Sterniczka jamajska (Oxyura jamaicensis)

Średniej wielkości gatunek kaczki zamieszkującej Stany Zjednoczone i Europę Zachodnią, gdzie została introdukowana w latach 60. XX wieku.

Występowanie

Sterniczka jamajska pochodzi z Północnej i Południowej Ameryki. Ptaki te są powszechnie spotykane na terenie Wielkich Jezior, w południowym Teksasie, Kalifornii, Meksyku i Kanadzie. Licznie występują również na Karaibach, w tym na Jamajce, na co wskazuje polska nazwa gatunkowa. Zimą migrują do cieplejszych regionów Ameryki Południowej, takich jak Gwatemala i Salwador. Pod koniec dwudziestego wieku sterniczki jamajskie zostały introdukowane do Wielkiej Brytanii i od tego czasu można je powszechnie spotkać w Europie Zachodniej. Sporadycznie pojawia się również w Polsce.

Biotop

Sterniczki jamajskie żyją na bagnistych, podmokłych terenach. W okresie rozrodczym zamieszkują jeziora, mokradła i stawy z bujną roślinnością, w której chowają swoje gniazda. Zimą preferują słodkowodne, płytkie bagna oraz przybrzeżne zatoki.

Wygląd

Ubarwienie sterniczki jamajskiej zmienia się w zależności od sezonu. U tego gatunku występuje też dymorfizm płciowy – samce znacznie różnią się wyglądem od samic. Latem samce w szacie godowej mają intensywnie kasztanową szyję, wierzch i boki ciała. Tył głowy, klatka piersiowa i ogon są ciemnobrązowe. Samce mają całkowicie białe policzki, u samic przez bok głowy przebiega ciemna linia. Samice i młode osobniki są szaro-brązowe. Samce w szacie spoczynkowej przypominają wyglądem samice, ale niezmienną cechą są ich białe policzki. Najbardziej charakterystyczną cechą tego gatunku jest duży, szeroki dziób, który u samców w szacie godowej przyjmuje intensywnie niebieski kolor. Dziób samic jest ciemnoszary. Samce są większe od samic i mają większą rozpiętość skrzydeł. Masa ciała samców wynosi od 540 do 795 g, a samic od 310 do 650 g. Rozpiętość skrzydeł samców mieści się w zakresie 142-154 mm, a samic 135-149 mm. Długość ciała u obu płci wynosi od 35 do 43 cm.

Rozmnażanie

Rozród sterniczki jamajskiej jest sezonowy. Pod koniec zimy ptaki migrują na tereny lęgowe. Samce wykonują skomplikowany taniec godowy, by przyciągnąć uwagę samic. Samice początkowo pływa wokół samicy z wyprostowaną szyją i zadartym ogonem. Następnie uderza pierś dziobem, wydając przy tym charakterystyczne dźwięki. W ramach zalotów unosi się również ponad powierzchnię wody. Jeśli samicy spodoba się występ, wyciąga szyję i otwiera dziób. Okres rozrodczy trwa od maja do sierpnia. W tym czasie samice budują gniazda w formie pływających platform na wodzie, ukryte wśród przybrzeżnej roślinności. Gniazdo jest przykryte kopułą od góry, by nie zostało zauważone przez drapieżniki. Samice składają od 6 do 10 dużych, białych jaj w jednym lęgu. Zaobserwowano licznie przypadki pasożytnictwa lęgowego, gdy sterniczki jamajskie podrzucały jaja do gniazd innych ptaków. Jaja są wysiadywane tylko przez samice przez 23-26 dni. Po wykluciu młode są już opierzone i szybko uzyskują samodzielność. Młodymi opiekują się samice, samce nie są zaangażowane w wychowywanie potomstwa. Pełne opierzenie piskląt ma miejsce po 50-55 dniach. Po roku młode uzyskują dojrzałość seksualną. Średnia długość życia w naturze wynosi zaledwie 2,5 roku, a maksymalny odnotowany wiek to 13 lat.

Odżywianie

Sterniczki jamajskie są wszystkożerne. Na ich dietę składają się głównie wodne bezkręgowce, takie jak małże i robaki, a także roślinność, nasiona. Używają swojego szerokiego dzioba do odcedzania pokarmu z wody i błota, które pobierają w trakcie nurkowania.

Biologia

Sterniczki jamajskie nie potrafią zbyt dobrze chodzić, ponieważ ich nogi są umieszczone daleko z tyłu ciała. Jest to przystosowanie do wodnego trybu życia – te ptaki są wyjątkowo szybkie i zwrotne, doskonale też nurkują. Pożywienie zdobywają głównie przy dnie zbiorników wodnych, potrafią bez problemu nurkować metr poniżej powierzchni wody. Ptaki te dobrze latają, choć dość nisko – zawsze trzymają się blisko wody. Migrują w dużych grupach, zazwyczaj głównie podczas nocy. Ten gatunek bytuje pojedynczo, w parach lub niewielkich grupach od ośmiu do dwunastu osobników. Zazwyczaj trzymają się z daleka od pozostałych gatunków ptaków, a młode bywają agresywne. Sterniczki jamajskie nie są zagrożone wyginięciem – mają status najmniejszej troski (LC, Least Concern według Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych).