Mądziak malinowy – opis, występowanie i zdjęcia. Grzyb mądziak malinowy ciekawostki
Mądziak malinowy mówiąc najprościej to grzyb i, w zależności od punktu widzenia może to być jeden z najdziwniejszych, najśmieszniejszych, najbardziej fascynujących i / lub najbardziej obrzydliwych organizmów, jakie spotkasz w lesie. Niezależnie od tego, jak reagujesz na widok mądziaka malinowego, trudno zaprzeczyć, że jego uderzający wygląd i charakterystyczny zapach sprawią, że każde spotkanie z tym gatunkiem jest niezapomniane.
Mądziak malinowy – jego ojczyzną jest Ameryka Północna. Należy do wnętrzniaków – grupy podstawczaków obejmującej grzyby o owocniku osłoniętym okrywą (perydium), wewnątrz której znajduje się część płodna, tzw. gleba, zawierająca warstwę rodzajną. Sposób powstawania warstwy rodzajnej jest różny w poszczególnych rodzinach wnętrzniaków, do których m.in. zalicza się: purchawkowate Lycoperdaceae, tęgoskórowate Scleroermataceae i sromotnikowate Phallaceae
Mądziaki należą do sromotnikowatych, a dotychczas opisano ich ok. 10 gatunków, które rosną przeważnie w krajach tropikalnych. Wielu członków tej rodziny wykazuje cuchnące, lepkie masy zarodników na końcu fallicznej łodygi. Niektóre mają zaskakujące podobieństwo do wyprostowanego ludzkiego penisa. W Europie, poza mądziakiem malinowym Mutinus ravenelii, występują jeszcze dwa inne gatunki: mądziak psi Mutinus caninus – u nas częsty, owocnik cały biały do jasnopomarańczowego i mądziak śliczny Mutinus elegans – nie był do tej pory notowany w Polsce, jest bardzo podobny do mądziaka malinowego, ale ma znacznie większe rozmiary.
Mądziak malinowy to obcy z Nowego Świata
Mądziak malinowy, nazywany także czasem mądziakiem szkarłatnym, jest rzadkim grzybem. Mutinus ravenelii pochodzi z Ameryki Północnej. Do Europy dotarł pod koniec XIX wieku (po raz pierwszy stwierdzony w 1942 roku w Berlinie). Później notowany był w różnych krajach Europy, także w Polsce. Pierwsze krajowe stwierdzenie miało miejsce w Krakowie w 1965 roku. Spotykany w wilgotnych miejscach, zasobnych w próchnicę, m.in. w parkach, ogrodach i lasach – szczególnie w ciepłe lata. Jest grzybem niejadalny. Do 2004 roku był na liście gatunków objętych ochroną ścisłą, jednak jako gatunek obcy i ekspansywny został z listy usunięty. Obecnie znanych jest około 50 potwierdzeń rozwoju tego grzyba w Polsce. Większość stanowisk znajduje się w południowej i centralnej części kraju (Wyżyna Śląsko-Krakowska, Wyżyna Małopolska, Nizina Mazowiecka). Mądziak malinowy preferuje stanowiska przekształcone przez człowieka. Dlatego często można go spotkać w ogródkach działkowych, parkach, ogrodach przydomowych, ogrodach warzywnych i na nieużytkach rolnych.
Po raz pierwszy w Kampinoskim Parku Narodowym został stwierdzony przez Marka Kowalskiego i Grzegorza Lesińskiego w lipcu 1987 roku w miejscowości Zamość (środkowa część parku). Kolejne pojawienie się owocników grzyba obserwowano w latach 2005–2007 w okresie od czerwca do października w miejscowości Górki. Stanowisko to znajduje się na skraju wsi pod zamierającymi topolami czarnymi, około 2 km od miejsca obserwacji sprzed dwudziestu laty.
Mądziak malinowy jest grzybem o mało przystojnym wyglądzie
Owocniki są początkowo zamknięte w skórzastym jajku o wymiarach około 30 x 20 mm. Niedojrzałe owocniki: zazwyczaj przynajmniej częściowo zanurzone w ziemi; przypominają białawe do różowawego lub fioletowawego „jajka” po pokrojeniu odsłaniają cuchnący owocnik w galaretowatej substancji. Owocnik początkowo jajowaty, wielkości 1,5 x 2 cm, przytwierdzony do podłoża sznurami białej grzybni, potem pęka na szczycie (najczęściej na dwa płaty), ukazując złożony z trzon i stożkowatą główkę. Dojrzały owocnik mądziaka malinowego może osiągnąć maksymalnie 15 cm długości, jednak zwykle dochodzi do 6–8 cm. Ze względu na swój rozmiar owocniki szybko się przewracają. Są one zazwyczaj jaskrawo zabarwione. Za koralowo-czerwoną barwę odpowiadają pigmenty (likopen, beta-karoten), takie same jak te występujące w pomidorach czy marchwi. W pokroju przypomina miniaturkę sromotnika bezwstydnego Phallus impudicus. Trzon cylindryczny, pusty w środku, gąbczasty i porowaty, zakończony naparstkowym kapeluszem koloru malinowego do malinowoczerwonego, szczyt pokryty oliwkowozieloną, śluzowatą masą zarodnikonośną, z początku okrytą delikatną błonką tej samej barwy. Część trzonu pod masą zarodnikonośną biała z odcieniem malinowym lub zupełnie biała.
