Kochasz góry? Załóż wokół domu ogród alpejski!
Tematyczne ogrody zyskują na popularności, gdyż pozwalają nam zbliżyć ulubione krajobrazy do własnego domu, niezależnie od tego, gdzie się on znajduje. Obok ogrodów angielskich, japońskich czy leśnych, jednym z najbardziej uroczych pomysłów na aranżację przestrzeni pod gołym niebem jest ogród alpejski. Sprawdź, jak go założyć i co powinno w nim rosnąć.
Za ojca koncepcji ogrodów alpejskich uważa się austriackiego botanika, Antona Kerner von Marilaun, profesora Uniwersytetu w Wiedniu. W 1875 r. na tyrolskich zboczach, na wysokości 2190 m n.p.m. stworzył on pierwsze alpinarium, które stało się wzorem dla botaników na całym świecie. Ogrody alpejskie można jednak zakładać na znacznie niższych wysokościach.
Co to jest ogród alpejski?
Ogród alpejski to aranżacja zielona nawiązująca klimatem do naturalnej roślinności spotykanej w wysokich górach, nie tylko Alpach. Inspiracją bywają również góry Kaukaz, Pireneje, Andy czy Góry Skaliste i ich rdzenna flora. Wbrew pozorom nie jest to więc to samo co ogród skalny. W ogrodzie alpejskim kluczową rolę odgrywają bowiem nie kamienie, ale gatunki spotykane w wyższych partiach górskich, powyżej linii lasu. Są to zazwyczaj niskie kwitnące byliny.
Oczywiście sama aranżacja alpejskich gatunków nie może być przypadkowa. Raczej niż uporządkowane zagony ograniczone betonowymi krawężnikami wybieramy tutaj nasadzenia inspirowane przyrodą, bez wyraźnych podziałów czy usilnej symetrii.
Inspiracją dla ogrodów alpejskich jest naturalna roślinność wysokogórska, fot. Lu_Igor/envato
Ogród alpejski – wymagane warunki
Nie trzeba mieszkać w górach, aby otoczyć dom ogrodem alpejskim. Pewna adaptacja terenu jest jednak wymagana, aby odnalazły się w nim gatunki przyzwyczajone do chłodu, wiatrów i suszy. Najtrudniej jest założyć ogród alpejski na nizinnych obszarach, na ciężkich podmokłych gruntach oraz w klimacie częstych i intensywnych opadów.
Sprzyjające warunki dla roślinności alpejskiej obejmują natomiast suchsze, doskonale przepuszczalne podłoże, z dużą ilością piasku lub żwiru. Idealnie, jeśli teren nie jest całkiem płaski, gdyż po zboczach woda łatwiej spływa. Dodatkowo, niskie gatunki pochodzące z wyższych partii gór prezentują się lepiej, gdy sadzimy je piętrami, nie zaś na jednym poziomie.
Jak już wyżej wspomnieliśmy, kamienie nie są warunkiem koniecznym ani podstawą ogrodu alpejskiego, ale na pewno dodają mu uroku. Warto więc pomyśleć o chociaż kilku większych odłamkach skalnych oraz żwirze do wysypywania ścieżek i krawędzi zagonów.
Ogród alpejski powinien jak najbliżej imitować naturalne warunki panujące w górach, a więc nie należy go zakładać w pobliżu wysokich drzew, ani w bezpośrednim sąsiedztwie budynku. Wymagane jest dużo słońca i wiatru, przy minimalnym poziomie wilgotności.
Tabela przedstawiająca rodzaje roślin polecane do ogrodu alpejskiego; opracowanie własne
Jakie rośliny do ogrodu alpejskiego?
W środowisku naturalnym piętro roślinności górskiej powyżej linii lasu charakteryzuje się mniejszymi rozmiarami oraz ograniczonym potencjałem do tworzenia tkanki drewnianej. Spotykane w Alpach i innych pasmach górskich gatunki są za to wyjątkowo odporne na wiatr i susze, a z uwagi na niskie wymagania co do podłoża rosną praktycznie wszędzie, nawet w zagłębieniach skalnych.
