Powabna krokosmia – jak sadzić i pielęgnować te piękne letnie kwiaty?
Popularnie zwana cynobrówką, krokosmia należy do mniej znanych roślin cebulowych, a tym samym daje szanse na stworzenie unikalnego letniego zagonu. Jej oryginalne kwiaty współgrają z wieloma innymi bylinami ozdobnymi, a dodatkowo doskonale nadają się do cięcia. Jak zadbać o krokosmię? Uprawa w ogrodzie jest przyjemnie nieskomplikowana.
Nietypowa nazwa roślin jest skrzyżowaniem dwóch łacińskich słów „krokos”, czyli szafran oraz „osme”, czyli zapach. Faktycznie, wysuszone kwiaty swym aromatem łudząco przypominają szafran, co nie jest wcale dziełem przypadku. Krokosmie należą bowiem do rodziny kosaćcowatych i są kuzynkami zarówno popularnych irysów, jak i krokusów, z których pozyskuje się najdroższą przyprawę świata.
Oryginalnie cynobrówki pochodzą z Afryki, ale zadomowiły się już na innych kontynentach. W Polsce uprawia się krokosomię ogrodową (Crocosomia ×crocosmiiflora), czyli hybrydę będącą skrzyżowaniem dwóch naturalnych gatunków.
Jak wygląda krokosomia? Kwiat godny galerii
Cynobrówki rosną w kępach tworzonych przez płaskie, wąskie i szpiczaste liście, podobne mieczykom. Same w sobie tworzą one piękne wypełnienie wolnych przestrzeni w ogrodzie i sadzone bywają pod betonowymi płotami oraz na tle wysokich iglaków. Prawdziwa uczta dla oczu rozpoczyna się jednak dopiero wraz z rozkwitem kwiatostanów, które pojawiają się zwykle w lipcu i potrafią przetrwać nawet 5-8 tygodni. Mają one postać dość luźnych kłosów z kilkoma lub kilkunastoma kwiatami rozmieszczonymi po przeciwstawnych stronach pędów.
Kwiaty rozwijają się stopniowo, od tych najniższych, co daje fenomenalny efekt egzotycznego, kolorowego grzebienia. Krokosomie dostępne są w wyrazistych odcieniach żółci, czerwieni i pomarańczy, doskonale kontrastujących z soczystą zielenią mieczowatych liści. W zależności od odmiany krokosmie dorastają 60-120 cm na wysokość, a ich kępy mogą z czasem rozrastać się na szerokość 45-50 cm.
Krokosmia – żółta odmiana George Davidson, fot. Maria Papworth/Shutterstock
Niewymagająca krokosomia – uprawa w ogrodzie
Cynobrówkom najlepiej powodzi się w pełnym słońcu i dobrze przepuszczalnej, lekko kwaśnej lun neutralnej glebie, wzbogaconej materią organiczną. Preferują umiarkowanie ciepłe lata bez rzęsistych opadów, a w czasie wyjątkowo silnych upałów przydaje się im nieco popołudniowego cienia. Idealne stanowisko zapewnia również ochronę przed silnymi wiatrami.
Zagon pod cynobrówki należy przekopać i wzbogacić sporą dawkę w dojrzałego kompostu. Jak sadzić krokosmię? Przede wszystkim należy poczekać, aż miną wiosenne przymrozki, które mogłyby uszkodzić niezakorzenione jeszcze bulwy. Najwcześniej w drugiej połowie kwietnia umieszczamy bulwy na głębokości ok. 7 cm, zachowując między nimi odstępy 15-20 cm, w zależności od pożądanego zagęszczenia roślin. Dla optymalnych efektów dobrze jest wysadzać krokosomie w większych grupach, minimum po 10 roślin.
Jak aranżować krokosmie? Kwiaty prezentują się doskonale w formie niezależnych wysp w trawniku lub na zagonie, ale jeszcze lepsze efekty daje łącznie ich z innymi letnimi bylinami ozdobnymi, zwłaszcza floksami, daliami, szałwią, liliowcami Thunberga, żurawkami oraz rudbekiami.
Po posadzeniu właściwie pozostaje tylko podlewać i czekać na letni spektakl barw. Woda wymagana jest zwłaszcza w początkowym okresie wzrostu rośliny, ale później krokosmie radzą sobie dość dobrze nawet bez podlewania – jeśli tylko gleba jest choć umiarkowanie wilgotna. W okresach suszy warto oczywiście chwycić za konewkę choć raz na kilka dni. Nawożenie nie jest konieczne, choć na uboższych glebach kwitnieniu pomogą wolno działające nawozy w płynie do roślin cebulowych, stosowane raz na 3 tygodnie, najpóźniej jednak do połowy lata.
Jakkolwiek niewymagająca jest krokosmia, uprawa wymaga jeszcze jednej czynności – gdy tylko kwiatostany przekwitną, należy je odciąć, aby nie obciążać cebulek zadaniem produkcji nasion. Liście pozostawiamy natomiast na zagonie do ich całkowitego wyschnięcia.
Krokosomia – rozmnażanie
Cynobrówki mają naturalną zdolność do rozrastania się z biegiem czasu, często nawet w sposób dość niekontrolowany. A to wszystko za sprawą bulw, które co roku produkują nowe przyrostki, tworząc długie łańcuchy, sięgające w głąb gruntu. Wystarczy ostrożnie wykopać je z ziemi na początku października, podzielić ostrym sekatorem i na wiosnę posadzić na oddzielne stanowiska.
