Oszczędzanie energii – informacje, przykłady i sposoby

Rosnące ceny energii elektrycznej, stały się wyzwaniem dla większości budżetów domowych. Coraz częściej i chętniej myślimy więc o ekonomicznym gospodarowaniu. Hasło „oszczędzanie energii” pozostanie jednak pustym frazesem, jeśli nie będziesz wiedział jak je konsekwentnie realizować w codziennym życiu. A możliwości jest zaskakująco dużo.

W ostatnich latach rachunki za energię sukcesywnie rosną. Unia Europejska zobowiązuje kraje członkowskie do ograniczenia zużycia energii, zwłaszcza w godzinach szczytu. Poszczególne rządy wprowadzają więc regulacje takie jak ograniczenie temperatury w budynkach publicznych do 19°C, ograniczenie oświetlenia czy nawet ciepłej wody w toaletach. Nie trzeba jednak czekać na odgórne zalecenia, aby zredukować domowy bilans energetyczny.

Dlaczego warto oszczędzać energię?

Wizja oszczędności finansowych stała się wyjątkowo skuteczną motywacją do obniżenia zużycia energii w rodzinach. Warto uświadomić sobie jednak szerszy kontekst gospodarnego życia, wychodzący poza prywatną kieszeń. Nawet gdyby opłaty za prąd spadły kiedyś do minimum, współczesny człowiek musi brać pod uwagę wpływ, jaki produkcja energii elektrycznej wywiera na środowisko naturalne.

Ponieważ większa część generowanej na świecie energii nadal pochodzi z paliw kopalnych, kilowatogodziny w prosty sposób przekładają się na emisję gazów cieplarnianych. To początek łańcucha zdarzeń, który obejmuje ocieplenie klimatu, topnienie lodowców, powodzie i susze, erozję gleby i wymieranie ekosystemów. Ale produkcja energii wiąże się również z zatruciem atmosfery gazami i cząstkami, które są dla człowieka i organizmów żywych toksyczne. Skutki zdrowotne mogą obejmować choroby płuc, zaburzenia płodności, a nawet zwiększone ryzyko rozwoju nowotworów.

Oszczędzanie energii pozwala chronić wyczerpywalne surowce, zapobiega zmianom klimatycznym i pomaga zachować ziemską bioróżnorodność. Czystsze powietrze przekłada się na czystszą wodę i zdrowszą glebę, a więc lepszą żywność dla przyszłych pokoleń.

Codzienne nawyki, które oszczędzają energię

W Polsce jest już prawie 14 milionów gospodarstw domowych – łącznie zużywają one aż 30% ogółu energii generowanej w całym kraju. Drobne zmiany w codziennym życiu mogą mieć więc kolosalny efekt na redukcję ogólnokrajowego zapotrzebowania na prąd. Podstawowym postulatem w tym zakresie jest ograniczenie temperatury we wnętrzach w trakcie sezonu grzewczego. Ogromną pomocą jest programowalny termostat, dzięki któremu można:

• Ustawić niższą, zdrowszą temperaturę grzania na noc (16°C w zupełności wystarczy i poprawia komfort snu).
• W ciągu dnia, gdy jesteś w domu, nie przekraczać temperatury 19-21°C, wyłączając ogrzewanie na czas nieobecności. Zaprogramowany dobrze termostat sam włączy się odpowiednio wcześnie, aby nagrzać przed powrotem domowników.
• W korytarzu i sypialni na stałe ustawić niższą temperaturę (15-18 °C).
• Wyłączać ogrzewanie całkowicie na czas wyjazdów z opcją ponownego nagrzania wnętrz przed powrotem.

Racjonalne wietrzenie (krótkie, ale na oścież) również pomaga zredukować energię potrzebną do ogrzania wnętrz. Według ekspertów zarządzając odpowiedzialnie temperaturą i przyzwyczajając się do nieco chłodniejszych warunków, możemy zaoszczędzić nawet 20-30% totalnego zużycia prądu! Podobne regulacje warto wprowadzić na bojlerze, programując ogrzewanie wody tylko w porach, gdy się z niej realnie korzysta. Nie ma też potrzeby ogrzewać wody zanadto – temperatura 45-50 °C przez większość czasu jest wystarczająca. Zalecenie to odnosi się oczywiście wyłącznie do osób posiadających własny bojler.

A skoro jesteśmy przy ciepłej wodzie, kolejnym sposobem na obniżenie wydatków jest rezygnacja z kąpieli na rzecz pryszniców, i to jak najmniej gorących i jak najkrótszych. Jeśli nie jesteś skłonny do całkowitej rezygnacji z łazienkowych przyjemności, spróbuj iść na kompromis zmniejszając bądź temperaturę, bądź też czas natrysku. Poranną toaletę warto wręcz dla zdrowia przeprowadzać wyłącznie w zimnej wodzie.

Kolejne zalecenie odnosi się do świateł. Wyłączanie ich przy każdym wyjściu z pomieszczenia to oczywiście podstawa. Poza tym warto wymienić tradycyjne żarówki na energooszczędne diody LED. Podobnie sytuacja wygląda w kontekście urządzeń elektronicznych typu telewizor, komputer, drukarka, itp. Zamiast utrzymywać je w funkcji „standby” wyłączajmy sprzęt całkowicie, jeśli z niego nie korzystamy. Pomocna może być jedna listwa pełniąca funkcję przedłużacza dla różnych sprzętów i wygodnie wyłączana jednym przyciskiem.

