Jak się rozgrzać bez kaloryferów? 5 pomysłów na ekologiczną zimę

Jesienne i zimowe chłody sprawiają, że z radością zwiększamy temperaturę we wnętrzach, ciesząc się luksusami współczesnego mieszkalnictwa. Z danych Eurostatu wynika jednak, że ogrzewanie stanowi aż 63,5% zużycia energii w gospodarstwach domowych. Ze względów finansowych i ekologicznych warto byłoby więc ogrzewać mniej. Jak to zrobić, aby nie zmarznąć?

Ogrzewanie to problem, nie oczywistość

Lata życia z rozkręconymi kaloryferami i centralnym ogrzewaniem przyzwyczaiły większość z nas, że ciepło w domu jest oczywistością. Obecnie dzięki ciepłomierzom i termostatom coraz więcej ludzi zaczyna zdawać sobie sprawę, że za każdy dodatkowy stopień we wnętrzach się słono płaci. W skali świata 40% gospodarstw domowych wymaga ogrzewania przez jakąś część roku – w naszej części Europy jest to wręcz absolutny wymóg.

Światowe Forum Gospodarcze nazywa ogrzewanie „słoniem w składzie porcelany” i wskazuje, że odpowiada ono aż za 40% wszystkich emisji gazów cieplarnianych związanych ze zużyciem energii, wciąż jeszcze w 2/3 pozyskiwanej ze spalania paliw kopalnych. Rozwój nowych technologii zmierzających do dekarbonizacji gospodarki to wielka szansa na ekologiczne ciepło – jednym z najbardziej obiecujących i coraz powszechniejszych rozwiązań są pompy ciepła instalowane w domach jednorodzinnych.

Ci z nas, którzy póki co nie mają jednak wyboru i muszą korzystać z mniej ekologicznych źródeł ogrzewania, mogą spróbować przeżyć tą zimę grzejąc mniej, z korzyścią dla domowego budżetu. Oto garść wskazówek, jak dbać o wewnętrzne ciepło bez rozkręcania kaloryferów.

Diagram przedstawiający zużycie energii w gospodarstwach domowych w UE w 2020 r.; źródło: World Economic Forum /Eurostat; tłumaczenie własne

Ruszaj się!

Najłatwiej jest zmarznąć siedząc. Jeśli prowadzisz aktywny tryb życia, Twój układ krążenia działa lepiej, a ciepło wraz z krwią dystrybuowane jest po ciele. Pracujące mięśnie spalają bowiem kalorie, ale tylko 20% pozyskanej tym sposobem energii wykorzystywana jest do ich kurczenia i rozkurczania – reszta zamieniana jest na ciepło, które rozgrzewa całe ciało!

Dlatego dobrze jest minimum raz na godzinę wstać i rozruszać trochę ciało. Najlepiej jest zafundować sobie krótką gimnastykę, która dodatkowo rozgrzeje stawy, rozciągnie kręgosłup i pobudzi mięśnie do działania. Pomogą przysiady, podskoki, pompki, ale także proste statyczne ćwiczenia typu deseczka czy lekki stretching. Rozgrzać się można i podczas jogi! Od czasu do czasu nie zaszkodzi też… wyjść z domu. Energiczny spacer, nawet przy niesprzyjającej pogodzie, pozwala się rozgrzać i czuć się cieplej po powrocie.

Warto podkreślić, że regularna aktywność w ciągu całego dnia bardzo korzystanie wpływa na metabolizm i ogólne zdrowie, w tym odporność. Zaoszczędzisz więc również na lekach!

Regularny spacery wspierają krążenie i pozwalają czuć się cieplej, źródło: edemarco5/envato

Postaw na rozgrzewające napoje i posiłki

Jedzenie samo w sobie jest podstawą do utrzymania temperatury ciała, gdyż dostarcza komórkom glukozy niezbędnej do produkcji energii (w tym ciepła). W chłodzie instynktownie sięgamy po ciepłą herbatę i zupy, które faktycznie tymczasowo rozgrzewają ciało – efekt ten niestety nie utrzymuje się jednak długo (max. 20 minut) i nie jest wcale aż tak znaczący. Paradoksalnie, uczuciu rozgrzania pomaga raczej trzymanie gorącego kubka w dłoniach, które marzną zwykle najszybciej.