Rozmnażanie krokosmii z nasion nie jest polecane. Dostępne w sklepach kultywary często bywają sterylne i nie produkują wcale potomstwa. W innych przypadkach uzyskane z siewu rośliny nie przypominają wcale rodziców. A i sam proces nie jest łatwy – wysiew prowadzi się już jesienią, gdyż nasiona muszą być świeże, zaś przez całą zimę sadzonki trzeba przetrzymywać w domu, zapewniając im odpowiedni poziom wilgotności i nasłonecznienia.
Tabela przedstawiająca zalety uprawy krokosmii; opracowanie własne
Problemy w uprawie krokosomii
Większość ogrodników chwali sobie cynobrówki jako rośliny spektakularne w wyglądzie, a przy tym łatwe w uprawie. Największym problem jest wspomniane wyżej szerzenie się podziemnych bulw, które może doprowadzić do zarastania zagonów. Na szczęście, nadprodukcję roślin łatwo jest usunąć, wyrywając całe okazy z ziemi wraz z bulwami. Tych ostatnich lepiej jest nie wyrzucać na kompost, aby niepotrzebnie nie poszerzyć populacji.
Okazyjnie, w okresie upałów, na krokosmiach pojawiają się czerwone przędziorki chmielowce, które mogą wysysać soki i osłabiać rośliny. Można spróbować je zwalczać naturalnym opryskiem z czosnku lub specjalistycznym preparatem chemicznym.
Pozostało jeszcze najistotniejsze dla wielu ogrodników pytanie – czy na zimę trzeba wykopywać krokosmię? Odmiany ogrodowe zazwyczaj doskonale znoszą mrozy i mogą być pozostawione w glebie na kilka lat, po których zawsze dobrze jest wykopać bulwy i podzielić kępy. Zbyt zagęszczone rośliny mogą bowiem słabiej kwitnąć. Aby zapobiec ewentualnym szkodom związanym z bardzo mroźnymi, bezśnieżnymi zimami, na jesień zagony z cynobrówkami warto przysypać liśćmi, korą lub kompostem.
Uwaga:
Sadzone w zbyt gliniastej, słabo przepuszczalne ziemi krokosmię mają tendencję do gnicia. Ciężkie podłoże przed sadzeniem warto więc wymieszać z piaskiem.
Krokosmia w ogrodzie w połączeniu z floksami, fot. Debu55y
Wybieramy idealną krokosmię – odmiany, które warto znać
Pośród ogrodowych cynobrówek stosunkowo najczęściej spotyka się odmiany czerwone. Krokosmia „Lucyfer” jest faktycznie diaboliczna i dorasta 1,2 m, produkując wyjątkowo długie, ognistoczerwone kwiatostany. Jej zaletą jest wyjątkowa odporność na mrozy. Poza tym godna polecenia jest krokosmia „Red King” o bardzo kompaktowym pokroju kęp i wysokości ok. 100 cm. Czerwone kwiaty posiadają żółto-pomarańczowe środki.
Miłośnikom bardziej słonecznych odcieni warto z kolei polecić niższą krokosmię „George Davidson” o wcześnie rozwijających się żółtych kwiatach. Wyraziście pomarańczowa odmiana „Prince of Orange” urzeka natomiast wyjątkowo intensywnym kwitnieniem. Wreszcie, krokosmia „Emily McKenzie” to prawdziwy majstersztyk botaniczny z dwubarwnymi, pomarańczowo-czerwonymi kwiatami, idealnymi na domowe bukiety.
Krokosmia – najczęściej zadawane pytania
Czy krokosmia zimuje w ogrodzie?
Większość odmian dostępnych w Polsce bez trudu znosi zimę na zagonie pod warstwą mulczującą.
Dlaczego krokosmia nie kwitnie?
Przyczyną słabego kwitnienia krokosmii bywa przesuszenie gleby, nadmiar słońca lub zbyt duże zagęszczenie roślin.
Czy można uprawiać krokosmię w donicy?
Tak, krokosmie nadają się do uprawy w donicach, ale potrzebują odpowiednio głębokich pojemników, regularnego podlewania, a dodatkowo w czasie upałów powinny być chronione przed popołudniowym słońcem.
- „HOW TO GROW AND CARE FOR CROCOSMIA FLOWERS” Anne Balogh, https://www.gardendesign.com/bulbs/crocosmia.html, 20/03/2024;
- “HOW TO GROW AND CARE FOR CROCOSMIA FLOWERS (COPPERTIPS)” Lorna Kring, https://gardenerspath.com/plants/flowers/grow-crocosmia/, 20/03/2024;
- “How to Grow and Care for Crocosmia (Coppertips)” Jamie McIntosh, https://www.thespruce.com/crocosmia-coppertips-plant-profile-4691132, 20/03/2024;
- “Crocosmia Guide: How to Grow & Care for >Coppertips<” Miruna Secuianu, https://gardenbeast.com/crocosmia-guide/, 20/03/2024;
- “How to grow crocosmias” RHS, https://www.rhs.org.uk/plants/crocosmia/growing-guide, 20/03/2024;
