonywany jest zazwyczaj u pacjentów będących pod obserwacja lekarską, dlatego też nie ma specjalnych wytycznych do wcześniejszego przygotowania się. Jedynie co, to zaleca się, by chory w miarę możliwości unikał spożywania produktów, które mogą zaburzyć wyniki tego badania, np. czekolady, alkoholu, kawy, bananów, orzechów czy herbaty. Palenie papierosów również jest wykluczone. Bezpośrednio przed badaniem lekarz powinienem wiedzieć o lekach przyjmowanych przez pacjenta, ponieważ wiele z nich ma wpływ na końcowy wynik tego badania. W przypadku dobowej zbiórki moczu jest nieco inaczej. Można ja wcześniej zaplanować i specjalnie się przygotować. Jednak miernik adrenaliny we krwi cechuje się większą wartością diagnostyczną.Ekologia.pl poleca
Sporty ekstremalne to znakomity sposób, żeby poczuć dreszczyk emocji i ekscytacji, który wywołuje właśnie adrenalina, fot. shutterstock
Adrenalina - wpływ na nasz organizm
Hormony wydzielane w trakcie stresujących sytuacji wbrew pozorom mają pozytywny wpływ na nasz organizm, ale pod warunkiem, że proces ten jest krótkotrwały. Jeśli jednak będzie on się przedłużał, aż w końcu stanie się permanentny, to nasz organizm nieustannie pozostanie pod wpływem stresu, a to z kolei może zapoczątkować rozwój wielu chorób.Najgroźniejszymi z nich, za które odpowiada adrenalina to choroby układu krążenia, np. nadciśnienie tętnicze i arytmia. Nawet niewielka dawka tego hormonu działa pobudzająco na serce i zwiększa częstotliwość jego rytmu, a przewlekły stan takiego pobudzenia może prowadzić do zaburzeń tętna. Zbyt wysoki poziom tego hormonu bardzo prowadzi do częstoskurczu, w trakcie którego serce uderza nawet do 120 razy w ciągu jednej minuty. Poza tym, permanentny stan będący pod wpływem adrenaliny powoduje zmniejszenie przepływu nerkowego, które skutkuje szybszym uwalnianiem kwasów tłuszczowych z tkanki, zwiększeniem stężenia glukozy we krwi, a także prowadzi do hipokaliemii lub zwiększenia stężenia potasu we krwi.
Ekologia.pl (Klaudia Kwiatkowska)
Bibliografia
- “https://www.hormone.org/your-health-and-hormones/glands-and-hormones-a-to-z/hormones/adrenaline”; data dostępu: 2019-10-11
- “https://www.medicalnewstoday.com/articles/322490.php”; data dostępu: 2019-10-11
- “https://biostrap.com/blog/what-is-adrenaline-and-how-does-it-work-in-our-bodies/”; data dostępu: 2019-10-11
- “http://mentalfloss.com/article/25480/what-does-adrenaline-do”; data dostępu: 2019-10-11
