Floksy kwiaty – sadzenie, uprawa i pielęgnacja floksów
Floksy to kwiaty jednoroczne i wieloletnie wywodzące się bezpośrednio z Ameryki Północnej. Do dziś w stanie dzikim floksy porastają dużą część Stanów Zjednoczonych – od stanu Georgia po Nowy Jork. Indianie wykorzystywali barwne kwiecie do dekoracji, ale także jako pokarm i lekarstwo! Na początku XVIII w. pierwsze nasiona floksów zostały wysłane z amerykańskiej Virginii do Europy, gdzie od razu przyjęły się jako dekoracyjna roślina ogrodowa. Dzięki temu wielobarwne sadzonki niskich i płożących oraz wysokich kwiatów szybko rozprzestrzeniły się w ogrodach ozdobnych. Te wieloletnie rośliny skutecznie podbiły serca m.in. Brytyjczyków. Kwiaty te stały się nieodłącznym elementem naturalistycznych ogrodów w stylu wiejskim, które do dziś zdobią przydomowe przestrzenie zielone w Wielkiej Brytanii.
- Floksy to wieloletnie ozdoby ogrodu
- Floksy – wymagania glebowe
- Sadzenie i uprawa floksów
- Floksy wierzchowate i szydlaste – kwitnienie
- Floksy wieloletnie – przycinanie
- Podlewanie i nawożenie floksów
- Rozmnażanie floksów
- Ochrona floksów
- Floksy w domu i ogrodzie
- Floksy jednoroczne i wieloletnie
- Floksy niskie i wysokie – jaka jest różnica?
- Floksy – pytania i odpowiedzi
Floksy to wieloletnie ozdoby ogrodu
Do rodzaju floksów należy 67 gatunków kolorowych kwiatów letnich oraz setki ich odmian – niskie i wysokie, jednoroczne i wieloletnie. Ich łacińska nazwa Phlox oznacza „płomienie” i stąd również polska nazwa zwyczajowa: płomyki. W ogrodach najczęściej widujemy sadzonki Phlox paniculata, czyli floksy wiechowate odznaczające się pionową budową o wysokości nawet do 100 cm. Sztywna prosta łodyga porośnięta jest zaostrzonymi liśćmi, które osiągają do 10 cm długości. Na jej szczycie znajduje się charakterystyczne grono złożone z zaokrąglonych kwiatów w kolorze różu lub bieli, rzadziej także czerwieni, błękitu czy fioletu. Bo też zachęceni wdziękiem wieloletnich bylin botanicy w XIX w. zuchwale krzyżowali dzikie i udomowione gatunki, osiągając coraz to nowe efekty estetyczne – zachwycające sadzonki w nowych odmianach. Dziś zaawansowaną uprawą i krzyżowaniem płomyków trudnią się przede wszystkim Amerykanie oraz Holendrzy. W sprzedaży dostępne są zatem floksy niskie i wysokie, których sadzonki są efektem pracy naukowców.
Floksy – wymagania glebowe
Floksy co do zasady preferują wilgotną, dobrze przepuszczalną, lekko alkaliczną i żyzną glebę, której należy poświęć trochę czasu zanim zabierzemy się do sadzenia. Przekopana i wzbogacona w organiczny kompost, powinna idealnie zawierać warstwę drenażu pod rabatą. Wyznaczając teren pod floksy wieloletnie, należy przy tym dbać o intensywne, bezpośrednie nasłonecznienie oraz dość dużą przestrzeń – rośliny nie lubią ścisku. Dla sadzonek najlepiej wybrać rabatę, która jest regularnie podlewana i rosną na niej rośliny lubiące wilgoć. Należy pamiętać o ich przycinaniu.
Wyjątkiem są niskie floksy okrywowe, które nie potrzebują ani tyle wilgoci, ani składników odżywczych – w rzeczy samej najlepiej powodzi się im na piaszczystym, nasłonecznionym podłożu.
Sadzenie i uprawa floksów
Najpraktyczniej jest sadzić niskie płożące floksy w postaci gotowych sadzonek – kupionych lub przygotowanych samodzielnie. Idealna pora to późna wiosna, gdy definitywnie nie grożą już przymrozki. Młode rośliny umieszcza się w odległościach 40-60 cm od siebie, co początkowo może wydawać się mało estetycznym marnotrawstwem przestrzeni.
Płomyki szybko jednak rosną, zagęszczając rabatę swym obfitym listowiem. Dlatego ważne jest regularne przycinanie. Jeśli chodzi o głębokość sadzenia, warto pilnować, aby miejsce styku korzeni z łodygą znajdowało się dokładnie na poziomie powierzchni rabaty. Przyklepaną wokół rośliny glebę następnie obficie podlewamy i przykrywamy sadzonki floksa wieloletniego niewysoką warstwą mulczu – np. kompostu lub ciętych liści.
