Warzęcha (Platalea leucorodia)

Niewątpliwie jest to ptak niezwykły ze względu na swój wyjątkowy dziób. Niestety, polscy miłośnicy awifauny mają bardzo niewielkie szanse na spotkanie z nim w warunkach naturalnych, w naszym kraju. Dotychczas odnotowano zaledwie ok. 40 obserwacji tego gatunku w Polsce.

Samica jest nieco mniejsza od samca, ale obie płcie są ubarwione jednakowo. Całe upierzenie jest białe, jedynie na piersi widać żółtą plamę, żółtawe są też ozdobne pióra tworzące z tyłu głowy zwisający czub. Najbardziej charakterystyczną cechę tego ptaka stanowi dziób: długi z płaskim, łyżkowatym rozszerzeniem na końcu. Jest on czarny (podobnie jak nogi) z żółtym zakończeniem. Osobniki młodociane nie mają czuba, ich dziób jest cielisty, a końce skrzydeł czarne.

Warzęcha zamieszkuje brzegi wód śródlądowych i zatok morskich z miejscami o mulistym dnie i porośniętych gęstą roślinnością wodno-błotną. Najczęściej sprzyjające warunki znajduje w deltach rzek i nad słonawymi zalewami.

Gniazduje w południowej i zachodniej Europie, północnej Afryce oraz południowej i środkowej Azji. Populacje południowe są osiadłe, północne – wędrowne. Zimuje w  Afryce podzwrotnikowej. Do Polski zalatuje sporadycznie, w różne części kraju.

Chętnie gnieździ się w koloniach, bywa, że razem z innymi ptakami (np. czaplami). Samiec i samica budują gniazdo na połamanych trzcinach lub w krzakach. Jest to płaska kopka z gałązek, liści i trzcin, wysłana trawą i piórami. W zniesieniu jest 3-5 okrągłych, białawych jaj w brązowe plamki gęstsze przy tępszym końcu. Rodzice wysiadują na przemian przez ok. 3 tygodnie. Wyprowadza 1 lęg w roku.

Warzęcha żeruje brodząc po płyciznach. Przecedza muł denny zanurzając dziób i robiąc nim energiczne ruchy na boki. Zbiera w ten sposób owady wodne i ich larwy, skorupiaki, mięczaki, a także drobne rybki i żaby.