Żółwiak szanghajski (Rafetus swinhoei)

Występowanie

Naturalnie zamieszkuje południowe Chiny i północny Wietnam. Dotąd odnotowano zaledwie kilka osobników — w 2004 roku było ich sześć, a w 2008 jedynie cztery. W 2020 roku w jeziorze Dong Mo w Wietnamie odnaleziono dziką samicę, co daje nadzieję na ratowanie gatunku.

Wygląd

To jeden z największych słodkowodnych żółwi świata: osiąga długość karapaksu do około 109 cm i masę ciała 120–140 kg.

Biologia

Żółw prowadzi wodny tryb życia, występując głównie w dużych zbiornikach i rzekach. Ze względu na dramatyczny spadek liczebności obserwuje się jedynie nieliczne osobniki, a wysiłki hodowlane (w tym sztuczne zapłodnienie) dotychczas nie przyniosły potomstwa.

Rozmnażanie

Informacje o rozmnażaniu tego gatunku są bardzo ograniczone z powodu jego rzadkości. Żółwiaki szanghajskie osiągają dojrzałość płciową prawdopodobnie dopiero po kilkunastu latach życia. Samice składają jaja w piaszczystych lub mulistych brzegach zbiorników wodnych. Z uwagi na brak wystarczającej liczby samców i samic w populacjach zachowanych w niewoli naturalne rozmnażanie jest obecnie niemożliwe. W ogrodach zoologicznych podejmowano próby sztucznego zapłodnienia, jednak dotąd nie udało się uzyskać żywotnych zarodków.

Zagrożenia i ochrona

Rafetus swinhoei należy do gatunków krytycznie zagrożonych wyginięciem. Głównymi przyczynami był intensywny odłów dla mięsa oraz wykorzystanie pancerza i kości w medycynie tradycyjnej. Naturalne środowiska są silnie zanieczyszczone. Obecnie gatunek objęty jest programami ochronnymi — część osobników przebywa w ogrodach zoologicznych (np. Suzhou Zoo), jednak brak samic uniemożliwił naturalne rozmnożenie się gatunku.

Żółwiak szanghajski – pytania i odpowiedzi

Jak wiele żółwiaków szanghajskich pozostało na świecie?

Na początku 2020 roku znanych było tylko kilka osobników — w tym dzika samica odnaleziona w Wietnamie, co daje nadzieję, choć liczba ta wciąż jest ekstremalnie niska.

Jak duże są te żółwie?

Zwierzęta osiągają karapaks o długości ponad 100 cm i wagę rzędu 120–140 kg.

Co doprowadziło do tak dramatycznego spadku populacji?

Intensywny odłów dla mięsa oraz produktów używanych w tradycyjnej medycynie, a także degradacja siedlisk i zanieczyszczenie środowiska wodnego.

Czy podejmuje się jakieś działania ratunkowe?

Tak — osobniki są utrzymywane w ogrodach zoologicznych, próbowano również sztucznego zapłodnienia, jednak do tej pory nie udało się uzyskać potomstwa.

Czy można jeszcze uratować ten gatunek?

Odnalezienie dzikiej samicy w 2020 roku dało nadzieję, że możliwe będzie zebranie osobników, które umożliwią skuteczne ocalenie gatunku.