Do gatunków szczególnie polecanych do alpejskich ogrodów należą przede wszystkim niskie gatunki kwitnące, tworzące rozłożyste darnie, takie jak gęsiówka alpejska (Arabis alpina), bodziszek korzeniasty (Geranium macrorrhizum), ubiorek wieczniezielony (Iberis sempervirens), naradka alpejska i naradka włosista (Androsace) oraz różne gatunki skalnic (Saxifraga), goryczek (Gentiana) czy tymianku (Thymus).
W alpejskim ogrodzie jest oczywiście miejsce również na sasankę zwyczajną (Pulsatilla vulgaria), dzwonek drobny (Campanula pusilla), goździk alpejski (Dianthus alpinus) czy szarotka alpejska (Leontopodium nivale). Wykorzystać warto również typowe ogródków skalnych rośliny gruboszowate, które doskonale znoszą brak wody i prezentują się pięknie również w mniejszych donicach. Należą do nich m.in. tworzący atrakcyjne rozety rojnik murowy (Sempervivum tectorum) czy rozchodnik łopatkowaty (Sedum spathulifolium).
Wbrew pozorom drzewa iglaste nie są wcale niezbędnym elementem ogrodu alpejskiego, a zdaniem wielu są wręcz niepożądane. Jeśli zależy nam jednak na ich posadzeniu, wybierajmy tylko gatunki karłowate np. sosny gęstokwiatowej (Pinus densiflora) lub jałowca rozesłanego (Juniperus procumbens).
Ogród alpejski w kwietniku?
Nie każdy ma warunki do założenia ogrodu alpejskiego w pełnym wymiarze. Na szczęście, namiastkę gór można stworzyć na jednym sztucznym pagórku, trudnej do zagospodarowania skarpie, a nawet… w kwietniku. Do tego ostatniego najlepiej nadają się kamienne korytka i klomby, które ułatwiają zapewnienie roślinom najbardziej pożądanych warunków, a jednocześnie prezentują się bardzo naturalistycznie.
Sasanka zwyczajna – gatunek polecany do ogrodów alpejskich, fot. seyfutdinovaolga/envato
Pielęgnacja ogrodu alpejskiego
Ogromną zaletą ogrodów alpejskich jest ich wysoka odporność na niesprzyjające warunki pogodowe i minimalne wymagania co do utrzymania. Alpejskich roślin nie podlewamy nawet w gorące lata i nie nawozimy, a z uwagi na małe rozmiary cięcie też zwykle nie jest potrzebne. Co najwyżej można ścinać przekwitłe pędy, aby doczekać się ponownego kwitnienia. Nie trzeba ich chronić przed mrozem, a i szkodników jest zwykle relatywnie mało. Jedynym poważnym wrogiem tak naprawdę są chwasty, z którym trzeba walczyć konsekwentnie – nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim dla zachowania prawidłowej kondycji roślin.
Ogród alpejski – pytania i odpowiedzi
Co to jest ogród alpejski?
Ogród alpejski to aranżacja zielona inspirowana wysokogórską roślinnością ze strefy powyżej linii lasu.
Gdzie warto założyć ogród alpejski?
Ogrody alpejskie można zakładać na wielu różnych działkach, ale w szczególności polecane są na strome, wyeksponowane tereny o niskim poziomie naturalnej wilgotności.
Jakie zalety ma ogród alpejski?
Ustabilizowany ogród alpejski żyje własnym życiem i nie wymaga praktycznie żadnych interwencji poza usuwaniem chwastów. Pomaga też adaptować przestrzenie, na których nie poradziłyby sobie inne gatunki roślin.
- „How To Make An Alpine Garden In 8 Stages” Chris Lee, https://horticulture.co.uk/how-to-make-an-alpine-garden/, 12/08/2024;
- “Alpine garden in a trough” BBC, https://www.bbc.co.uk/gardening/basics/techniques/patiogarden_alpine1.shtml, 12/08/2024;
- “Welcome to my garden” Alpine Garden Society, https://www.alpinegardensociety.net/plants/welcome-october-2018/, 12/08/2024;
- “How to grow alpines” RHS, https://www.rhs.org.uk/plants/types/alpines/growing-guide, 12/08/2024;
- “7 Simple Stages to Build A Stunning Alpine Garden From Scratch” James Whitman, https://www.thearches.co.uk/simple-stages-to-build-a-stunning-alpine-garden-from-scratch/, 12/08/2024;
