Poznaj Owada Roku 2025 – to prawdziwy bohater naszych lasów!
Przełom roku to czas ogłaszania rozmaitych plebiscytów, ale wybór Owada Roku może być dla wielu zaskoczeniem. W 2025 roku ten zaszczytny tytuł zdobył zgłębiec trzpiennikowaty (Rhyssa persuasoria) – owad o fascynującym wyglądzie i jeszcze ciekawszym trybie życia.
Smukłe ciało o długości do 3,5 cm, długie czułki i charakterystyczne białe plamki na ciemnym tle – to cechy, które wyróżniają Rhyssa persuasoria spośród innych gatunków. Ale to nie wygląd przyniósł owadowi sławę, lecz wyjątkowa rola, jaką odgrywa w ekosystemie leśnym.
Naturalny sprzymierzeniec leśników
Zgłębiec trzpiennikowaty to sprzymierzeniec w walce z trzpiennikami, zwanymi również jako osy drzewne. Te owady składają jaja zarówno w żywych drzewach, co prowadzi do ich obumarcia, jak i w świeżo ściętych. To głównie z tego powodu trzpienniki są uważane za najpoważniejszego szkodnika przetworzonego drewna. Larwy trzpienników wykorzystują grzyby do rozkładu drewna, co ułatwia ich trawienie, ale jednocześnie niszczy surowiec.
Tutaj wkracza Rhyssa persuasoria. Samica tej osy, dzięki niezwykłemu zmysłowi węchu, potrafi zlokalizować larwy trzpienników ukryte pod korą drzew. Co ciekawe, owad wyczuwa nie larwy, ale charakterystyczny zapach grzybów towarzyszących tym szkodnikom. Po znalezieniu celu samica przebija korę swoim imponującym pokładełkiem i składa jaja w ciele larwy trzpiennika. Młody zgłębiec rozwija się, pasożytując na żywicielu i skutecznie eliminując go z ekosystemu.
Niezastąpiony element równowagi ekologicznej
Choć metoda ta może wydawać się brutalna, jest niezwykle skuteczna i naturalna. Rhyssa persuasoria pomaga utrzymać równowagę w lesie, redukując populację szkodników bez potrzeby stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Dzięki temu wspiera bioróżnorodność i minimalizuje negatywny wpływ człowieka na środowisko.
Globalny bohater
Ze względu na swoje niezwykłe zdolności zgłębiec trzpiennikowaty został wprowadzony na inne kontynenty, takie jak Ameryka Południowa, Australia czy Nowa Zelandia, gdzie pomaga kontrolować populacje trzpienników w miejscach ich masowego występowania.
Dlaczego zgłębiec trzpiennikowaty zasługuje na tytuł?
Ten niepozorny owad przypomina, jak ogromne znaczenie mają małe stworzenia dla funkcjonowania ekosystemów. Rhyssa persuasoria nie tylko wspiera naturalną ochronę lasów, ale również redukuje potrzebę ingerencji człowieka i chemicznych pestycydów. To prawdziwy przykład harmonii natury, gdzie nawet najmniejsze organizmy mają ogromny wpływ na równowagę świata przyrody.
Zgłębiec trzpiennikowaty, Owad Roku 2025, uczy nas, jak doceniać rolę małych bohaterów, którzy w cichy, ale znaczący sposób kształtują nasz świat.
- "Insect of the Year"; https://www.dgaae.de/en/insect-of-the-year.html; 09-12-2024;