Racjonalne korzystanie ze sprzętu AGD

Najwięcej energii spośród sprzętów domowych pochłaniają pralka, suszarka i zmywarka do naczyń – wszystkie generują bowiem dość wysoką temperaturę. Wybierając „chłodniejsze” programy do mycia, prania i suszenia zazwyczaj nie zauważysz dużej różnicy w efektach, ale oszczędności mogą być znaczne. Co więcej, większość odzieży preferuje niższe temperatury, które są łagodniejsze dla włókien i kolorów. Gdy się da, warto też suszyć na sznurku, ograniczając wykorzystanie suszarki.

Bardzo istotne jest również wykorzystywanie pełnego potencjału sprzętu AGD. Nie włączaj więc zmywarki, która jest w połowie pusta i nie rób prania, jeśli bęben nie jest wypełniony. Tutaj warto przestrzec jednak przed przesadą w drugą stronę – pralka obciążona nadmierną wagą nie tylko działa mniej efektywnie, ale może się łatwiej i szybciej popsuć.

Dalszym obciążeniem domowego budżetu są lodówka i zamrażalnik. Co do zasady pozostają włączone przez okrągły rok, więc nieustannie pobierają prąd z sieci. Aby zredukować to obciążenie warto przede wszystkim ustawić temperaturę na najwyższą możliwą dla zachowania świeżości żywności. W przypadku lodówki za racjonalne optimum uważa się +5°C, zaś zamrażalnika -18°C. Ponadto warto pamiętać, że otwieranie urządzeń, których zadaniem jest utrzymywanie chłodu, powinno być możliwie jak najrzadsze i najkrótsze. Wszystkich domowników warto więc odzwyczaić od stania przed otwartymi drzwiami lodówki.

Ponadto do lodówki i zamrażalnika nigdy nie wolno wkładać ciepłych ani gorących produktów. Jeśli zamrażalnik obrośnie lodem, należy go odmrozić i oczyścić, aby ograniczyć straty energii związane z niepotrzebnym przesileniem. W przypadku zaś, że lodówka lub zamrażalnik świecą pustkami, wolną przestrzeń warto tymczasowo wypełnić butelkami z wodą – pełne schłodzonych produktów urządzenia pobierają mniej prądu.

Kolejne zalecenie odnosi się do cieplnej obróbki żywności, czyli gotowania. Tutaj specjaliści oferują cały szereg rad pozwalających zredukować zużycie energii korzystając z piekarnika, płyty grzewczej czy czajnika elektrycznego:

• Jeśli pieczesz mięso na obiad, upiecz też ryż lub ziemniaki – staraj się do maksimum wykorzystać włączony piekarnik.
• Ciasta i mięsiwa piecz z wykorzystaniem termoobiegu, skrócisz tym sposobem czas pieczenia.
• W większości przypadków możesz wyłączyć piekarnik 5 minut wcześniej i pozwolić potrawom „dojść” w cieple.
• Na płycie grzewczej elektrycznej lub indukcyjnej dobieraj zawsze wielkość palnika do wielkości garnka.
• Regularnie czyść płytę z zabrudzeń.
• Gotuj zawsze z przykrywką wybierając niższy poziom nagrzania palnika.
• Staraj się tak planować czas gotowania, aby posiłków nie trzeba było odgrzewać. Jeśli jest to konieczne, wybieraj do podgrzewania kuchenkę mikrofalową.
• Do czajnika elektrycznego nalewaj tylko tyle wody, ile faktycznie potrzebujesz.

Energooszczędne inwestycje

Z brytyjskich danych wynika, że największe oszczędności na rachunkach można osiągnąć uszczelniając dom. Wymiana okien i drzwi wejściowych to spora inwestycja, która przy obecnych cenach energii zwróci się jednak po kilku latach. Ewentualnie można zainwestować w wymianę uszczelek lub specjalne folie okienne, które zatrzymują ciepło we wnętrzach. Zimą korzystne jest nawet zasłanianie okien żaluzjami czy choćby zasłonami od wewnątrz!

Awarie sprzętu AGD są z kolei doskonałą okazją do wymiany urządzeń na nowe, energooszczędne. Cena zakupu nie powinna być decydującym kryterium, bowiem koszty użytkowania i wadliwość urządzenia mogą niemile zaskoczyć. Według kryteriów unijnych panujących od 2021 r. sprzęt najbardziej energooszczędny oznaczany jest klasami A+ do A+++. Każdy wybór w tym przedziale jest godny polecenia, a w przypadku lodówki warto dodatkowo zwrócić uwagę, aby drzwi do zamrażalnika otwierały się niezależnie od drzwi do komory chłodniczej.

W domach rodzinnych godna rozważenia jest też instalacja paneli słonecznych, choćby w celu ogrzewania wody użytkowej.

Upewnij się, że masz dobrą taryfę

Wszystkie wspomniane wyżej praktyki i inwestycje na pewno pomogą obniżyć rachunki za prąd. Ale oprócz ilości zużytej energii dla domowego budżetu nie bez znaczenia jest też taryfa, a więc cena za 1kWh w zależności od czasu jej poboru. Podstawowa taryfa G11 oznacza stałą cenę energii w ciągu całej doby. Jeśli wybierzesz jednak taryfę G12, w określonych godzinach (zwłaszcza w nocy) będziesz korzystał z tańszego prądu, choć w pozostałym czasie będzie on wyższy niż cena G11. Podobną opcją jest taryfa G12w, która obejmuje oszczędności również w weekendy. Dla wielu gospodarstw, które są w stanie racjonalnie planować wykorzystanie energii, może być to sposób na poważne oszczędności, zwłaszcza jeśli domownicy w ciągu tygodnia wracają dopiero wieczorem.

Jak widać, rachunki za energię da się skutecznie redukować, a przy odrobinie konsekwencji do oszczędności można się też łatwo przyzwyczaić. Korzyści ekologiczne w skali globalnej są zaś nie do przecenienia!