Są jednak posiłki i napoje, które faktycznie rozgrzewają organizm, choć wcale nie muszą być ciepłe. Należą do nich przede wszystkim:

• mocna kawa bogata w kofeinę, która stymuluje metabolizm i tym samym sprzyja zamianie kalorii na ciepło;
• imbir, idealnie surowy, pobudza krążenie i ułatwia dystrybucję ciepła po organizmie (podobne działanie mają przyprawy takie jak kurkuma, cynamon);
• pieprz kajeński/chili w odpowiedniej dawce również pływają pozytywnie na metabolizm i krążenie – wiele osób zaczyna się wręcz pocić po ostrych posiłkach;
• brązowy ryż i inne pełnoziarniste węglowodany są na tyle trudne do strawienia, że układ pokarmowy musi intensywnie pracować, aby rozłożyć je na cukry proste. Glukoza uwalniana jest do krwioobiegu stopniowo, co gwarantuje stałą podaż „paliwa” dla komórek.

Przy okazji warto jednoznacznie zdementować pogłoski o rozgrzewającym potencjale alkoholu. Owszem, w pierwszych chwilach pijącemu może się wydawać, że robi się mu ciepło, ale w rzeczywistości to ciepło w jego krwi zaczyna wędrować pod skórę – w chłodnych warunkach zostanie szybko zneutralizowane i człowiekowi grozi wręcz hipotermia, czyli wychłodzenie.

Z badań naukowych poświęconych rozgrzewającemu/chłodzącemu charakterowi posiłków wynika, że ciepło w organizmie pomagają generować takie składniki odżywcze jak: kalorie, węglowodany, białko, błonnik, witaminy B3 i B6, K oraz P. Im jest ich więcej w danym pożywieniu, tym wyższy potencjał cieplny.

Kawa rozgrzewa nie ze względu na temperaturę napoju, ale zawartość kofeiny, fot. Farknot/envato

Ubieraj się ciepło

Skandynawowie mówią, że nie ma złej pogody, jest tylko nieodpowiednie ubranie. Faktycznie, dobrze dobrana odzież pozwala człowiekowi czuć się komfortowo w znacznie niższych temperaturach. Jak się więc ubierać zimą?

Paradoksalnie, teoria o wyższości kilku warstw nad jednym ciepłym swetrem nie broni się w warunkach domowych. Podczas sportu, owszem, warstwowa odzież pomaga łatwo dostosowywać się do zmieniających się warunków, ale dla osoby siedzącej ważna jest wyłącznie całościowa izolacja otulających nas materiałów. Naturalnie, im większą powierzchnię ciała osłonimy, tym mniejsze ryzyko wychłodzenia.

Nie jest też prawdą, że najwięcej ciepła tracimy przez głowę – znacznie bardziej wrażliwe termalnie są stopy i dłonie (jedynie u małych dzieci, u których powierzchnia głowy jest bardzo duża w stosunku do ciała okrywanie głowy ma szczególne znaczenie). Ciepłe skarpety i obuwie domowe izolujące od zimnej podłogi to więc podstawa domowego komfortu.

Jeśli chodzi o materiały skutecznie zatrzymujące ciepło uwalniane przez ludzkie ciało, to szczególnie polecane są polar i wełna, czyli miękkie, lekkie i porowate tekstylia, które „więzią” cieple powietrze w swojej strukturze. Doskonale sprawdzają się również nylon i poliester, często wykorzystywane do produkcji odzieży termoaktywnej. W jednym z badań dowiedziono wręcz, że funkcjonalna odzież termalna zwiększa temperaturowy zakres poczucia komfortu o 2°C i tym samym może pomóc oszczędzić aż 30% energii zużytkowanej na ogrzewanie.

Wybierz dogrzewanie, nie ogrzewanie

Zamiast spalać węgiel czy gaz, aby rozgrzewać budynki, można skupić się na rozgrzaniu człowieka. Źródła ciepła na małą – osobistą – skalę również wymagają energii, ale jest ona nieproporcjonalnie niższa niż energochłonność systemów grzewczych. A brak ogrzewania całego domu to nie tylko korzyści ekologiczne i ekonomiczne, ale również prewencja wysuszania powietrza, szkodliwego dla skóry i dróg oddechowych.

Jak można się więc skutecznie rozgrzać „miejscowymi” metodami?