Floksy wierzchowate i szydlaste – kwitnienie
Floksy wiechowate kwitną w polskim klimacie najczęściej w okresie wakacji, między początkiem lipca a końcem sierpnia, ale poszczególne odmiany mogą różnić się pod tym względem. Można nawet kupić płomyki rozkwitające dopiero wczesną jesienią! Ważne jest ich regularne przycinanie przedłużające kwitnienie.
Drugim najpopularniejszym gatunkiem floksów wieloletnich niskich – płożących są płomyki szydlaste (Phlox subulata), które należą do roślin darniowych. Oznacza to, że zamiast piąć się do góry tworzą raczej gęste poziome dywany, których wysokość nie przerasta 10 cm. Cenioną zaletą gatunku są zimozielone liście, które przetrwają na zagonie aż do wiosny! Bardzo podobnym gatunkiem okrywowym są także floksy rozłogowe (Phlox stolonifera) – oba gatunki zakwitają na przełomie maja i czerwca.
Floksy wieloletnie – przycinanie
Gdy sadzonki rośliny osiągną 20 cm, wysokości warto je delikatnie przyciąć, aby stały się gęstsze i obficiej kwitły. Ponadto zaleca się pieczołowite usuwanie ostrymi nożycami wszystkich wyschniętych kwiatów, aby przedłużyć sam okres kwitnienia. Na jesieni, po całkowitym przekwitnięciu, łodygę wraz z liśćmi skracamy do kilku centymetrów nad ziemią – zabieg ten pomaga uchronić się przed rozwojem chorób. Dzięki regularnemu przycinaniu wieloletnie floksy niskie oraz płożące mają zapewnioną lepszą cyrkulację powietrza. Ich liście nie przylegają bezpośrednio do siebie, więc istnieje niewielkie ryzyko wystąpienia grzybicy i pleśni przenoszonych z jednej sadzonki na drugą.
Podlewanie i nawożenie floksów
Floksy źle znoszą suchość – ich bujne liście dość szybko zaczynają więdnąć, co powinno być dla każdego ogrodnika sygnałem alarmowym. Generalnie, w sezonie wegetacyjnym poleca się podlewanie sadzonek raz w tygodniu, ale w okresach upałów bez deszczu nie zaszkodzi i dwukrotne nawadnianie. Bardzo ważna jest przy tym technika – zraszanie wodą liści i kwiatów jest wysoce niekorzystne! Podlewamy więc konewką lub wężem ogrodowym samo podłoże, tuż pod łodygą.
Nawożenie floksów wieloletnich i jednorocznych jest wysoce wskazane i procentuje obfitszym kwitnieniem. Do wyboru mamy przy tym regularne podsypywanie uleżałego kompostu pod kwiaty bądź odżywianie roślin za pomocą uniwersalnego nawozu NPK w granulkach – zaraz po posadzeniu oraz bezpośrednio przed rozkwitem. Niektórzy mają dobre doświadczenia z powielaniem nawożenia sadzonek po przekwitnięciu – przy sprzyjających warunkach można się wówczas doczekać jeszcze jednej fali kwiatów.
Rozmnażanie floksów
Floksy teoretycznie można rozmnażać przez nasiona zebrane z suchych kwiatów, ale poziom sukcesu jest zwykle dość nikły, a otrzymane kwiatowe potomstwo może wyglądać zupełnie inaczej niż oryginalna roślina. O wiele lepsze efekty przynosi natomiast rozmnażanie przez sadzonki korzeniowe lub pędowe.
Ten pierwszy sposób można przeprowadzić wczesną wiosną lub późną jesienią. Wykopujemy wówczas cały kwiat i ostrymi nożycami oddzielamy część bryły korzeniowej, którą następnie umieszczamy w inspekcie. Wiosną młodą roślinę przenosimy na zagon. Alternatywnie można również pobrać z sadzonek wieloletniego floksa jeden z niskich płożących bocznych pędów i umieścić go w wodzie, a po zakorzenieniu posadzić w ogrodzie lub donicy.
Floksy rozłogowe i szydlaste rozmnażają się natomiast najłatwiej przez podział darni – wystarczą łopatą odciąć część kępy i przesadzić ją w inne miejsce. Rośliny przyjmują się dość dobrze niemal w każdym okresie. Należy pamiętać o przycinaniu przesadzonych roślin, aby dobrze się ukorzeniły.
Ochrona floksów
Płomyki nie boją się zimy i nie wymagają specjalnej ochrony. Ścięte na jesień niskie płożące pędy floksów wiechowatych można najwyżej podsypać grubszą warstwą kory, podczas gdy floksy szydlaste radzą sobie bez jakiejkolwiek ochrony.
Największym mankamentem płomyków jest jednak ich wrażliwość na zakażenie mączniakiem prawdziwym. Wynika ona przede wszystkim z zagęszczenia liści, które łatwo więzią między sobą wilgoć. Choroba manifestuje się białym nalotem na liściach i choć rzadko uszkadza rośliny, rujnuje znacząco efekt estetyczny. Radzić sobie z nią można za pomocą przerzedzania rabaty oraz oprysku sadzonek floksów fungicydami. Bardziej ekologiczne sposoby obejmują również oprysk roztworem z mydła i sody kuchennej, a nawet mlekiem w rozcieńczeniu 1:10! Płomyki sadzone w półcieniu znacznie częściej chorują na mączniaka.
