Choroby wypisane na twarzy
Mówimy czasem o człowieku, że źle wygląda. Co to naprawdę znaczy? Czy z wyglądu da się wyczytać coś więcej niż tylko aktualne samopoczucie? Wiele tradycyjnych medycyn opiera się raczej na oględzinach pacjenta niż badaniach laboratoryjnych, a mimo to odnosi spore sukcesy diagnostyczne. Sprawdź, jakie choroby wypisane na twarzy można wyczytać we własnym lustrze.
Ocena twarzy pod kątem zdrowia nie jest wcale szarlatanerią. To najbardziej naturalny sposób rozpoznawania silnych i płodnych osobników, który człowiek całkiem nieświadomie wykorzystuje już od setek tysięcy lat. Obecnie prowadzi się badania nad rozwojem komputerowych technologii wizualnej analizy twarzy, które pomogłyby w przyszłości przyśpieszyć i ułatwić badania przesiewowe. Zanim to nastąpi, możemy sami nauczyć się wypatrywać zaburzeń i chorób wypisanych na naszych twarzach.
Oczy zwierciadłem duszy… i zdrowia?
Wiele można wyczytać już z samych oczu. Przekrwione białka są najczęściej oznaką problemów czysto okulistycznych – od zapalenia spojówek po jaskrę, ale mogą również być wynikiem alergii. Tą ostatnią zwiastują również opuchnięte powieki, które z kolei towarzyszą również stanom zapalnym oka, półpaścowi, chorobom nerek oraz chorobie Gravesa i Basedowa związanej z nadczynnością tarczycy. Mocno spuchnięte powieki w połączeniu z uczuciem ucisku na piersi mogą natomiast zwiastować niewydolność serca i powinny skłaniać do jak najszybszej konsultacji kardiologicznej.
Podkrążone oczy bywają często „urodą”, czyli naturalnym atrybutem wynikającym z koloru skóry lub genetycznych predyspozycji. „Sińce” pod oczami mogą jednak również zwiastować zmęczenie, zmiany pigmentacyjne związane z niedoborem witaminy B12 lub być skutkiem nadużywania alkoholu lub papierosów.
Charakterystycznym symptomem są kępki żółte, zwane też żółtakami, czyli żółte grudkowe zmiany usytuowane wokół powiek. Związane są one z odkładaniem się cholesterolu na skórze i chociaż same w sobie nie są groźne, badania naukowe sugerują, że bywają skorelowane z nadmiarem tkanki tłuszczowej, a tym samym zagrożenie dla zdrowia serca.
Zaczerwienione oko i opuchlizna oczu oznaczają zwykle lokalną infekcję lub alergie, fot. BLACKDAY/Shutterstock
Choroby wypisane na twarzy – zmiany wokół ust
Suche, popękane wargi najczęściej są oznaką odwodnienia lub ekspozycji na niesprzyjające warunki atmosferyczne. Zwłaszcza wiatr, mróz i słońce mogą wysuszać delikatny nabłonek, który przy niesprzyjające pogodzie powinno się chronić kremami i sztyftami.
Ale spękane usta bywają symptomem zaburzeń funkcjonowania gruczołów potowych, które z kolei mogą być spowodowane niedoczynnością tarczycy lub cukrzycą. W tym przypadku suchości warg towarzyszą też jednak zawsze inne symptomy takiej jak ospałość, przybieranie na wadze i uczucie zimna w przypadku tarczycy, bądź wzmożone pragnienie, chudnięcie i częste siusianie w przypadku cukrzycy. Stosunkowo częstą przyczyną wysychania warg jest także przyjmowanie doustnych leków sterydowych.
Zmiany zlokalizowane w kącikach ust, popularnie zwane zajadami, bywają wynikiem niedoborów witamin z grupy B lub żelaza bądź ogólnego zmęczenia. Jeśli pojawiają się regularnie, warto zgłosić się do lekarza z prośbą o badania krwi. Poważne nadżerki na wargach to natomiast zwykle objaw infekcji wirusem opryszczki.
Niepokojącym objawem jest pojawiające się niespodzianie niebieskawe zabarwienie ust. Oznacza ono z reguły niedotlenienie, które może być wynikiem astmy, chorób serca, zapalenia płuc lub innych problemów z płucami. Symptom ten zawsze wymaga konsultacji z lekarzem, zwłaszcza, jeśli pojawia się u małych dzieci.
Tabela przedstawiająca zaburzenia i choroby wypisane na twarzy; opracowanie własne
Skóra na twarzy – co można z niej wyczytać?
Bardzo dużo o kondycji człowieka mówi nam również sama skóra. Bladość może być cechą wrodzoną, ale jeśli rozwija się w czasie bywa oznaką anemii, infekcji układu krwionośnego lub obniżonego poziomu glukozy we krwi. Wyraźne rozjaśnienie koloru skóry bywa też efektem udaru cieplnego lub, wręcz przeciwnie, ekspozycji na zimno i odmrożeń.
Żółty odcień skóry sugeruje często podwyższony poziom bilirubiny, które przyczyną są najczęściej zaburzenia pracy wątroby. Niebieskawa lub sina skóra asocjowana jest natomiast z chorobami serca i krążenia.
Dodatkowym symptomem na twarzy bywają wysypki i przebarwienia. Tutaj diagnoza jest trudniejsza i zazwyczaj wymaga opinii dermatologa. Niemniej jednak typowe objawy trądziku bywają związane z zaburzeniami hormonalnymi okresu dojrzewania i ciąży, ale także przebiegiem zespołu policystycznych jajników. Sucha, łuszcząca się skóra zwiastuje natomiast często autoimmunologiczne choroby, takie jak łuszczyca lub egzema, ale może być też objawem zwykłego uczulenia.