• termofor to metoda stosowana od wieków, która pozwala spać w cieple, oddychając świeższym, chłodniejszym powietrzem;
• elektryczne koce i podkładki – pobierają niewielkie ilości prądu a pozwalają skutecznie zagrzać się w fotelu lub łóżku, wpływając korzystnie na bolące plecy lub szyję;
• ogrzewacze do stóp i dłoni, często wygodnie ładowane przez kabel USB, pomagają w szczególności osobom o słabym krążeniu i wiecznie zimnych kończynach.

Ekologia.pl poleca

Podróże

Lodówki turystyczne – jak wybrać model dopasowany do Twoich potrzeb?

Eko technologie

Rower miejski, trekkingowy, gravel czy górski – który będzie najlepszy dla Ciebie?

Termofor pozwala się rozgrzać i łagodzi miejscowe dolegliwości bólowe; fot. Rawpixel/envato

Naucz się konserwować ciepło w domu

Ogromne oszczędności na energii (i emisjach) można również osiągnąć traktując ciepło jak zasób, który trzeba chronić. W pierwszej kolejności oznacza to oczywiście przeciwdziałanie jego unikom. Jeśli więc wietrzysz, to krótko, ale na pełno – uchylone okno przez pół dnia to rozwiązanie zdecydowanie nieekonomiczne. Warto przy okazji zadbać o uszczelnienie okien i drzwi, zwłaszcza tych zewnętrznych, gdzie straty są największe.

Okna same w sobie mogą tracić dużo ciepła, ale też wiele pozyskiwać. Najracjonalniej jest odsłaniać je w pełni w słoneczne dni, tak aby promieniowanie wpadające przez szyby w naturalny sposób rozgrzało powietrze we wnętrzach. Nocą, gdy ciepło ucieka, okna należy natomiast zasłonić grubą kotarą lub szczelną roletą.

Każdy dom i mieszkanie mają też swoje cieplejsze i chłodniejsze strefy – wynika to nie tylko z ekspozycji na północ i zacienienia okien, ale także preferencji domowników. Staraj się ogrzewać tylko te pomieszczenia, w których ma być ciepło, a te chłodniejsze trzymaj zamknięte. Korzystając z ogrzewania pamiętaj zaś, żeby nigdy nie zasłaniać jego źródeł – na grzejnikach nie należy więc nic wieszać ani zastawiać ich meblami, zaś w przypadku ogrzewania podłogowego niewskazane są dywany.

Naucz się też korzystać z ciepła, które już jest. Po upieczeniu ciasta otwórz piekarnik na oścież, a po wysuszeniu prania w suszarce nie zamykaj jej. Podczas gotowania przykrywaj jednak garnki, aby nie dopuścić do parowania – kondensacja ma efekt chłodzący.

W oszczędzaniu domowego ciepła wydatnie pomagają też nowe technologie, dzięki którym można programować ogrzewanie na dzień i noc, na czas nieobecności domowników czy rodzinne wyjazdy. Warto pamiętać, że w skali globalnej każdy stopień i każda godzina ogrzewania są ważne!

Opublikowany: 28 listopada, 2024

Zobacz najnowsze artykuły

Polska

Wakacje z widokiem na śmieci? Polska w cieniu dzikich wysypisk

Ochrona środowiska naturalnego

Lasy tropikalne znikają w rekordowym tempie – 18 boisk piłkarskich za minutę!

Przyroda

Gnu pręgowane – rogaty pielgrzym Afryki

Świat

Roślinne ryby na ratunek oceanom? Nowy raport ProVeg pokazuje, że to możliwe

Wiadomości

Pogoda na czwartek: deszcz, burze i silny wiatr w Polsce – gdzie dziś będzie najgorzej?

Świat

Przełom w energetyce: Słońce wyprzedziło atom

Przyroda

Czy zjedzą nas grzyby? Naukowcy ostrzegają przed szerzącym się patogenem

Biznes

Turbulencje w samolotach coraz groźniejsze! Winna zmiana klimatu

Wiadomości

Deszczowa i burzowa środa przed nami – sprawdź, gdzie będzie najbardziej mokro i chłodno

Polska

Rolnicy kontra Zielony Ład. Ambitne cele klimatyczne pod ostrzałem: za mało środków, za dużo wymagań

Wiadomości

Prognoza pogody na wtorek, 8 lipca 2025 roku

Ochrona środowiska naturalnego

Zniszczyliśmy lądy, zabieramy się za dno morskie. Przygnębiająca wizja górnictwa głębinowego