Floksy w domu i ogrodzie
Floksy to rośliny bardzo uniwersalne, które nadają się do uprawy na zagonach, w donicach oraz na kwiaty cięte. Można z nich tworzyć wielobarwne wysepki albo mieszać je z innymi letnimi gatunkami na modłę ogrodu w stylu angielskim. Przycinanie pozwala formować je tak, by idealnie komponowały się z innymi kwiatami. Do popularnych towarzyszy floksów należą przede wszystkim lilie, rudbekie, krwawniki, powojniki i złocienie wielkie. Co ciekawe, kwiaty floksa wiechowatego nadają się również do jedzenia i są doskonałą ozdobą owocowych sałatek oraz tortów.
Niskie floksy płożące wykorzystywane są głównie jako ozdoba skrajów zagonów oraz nasłonecznionych ogródków skalnych. Rozrastają się przy tym dość szybko, łatwo pokrywając nawet większe połacie gliny. Warto kupić kilka lub nawet kilkanaście sadzonek, aby wypełnić rabatę. W kolejnym roku po zasadzeniu rośliny stworzą piękną okrywę.
Floksy jednoroczne i wieloletnie
Floksy poleca się głównie ze względu na ich długowieczność oraz silny akcent kolorystyczny, jaki wprowadzają do ogrodu. Słodki zapach kwiatów przyciąga chmary motyli i pszczół, a łodygi, mimo dość dużej wysokości, rzadko kiedy potrzebują podpórki. Komu zależy na maksymalnym wykorzystaniu rozmaitości odmian płomyków, powinien zakupić kilka sadzonek w różnych barwach i w kolejnych sezonach rozmnażać je dalej. Floks niebieski doskonale skomponuje się z białymi kwiatami ostróżki czy fioletem lawendy. Do szczególnie atrakcyjnych okazów należą gęsto kwitnące, ale niestety jednoroczne płomyki letnie (Ph. drummondii) osiągające zaledwie wysokość 25 cm; wysokie, różowo-białe floksy plamiste (Ph. maculata) oraz kolorowe odmiany płomyków wiechowatych: różowo-malinowa „Bright Eyes”, niebieska „Blue Paradise”, krwiście czerwona „Red Riding Hood” czy pomarańczowa „Orange Perfection”. Popularne są również floksy białe i niebieskie. I na tym bynajmniej wybór się nie kończy!
Floksy niskie i wysokie – jaka jest różnica?
Istnieją dwie podstawowe grupy floksów: niskie i wysokie. Pierwsze z nich to płożące rośliny okrywowe, które osiągają wysokość 10-15 cm. Dzięki temu ich sadzonki idealnie nadają się na obwódki rabat i do wypełniania pustych przestrzeni między wyższymi kwiatami. Kwitną obficie w wiosną – w kwietniu i maju. Ich wielobarwne kobierce to niezwykła ozdoba każdego ogrodu. Są one popularnym elementem skalniaków. Wśród rudbekii, jeżówek, szałwii i gaury świetnie sprawdzą się natomiast floksy wysokie. Są to byliny kwitnące nieco później – od czerwca do września. Osiągają między 40 cm a 140 cm. Ogrodnicy mają do wyboru wiele kolorów, m.in. białe i niebieskie, dzięki czemu istnieje wiele możliwości tworzenia kompozycji z innymi roślinami.
Floksy – pytania i odpowiedzi
Czy floksy wymagają podlewania?
Tak, rośliny te lubią mieć stały dostęp do wody. W okresach suszy zaczynają przesychać, dlatego należy zapobiegać wysychaniu podłoża.
Kiedy przycinać floksy?
Byliny te przycina się po kwitnieniu, aby pobudzić je do tworzenia nowych kwiatów. Zabieg ten wykonuje się również przed zimą, by zapobiec rozwojowi chorób. Jest to istotne zwłaszcza w wilgotnych, deszczowych okresach roku. Podobnie należy postępować w przypadku floksów wysokich i niskich.
Czy floksy to rośliny wieloletnie?
Tak, istnieją floksy wieloletnie, lecz w sprzedaży dostępne są również odmiany jednoroczne. Najlepiej upewnić się u sprzedawcy, którą z roślin oferuje.
- Charles G. Oliver; "Phlox: an Exploration"; theprimrosepath.com; 2019-03-29;
- Perennial Pleasures Nursery; "All About Phlox"; perennialpleasures.net; 2019-03-29;
- Anne Balogh; "The Glories of Garden Phlox"; gardendesign.com; 2019-03-29;
- Longfield Gardens; "All about Phlox"; longfield-gardens.com;
