Purchawka fiolowata (Lycoperdon excipuliforme (Scop.) Pers.)

Purchawka fiolowata to grzyb znany również pod nazwą czasznica workowata. Jest grzybem jadalnym, ale do spożycia nadają się tylko młode okazy, kiedy wnętrze owocnika jest białe.

Purchawka fiolowata najczęściej rośnie w lasach iglastych i liściastych oraz miejscach takich jak łąki, polany, parki, tory kolejowe. Występuje pospolicie w Polsce.

Owocniki purchawki fiolowatej wyrastają od lipca do listopada.

Owocnik purchawki fiolowatej osiąga wysokość od 8 do 12 cm oraz od 3 do 10 cm szerokości. Zdarzały się również bardzo wysokie okazy, który wyrastały do 26 cm wysokości. Kształt jest buławkowaty lub maczugowaty. Występuje wyraźne rozdzielenie na część górną i dolną. U góry jest rozszerzony i zwieńczony główką, która kształtem przypomina gruszkę, natomiast u podstawy jest węższy, może ona być dołkowana lub pofałdowana. Kolor główki uzależniony jest od wieku owocnika – u młodych jest ona biała, u starszych kremowa albo ochrowa. Na jej powierzchni znajdują się brodawki, które można łatwo zetrzeć, lub kolce, które łatwo odpadają. Składa się z dwuwarstwowej osłony – zewnętrznej, czyli tak zwanego egzoperydium oraz wewnętrznej, czyli endoperydium. Osłony rozpadają się na fragmenty, które przez dłuższy czas przywierają do gleby i odpadają razem z jej częściami.

Gleba w główce ma białą barwę i zwartą konsystencję jedynie u młodych osobników, u starszych staje się sproszkowana i sucha, w kolorze oliwkowym, brązowym. U całkowicie dojrzałych okazów ulega rozpadowi.

Trzon ma gąbczastą strukturę, jest dołkowany i pofałdowany. Wysokość trzonu to zazwyczaj połowa owocnika, choć zdarza się, że osiąga on 3/4 wysokości całego grzyba.

Zarodniki mają kulisty kształt i są brodawkowane. Wysyp zarodników brązowy.

Purchawka fiolowata jest wykorzystywana kulinarnie jedynie w przypadku młodych okazów, u których wnętrze jest zwarte i ma białą barwę.

Purchawka fiolowata z reguły wykorzystywana tak jak pozostałe purchawki. Najczęściej spożywa się ją w formie smażonej – po uprzednim oddzieleniu skórki i pokrojeniu w plastry.