Nawozy ekologiczne w ogrodzie – kiedy i jak stosować ekologiczne nawozy do warzyw i kwiatów
Przyjazne dla środowiska nawozy ekologiczne mają za zadanie wzbogacać glebę w substancje organiczne potrzebne roślinom do prawidłowego rozwoju. Zdaniem naukowców wpływają one również na wskaźnik pH podłoża oraz poprawiają zdolność do retencji wody w ziemi. Ich stosowanie przeciwdziała też erozji, która już dziś pochłania tysiąc ton urodzajny warstw gleby na sekundę!
Syntetyczne preparaty użyźniające ze sklepów ogrodniczych kuszą efektywnością, ceną i łatwością stosowania. Ekolodzy alarmują jednak, że nawozy mineralne zaburzą równowagę biologiczną w glebie i prowadzą do eutrofizacji wód.
Co to są ekologiczne nawozy?
Rośliny do prawidłowego rozwoju potrzebują azotu, fosforu, potasu, magnezu, wapnia i siarki, a także mikroelementów takich jak: bor, żelazo, mangan, miedź i cynk. Niestety, użycie pozbawionych węgla syntetycznych nawozów, choć przynosi zwykle spodziewane efekty, powoduje często deficyt żelaza, cynku, witaminy C, miedzi i białka w tkankach roślinnych, a ponadto jest przyczyną chemicznego zanieczyszczenia gleby. Korzystne makroelementy są szybko wypłukiwane przez deszcz i irygację i niestety lądują w zbiornikach wodnych naruszając ich równowagę biologiczną.
Tymczasem ekologiczne nawozy powstają w oparciu o biodegradowalne substancje naturalne pochodzące z tkanek roślinnych i zwierzęcych. Zawierają one więc węgiel, który stanowi pożywkę dla cennych mikroorganizmów i poprawia strukturę gleby. Stwarzają mniejsze ryzyko popalenia roślin i poprawiają przepuszczalność ciężkiego, gliniastego podłoża. W porównaniu z syntetycznymi nawozami o wiele dłużej pozostają też w ziemi.
Rodzaje ekologicznych nawozów
Najtańszym, najpopularniejszym i jednym z najprzyjaźniejszych nawozów ekologicznych jest oczywiście kompost. Większość ogrodników przygotowuje go samodzielnie zbierając roślinne odpadki i pozostawiając je do biodegradacji w sprzyjającej temperaturze i wilgoci. Skład kompostu zależy w dużej mierze od rodzaju wykorzystanych odpadków. Zielone tkanki roślinne zawierają przede wszystkim dużo azotu, więc dla zrównoważenia go poleca się dodawać do kompostu również suche liście, karton, korę czy wióry drewniane. Dojrzewanie kompostu zajmuje niestety minimum rok.
Poza tym do najpowszechniej stosowanych naturalnych nawozów przyjaznych dla środowiska należą:
- Kompostowana gnojówka – krowia gnojówka jest dość zbilansowana, ale uboga w składniki odżywcze, stąd stosuje się ją głównie jako dodatek do nawozów. Bardziej zasobne pod tym względem są odchody drobiowe, bogate w azot i szybko działające. Dla bezpieczeństwa roślin gnojówkę aplikuje się na zagon jesienią, po zakończeniu danego sezonu.
- Odchody nietoperzy – szybko działający nawóz o wysokim poziomie azotu, fosforu, wapnia i innych minerałów. Najlepiej funkcjonuje po rozpuszczeniu w wodzie.
- Odlewy z robaków – doskonale zbilansowany nawóz, który doskonale poprawia strukturę ziemi i bioprzyswajalność zawartych w niej składników odżywczych. Idealny na rabaty kwiatowe i warzywne.
- Nawóz z alg – pozyskiwany z morskich wodorostów jest nie tylko dobrym źródłem makro- i mikroelementów, ale także zawiera w sobie czynnik wzrostu, niezwykle korzystny dla roślin.
Nie jest to pełna lista ekologicznych nawozów. Można by do niej dopisać jeszcze mączkę z nasion bawełny, mączkę fosforytową, mączkę sojową czy odchody morskiego ptactwa. Ponadto, coraz częściej mówi się o nawozach przyszłości przygotowywanych na bazie bakterii, które samodzielnie produkują azot i wiążą go w glebie.

