Lelek zwyczajny (Caprimulgus europaeus)

Wstęp

Jest to ptak nocny, wielkością przypominający kosa. W Polsce jest nielicznym, wędrownym gatunkiem lęgowym. Dzięki maskującemu ubarwieniu trudno dostrzegalny, najlepiej lokalizowany po głosie (po zmierzchu). Nie jest ptakiem stadnym.

Wygląd

Ubarwienie w dobrze maskujących barwach – szaro-brązowo-biało-czarne i rysunku, przypominającym korę drzewa. Stosunkowo duża głowa. Duże oczy, z ciemną tęczówką. Dziób ciemny, krótki. Szeroko otwarta paszcza. W górnej części dzioba szczecinki zajadowe. Od dzioba ciągnie się biały wąs, kończący się za pokrywami usznymi. Szyja krótka. Skrzydła długie, wąskie. Przód przedramienia jest ciemny. Sylwetka dosyć smukła. Wierzch szarobrązowy w plamki, a spód nieco jaśniejszy. Ogon długi. Nogi krótkie. Dymorfizm płciowy jest średnio widoczny. Samice jak również osobniki młodociane nie posiadają, tak jak samce, białych plam na skraju lotek dłoniowych oraz na bokach ogona. Dodatkowo u samców na boku gardła występuje biała plama, która u samic nie jest wyraźna bądź brak jej w ogóle.

Występowanie

Lelek występuje w Europie (nie jest spotykany na północy kontynentu) oraz w północno-zachodnim skraju Afryki. W Azji spotykany na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Azji centralnej po Mongolię. Jest gatunkiem wędrownym. Na zimowiska odlatuje do środkowo-zachodniej i południowo-wschodniej Afryki.

Biotop

Zamieszkuje świetliste i suche bory sosnowe oraz lasy mieszane, w pobliżu polan leśnych i skrajów lasów. Ponadto spotykany na słabo zalesionych terenach: łąkach, pastwiskach, wrzosowiskach. Często zasiedla młode lasy, zręby i młodniki. Czasem spotykany w parkach, ogrodach i w pobliżu zbiorników wodnych.

Lęgi

Gatunek monogamiczny. Gnieździ się na ziemi bądź w nieznacznym zagłębieniu. Wyprowadza do dwóch lęgów w roku. Samica składa od 1 do 2 jasnych, plamkowanych jaj. Czas wysiadywania jaj (przez oboje partnerów) wynosi około trzech tygodni. Opiekę nad potomstwem pełnią oboje rodzice. Młode stają się lotne po 17 dniach. Samodzielność uzyskują po ponad miesiącu.

Pokarm

Ptak owadożerny, przeważnie żywi się chrząszczami, ćmami. Pokarm zdobywa w locie. Poluje po zmierzchu i w nocy.