Skąd wziął się zajączek wielkanocny? Zając Wielkanocny historia

W okresie wielkanocnym można je znaleźć wszędzie – w dekoracjach świątecznych, kartkach z życzeniami, wystawach, reklamach. O kim mowa? Oczywiście o zajączkach wielkanocnych, które na dobre wrosły już u nas w tradycję świąt Wielkiej Nocy. O ile jednak wielkanocna symbolika baranka i kurczęcia raczej nie przysparza większych problemów, to wiele osób zadaje sobie pytanie – skąd tak naprawdę wziął się tam zajączek?

Puszysty zajączek przynoszący na Wielkanoc dzieciom prezenty budzi pozytywne emocje i skojarzenia. Nie zawsze tak było. W wielu tradycyjnych wierzeniach obraz zająca odbiega od współczesnej sielankowej wizji szaraka.Niektórzy współczesnego umiejscowienia zajączka w tradycji doszukują się już w mitologii. Bowiem nie ulega wątpliwości, że z dawnych czasów pochodzi symbolika zająca jako zwierzęcia niezwykle płodnego. I tak spotykamy zająca w starożytnym Egipcie u boku odradzającego się Ozyrysa. W starożytności uważano, iż mięso zająca to afrodyzjak, a Pliniusz twierdził, że spożycie macicy zająca leczy bezpłodność.

Później jego niezmierną płodność wiązano z obfitością i pomnażaniem dóbr, co znajdowało wyraz w przedchrześcijańskich rytuałach mających zapewnić urodzaj.

Można go też zobaczyć w dawnej ikonografii pod stopami Marii Panny, a zatem w pozycji znamionującej rezygnację z dzikiej swobody i sprośności. W takiej postaci mógł się już stać symbolem biednych, słabych i pokornych.
Dlaczego zając jest symbolem Wielkanocy?

„Bez wątpienia obrzędowość chrześcijańska symbolikę zająca przyswoiła sobie z wierzeń pogańskich i w konsekwencji stworzyła kompozycję dość niezwykłą. Znany z popularnej świątecznej ikonografii wielkanocny zajączek „znoszący” jajo stał się zwielokrotnionym w planie przedstawienia symbolem  wiosennej odnowy życia” – pisał Piotr Kowalski w książce „Znaki Świata”

Skojarzenie zająca z Wielkanocą sięga kilka wieków wstecz, kiedy to pojawiły się obrazki przedstawiające te zwierzątko w sąsiedztwie jajek wielkanocnych. Nie wiadomo jednak do końca, gdzie jest źródło tej symboliki. Na ten temat krążą różne teorie, spośród których najbardziej popularne są dwie. Pierwsza – że jest to nawiązanie do tradycji składania podatków w naturze. Druga – że pojawienie się tego zwierzęcia niejako zwiastuje wiosnę, a przecież Wielkanoc to jest święto ściśle związane z tą porą roku. Nie bez znaczenia może być też fakt, że kiedyś w Anglii tuż po świętach wielkanocnych rozpoczynał się sezon polowań na zające.W Polsce pewien związek z tradycją zajączka wielkanocnego ma też zwyczaj zwany „zajączek”, popularny w Wielkopolsce i na Śląsku. Nie jest to nasz rodzimy zwyczaj, ale przyszedł do nas z Niemiec. Polega na tym, że po śniadaniu wielkanocnym domownicy udają się na poszukiwanie ukrytych prezentów.

Bibliografia

1. “http://uroczysko.pl/wydraizajac/zajac/docs/zajac_ksiazka.pdf”; data dostępu:
2. “Olga Drenda: Uszaty trickster. Mitologiczny wizerunek królika i zająca”; data dostępu:
3. “https://www.bbc.co.uk/newsround/17597617”; data dostępu: 2019-04-18