Organiczne nawozy, które możesz przygotować samodzielnie
Ponadto do wzbogacania ogrodowej ziemi wykorzystać można domowe „gnojówki” przygotowane ze szczątek roślinnych. Wymagają one co prawda nieco pracy, ale są bezkonkurencyjne pod względem kosztów oraz stosunkowo szybkiej gotowości do użycia.

Nawóz z pokrzywy
Składniki:
- 1kg młodych pokrzyw (przed kwitnięciem)
- 10 l wody (najlepiej deszczówki)
Przygotowanie:
Pokrzywy rozdrobnij i umieść w większym plastikowym naczyniu, a następnie zalej wodą. Całość przykryj gazą i odstaw w oddalony zakątek ogrodu do fermentacji. Codziennie mieszaj roztwór. Po 2-3 tygodniach gnojówka jest gotowa i można ją wykorzystać do nawożenia po uprzednim rozcieńczeniu z wodą w proporcji 1:10. Nawożenie zalecane jest raz na 14 dni przez cały sezon wegetacyjny aż do września. Gnojówka ta jest doskonałym źródłem azotu, a także potasu, magnezu, wapnia i żelaza.
Nawóz ze skrzypu polnego
Składniki:
- 1kg ziela ze skrzypu polnego
- 10 litrów wody
Przygotowanie:
Skrzyp zalej wodą i pozostaw do fermentacji na 3-4 tygodnie. Gdy przestanie się pienić, gnojówka będzie gotowa. Przed użyciem rozcieńcz ją z wodą w proporcji 1:4. Podlewaj wybrane rośliny 1-2 razy na sezon. Nawóz jest szczególnie bogaty w azot oraz krzemionkę.

Jak stosować nawozy ekologiczne?
Niestety, nawozy organiczne mają też swoje wady:
- zawarte w nich substancje organiczne uwalniają się powoli, co opóźnia działanie nawozu;
- są droższe od syntetycznych;
- są trudniejsze do precyzyjnego dawkowania;
- mogą zawierać nasiona chwastów lub patogeny typu E. coli czy salmonella.
Z uwagi na wspomniane wyżej utrudnione dawkowanie nawozy organiczne najczęściej dodaje się do zagonów jeszcze przed sadzeniem i dokładnie miesza z ziemią. Ten sposób pomaga rozprzestrzenić substancje odżywcze w podłożu i poprawić jego strukturę. Poza tym gnojówkę umieszcza się często jako spodnią warstwę pod ziemią, zaś kompost rozkłada na powierzchni zagonu jako warstwę mulczującą.
Bez względu na to, który z ekologicznych nawozów wybierzesz, możesz mieć pewność, że pomagasz roślinom bez szkodzenia szerszemu środowisku. W długiej perspektywie czasu Twój ogród na pewno na tym skorzysta!
- „Environmentally friendly fertilizers: A review of materials used and their effects on the environment” Jiao Chen i in., https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28942316/, 8/09/2022;
- “Different Types of Eco-Friendly Fertilizers: An Overview” Goutam Hazra, https://www.researchgate.net/publication/310743550_Different_Types_of_Eco-Friendly_Fertilizers_An_Overview, 8/09/2022;
- “Low-Cost, Eco-Friendly Fertilizers from Bacteria” Kevin Coss, https://research.umn.edu/inquiry/post/low-cost-eco-friendly-fertilizers-bacteria, 8/09/2022;
- “Quick guide to fertilizing plants” University of Minnesota Extension, https://extension.umn.edu/manage-soil-nutrients/quick-guide-fertilizing-plants, 8/09/2022;
- “Sustainable and organic fertilizer” Sustainable Baby Steps, https://www.sustainablebabysteps.com/organic-fertilizer, 8/09/2022;