Czerwone plamy na twarzy układające w kształt motyla są często zwiastunem tocznia rumieniowatego układowego, czyli choroby tkanki łącznej, której towarzyszą też bóle stawów, stany podgorączkowe, brak apetytu czy utrata włosów. Z kolei swędzące grudki i palące pęcherze mogą być objawem celiakii, czyli ciężkiej nietolerancji glutenu. Naturalnie, wysypki bardzo często wywoływane są też przez wirusy, bakterie, grzyby oraz pasożyty – w tym przypadku potrzebne jest badania wymazu ze zmian skórnych.
Za dużo lub za mało włosów?
Choć zarost na twarzy jest typowo męskim atrybutem, niestety może dokuczać również kobietom. Pojawiające się pod nosem i na brodzie włosy to oczywiście wynik zaburzeń hormonalnych, w których hormony androgeniczne (asocjowane z płcią męską, ale obecne również w organizmach płci pięknej) biorą górę i blokują działanie hormonów typowo żeńskich. Najczęstszą przyczyną jest wspomniany wyżej zespół policystycznych jajników, który może poważnie utrudniać zajście w ciążę. Na szczęście można go skutecznie leczyć przy pomocy preparatów hormonalnych zapisanych przez ginekologa.
Przeciwieństwem nadmiaru włosów jest oczywiście łysienie – nie tylko na głowie, ale również wokół oczu. Rzednące brwi i rzęsy bywają oznaką tzw. łysienia plackowatego. Jego przyczyny nie są znane, ale wiele źródeł naukowych sugeruje powiązania z chorobami autoimmunologicznymi i zaburzeniami układu nerwowego.
Zmiany wokół ust mogą sugerować alergię, egzemę lub zakażenie opryszczką, fot. varyapigu/Shutterstock
Choroby wypisane na języku
Choć to nieeleganckie i towarzysko niemile widziane, wyciągniecie języka mogłoby być dobrą metodą na bliższe poznanie drugiego człowieka. Tradycyjna Medycyna Chińska traktuje oględziny języka jako podstawę diagnozowania, a chociaż współczesna nauka nie zawsze się z nią zgadza, wiemy dobrze o problemach zdrowotnych, które manifestują się właśnie wewnątrz jamy ustnej.
Jakie objawy mogą być niepokojące?
- czerwony język bywa objawem niedoboru witaminy B12;
- grudki na języku mogą być wynikiem stresu, niewyspania i palenia papierosów, ale czasami asocjowane są również z alergią, zaburzeniami hormonalnymi, chorobami wenerycznymi oraz infekcjami wirusowymi, w tym HIV i opryszczką.
- gładki, „łysy” język może być symptomem celiakii;
- białe plamy zazwyczaj zwiastują przemnożenie drożdżaków gatunku Candida albicans, które z kolei może być wynikiem zaburzeń odporności, cukrzycy czy choroby zwanej zespołem Sjögrena;
- „włochaty” język to zjawisko będące powikłanie infekcji wirusem Epsteina-Barra, HIV lub generalnie osłabionej odporności.
Warto dodać, że ani zmiany na twarzy, ani na języku nie powinny być powodem do natychmiastowego niepokoju czy tym bardziej paniki. Większość samoistnie ustępuje i nigdy nie mamy szans poznać ich przyczyny. Dopiero jeśli objawy się utrzymują przez dłuższy czas lub przybierają na sile, a dodatkowo towarzyszą im inne symptomy, warto skonsultować się z lekarzem.
Choroby na twarzy – pytania i odpowiedzi
Co oznaczają sińce pod oczami?
Sińce po oczami zazwyczaj są niegroźne i wynikają ze skłonności dziedzicznych, starzenia lub zmęczenia. Czasami są oznaką alergii lub zaburzeń tarczycy.
Czemu pękają kąciki ust?
Popękane kąciki ust to nie to samo co zajady. Ich przyczyną bywa egzema, atopowe zapalenie skóry, ale także źle dopasowane protezy czy ślinienie się w nocy.
Co oznacza rumień na twarzy?
Rumień na twarzy bywa oznaką egzemy, łojotokowego zapalenia skóry, trądziku różowatego, alergii lub tocznia rumieniowatego.
- „9 Signs of Disease That Are Written All Over Your Face Susan E. Spratt” The Physicians Of The Doctors, https://www.thehealthy.com/beauty/face-body-care/signs-disease-face/, 12/08/2024;
- “Detecting Visually Observable Disease Symptoms from Faces” Kuan Wang, Jiebo Luo, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5007273/, 12/08/2024;
- “WHAT YOUR SKIN CAN TELL YOU ABOUT YOUR OVERALL HEALTH” American Academy of Dermatology Association, https://www.aad.org/public/diseases/a-z/skin-overall-health, 12/08/2024;
- “What Does Your Face Say About Your Health?” WebMD, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/ss/slideshow-face-your-health, 12/08/2024;
- “Facial appearance and metabolic health biomarkers in women” Agnieszka Żelaźniewicz i in., https://www.nature.com/articles/s41598-020-70119-6, 12/08/2024;
- “What clues is your face giving away about your health?” MyMed.com, https://www.mymed.com/health-wellness/interesting-health-info/what-does-your-face-say-about-your-health/what-clues-is-your-face-giving-away-about-your-health, 12/08/2024;
