Mandryl (Mandrillus sphinx)

Wymiary/Budowa

Dł. ciała 60-80 cm, dł. ogona 5-7 cm, wysokość do 50 cm, przeciętna masa ciała osobników dorosłych około 20 kg, dużych samców rzekomo nawet do 50 kg.
Dosyć wąski, psi pysk, olbrzymia głowa. Kolorystycznie najbardziej zróżnicowana małpa – stwarza nienaturalne wrażenie, jakby ją pomalowano, stosując jarmarcznie dobrane farby – głównie na twarzy, ale nie tylko. W jego umaszczeniu uderza zarówno jaskrawość barw, jak i ich gwałtowna kontrastowość. To samo dotyczy tylnych części ciała, co uwydatnia się szczególnie mocno u rosłych samców ważących ponad 40 kg. Samice noszą podobne ozdoby, lecz bardziej stonowane, ponadto mają mniej bujne grzywy, bokobrody i brody.  

Występowanie

Niewielki areał w zachodniej Afryce Równikowej głównie na terenie Kamerunu, zamieszkuje lasy tropikalne, rzadziej tereny otwarte lub skaliste równiny.

Tryb życia

Głównie naziemny, porusza się na czterech kończynach, na niewielkich odcinkach biega tylko na dwu tylnych, potrafi również zręcznie wspinać się na drzewa. Aktywny w ciągu dnia (z wyłączeniem godzin południowych przeznaczony na odpoczynek w zacienionych miejscach), nocuje na drzewach.
W czasie walk o pozycję w hierarchii stada, jak również w obronie przed nieprzyjaciółmi ubarwienie mandryla wyraźnie jaskrawieje, zaś na przegubach rąk i nóg występują szkarłatne plamy. Choć małpa ta zwinnie wspina się po drzewach, jest raczej zwierzęciem naziemnym. W stadach do 50 sztuk – a częściej w grupach rodzinnych złożonych ze starego arbitralnego paszy, kilku jego żon i grupki młodzieży – mandryle przemierzają dżungle, żerując kontaktują się ze sobą głosowo. Tylko noce spędzają na drzewach, ustawiając warty dla ostrzeżenia o skradaniu się lamparta, jedynego wroga dorosłych mandryli.

Odżywianie

Wszystkożerny, jego główny pokarm stanowią rośliny zielne, żeruje pośród krzewów i ziół, jednak spod ściółki wybiera również drobne zwierzęta, nie gardzi owadami znajdowanymi pod korzeniami. Szkody wyrządzane przez niego na polach i plantacjach uprawnych nie są zbyt wielkie, gdyż nie występuje w dużym zagęszczeniu i unika siedzib ludzkich.

Rozmnażanie i rozwój

Prawdopodobnie gatunek poliestralny, ciąża trwa 220 lub 270 dni, samica wydaje na świat tylko 1 młode o masie ciała około 350 g, którym następnie troskliwie się opiekuje nosząc je przyczepione do brzucha, a potem na swym grzbiecie. W wieku około roku młode jest już samodzielne, dojrzałość płciową osiąga w wieku 4-6 lat, fizyczną w wieku około 10 lat. Na wolności żyje około 20 lat, w warunkach zoo maksymalnie do 40.