Mniszek lekarski korzeń, ziele (Taraxacum officinale)

Występowanie

Obszar rodzimego występowania rośliny to prawie cała Europa, Afryka (północo-zachodnia część) oraz Azja (bez północnych i południowych krańców). W Polsce spotkać ją można na terenach niżowych oraz w niższych partiach gór.

Wygląd

Łodyga rośliny jest ukryta pod ziemią, wyrastają z niej liście oraz szypuły. Na szypułach wyrastają kwiatostany w formie pojedynczej. Osiągają one różną wysokość, w okresie kwitnienia ich wysokość wynosi od 3 do 40 cm, natomiast w okresie owocowania ich wysokość może sięgać nawet ponad 60 cm.

Liście mają różny kształt, który zależny jest od liczby liści oraz wieku rośliny, i zebrane są w rozetę, która nadaje roślinie charakterystyczny wygląd. Mogą osiągać długość do 40 cm. Powierzchnia liści jest naga, owłosienie jest niewielkie, czasami zdarza się bardziej obfite.

Kwiaty są obupłciowe, wyrastają na szczycie szypuł kwiatostanowych pod postacią koszyczków. W koszyczku znajdować się może od 20 do nawet 300 kwiatów, choć najczęściej jest to od 100-150. Barwa kwiatów jest najczęściej jasnożółta lub złocistożółta. Owoce to niełupki. Mają barwę słomkową, czasami oliwkową, szarą, brązową lub czerwoną. Owoce mają charakterystyczne żeberka. U góry są zwężone na kształt piramidki. Po dojrzeniu, owoce tworzą puszystą kulę, znaną wszystkim jako dmuchawiec.

Zbiór

Zbiór ziela przeprowadza się wczesną wiosną, zanim pojawią się pąki kwiatowe. Po zebraniu należy od razu je wysuszyć. Korzeń zbiera się jesienią, następnie należy go umyć i pokroić wzdłuż na paseczki. Suszenie należy przeprowadzić w zacienionym i przewiewnym miejscu. Najlepsza temperatura suszenia to nie więcej niż 30 stopni Celsjusza, choć niektóre źródła podają, że korzeń można suszyć w temp. 40-50 stopni Celsjusza.

Właściwości lecznicze

Wyciąg z ziela lub korzenia działa korzystnie na wątrobę, ponieważ zwiększa wydzielanie żółci. Surowce wykorzystuje się również do leczenia innych chorób związanych ze złym przepływem żółci, ponieważ przeciwdziała jej zastojowi. Używane są między innym do leczenia zastojów pęcherzyka żółciowego oraz kamicy żółciowej.

Mniszek ma również działanie ochronne na wątrobę, dlatego wykorzystuje się go do profilaktyki tego narządu. Stosowany jest również do leczenia zaburzeń trawienia, ponieważ wzmaga wydzielanie soków trawiennych. Ma również działanie przeczyszczające – usuwa z organizmu nadmiar sodu oraz potasu.

Działa diuretyczne. Pomocniczo stosuje się go do leczenia chorób reumatycznych oraz skórnych. Ma również działanie przeciwcukrzycowe, najczęściej wykorzystuje się go do leczenia w początkowej fazie tej choroby. Badania naukowe przeprowadzone na tej roślinie wykazują, że mniszek może działać przeciwnowotworowo. Liście mniszka zastosowane w sposób zewnętrzny pomagają w gojeniu się ran – stosuje się je w leczeniu wrzodów i ropni.

Praktyczne zastosowanie

Odwar na lepsze trawienie, działający żółciopędnie i moczopędnie

Składniki:
2 łyżki rozdrobnionych korzeni mniszka
2 szklanki wody (0,5litra)

Zagotować wodę i dodać suszony korzeń. Gotować pod przykryciem na małym ogniu przez około 10 minut. Pozostawić do przestygnięcia. Przecedzić. Pić 2-3 razy dziennie przed posiłkami.