Mądziak malinowy o niezbyt przyjemnym zapachu
Mądziak malinowy ma bardzo nieprzyjemny zapach padliny lub zgniłej kapusty, który można wyczuć z kilku metrów. Ta nieprzyjemna woń ma specjalne zadanie ‒ zwabia muchy padlinożerne. Te siadając na owocniku mądziaka malinowego, zabierają ze sobą zarodniki grzyba i roznoszą je na znaczne odległości. Chętnie i bez szkody zjadają owocniki też psy.
Mądziak malinowy, ze względu na swój nieprzyjemny zapach jest omijany przez grzybiarzy szerokim łukiem. Chociaż w niektórych krajach azjatyckich, młode owocnki w postaci jaj są uznawane za rarytas, który w smaku przypomina owoce morza.
W różnorodności siła
Warto przyglądać się grzybom, ponieważ rozmieszczenie wielu rzadkich i chronionych gatunków grzybów w Polsce jest wciąż słabo poznane, a niektóre zaczynają gwałtownie zanikać wskutek zmian zachodzących w naturalnych ekosystemach. Do tej pory na świecie poznano i opisano ok. 120 tysięcy gatunków grzybów, co roku odkrywa się przeciętnie ok. 1700 nowych.
Szacuje się, że na świecie liczba gatunków grzybów wynosi ok. 1,5 miliona, czyli 5 razy więcej niż roślin nasiennych! Przy takim bogactwie gatunkowym i specyfice budowy nie dziwi wyodrębnienie w systematyce świata żywego obok roślin i zwierząt królestwa grzybów. Od nas wszystkich, którzy wędrujemy po lasach, łąkach i zaroślach zależy stan zachowania świata grzybów w naszym kraju. W tym miejscu muszę przypomnieć jeszcze jedno.
Żadnych grzybów (nawet najpospolitszych) nie wolno zrywać i zbierać w parkach narodowych i rezerwatach przyrody. Na obszarach tych wszystko, co się tam znajduje jest prawnie chronione. Pamiętajmy, że parki narodowe i rezerwaty to ostatnie ostoje naszej wspaniałej przyrody, to często jedyne miejsca w Polsce, w których utrzymały się relikty mikroflory.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 15 września, 2024 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
- Michael Kuo; "Mutinus elegans, M. caninus, & M. ravenelii"; https://www.mushroomexpert.com/mutinus_elegans.html; 2019-09-13;
- First Nature; "Mutinus caninus (Huds.) Fr. - Dog Stinkhorn"; https://www.first-nature.com/fungi/mutinus-caninus.php; 2019-09-13;
- Cornell University; "Phallus ravenelii: the common stinkhorn, Ravenel’s stinkhorn"; https://blog.mycology.cornell.edu/2006/12/25/phallus-ravenelii-the-common-stinkhorn-ravenels-stinkhorn/; 2019-09-13;
- iNaturalist; "Mutinus ravenelii"; https://www.inaturalist.org/taxa/116662-Mutinus-ravenelii; 2019-09-13;
Witam. Ja na swojej działce we wsi Siedlątkowo k/Łodzi też mam tego śmierdziucha mądziaka malinowego chociaż nazwałabym mądziakiem poziomkowym. dlaczego?. Po ściętej mirabelce został około półmetrowy pień wokół którego same rozsiały się poziomki. Pień próchniał a przy nim pojawił się ten mądziak malinowy. Jest już kilka lat (może z pięć). A w zeszłym roku czyli 2018 pojawił się w innym miejscu koło modrzewia. działkę mam już 20 lat i prawie w tym czacie pokazały się smardze. Tak, teren działki jest polno leśny tak nazwałabym. Nie wiem, ale kiedyś gdy kret zrobił kopiec a były akurat te grzyby to po zerwaniu i włożeniu w otwór to nie pojawił więcej się. może nie znosi kret tego śmierdziucha. Proszę o odpowiedź czy nie szkodzi to poziomkom? i czy nie jest szkodliwy dla innych roślin. Pozdrawiam.
Przy drodze asfaltowej, wokół starego zmurszałego pnia. Czarna, okolice Łańcuta.
Znaleziony w Dąbrowie Tarnowskiej we wrześniu 2018. Zapachem
U nas też takie cudo wyrosło obok jerzyny
Znalazłem dzisiaj w zacienionym miejscu w zaroślach dziwnie pachnie,ale ładnie wygląda.Partynia koło Mielca woj.podkarpackie.
Pełno tego w ogrodzie z malinami Tarnogród Lubelskie
Cała gromadka w zacienionym miejscu obok domu. Arciechówek , gmina Iłów, powiat sochaczewski.
Dzisiaj znalazłem to cudo u siebie na działce a właściwie znalazł je mój syn. Na szczęście nie dotykał bo smród niesamowity. Kuczów koło Starachowic.
Rytomoczydła, Wola Boglewska, Ryszki, Daszewice – powiat grójecki
pierwszy raz zobaczyłam to coś w tym roku w moim ogrodżie od strony pólnocnej w mocno zacienionym miejscu zarwałam jednego i chciałam zobaczyć co jest w środku no i miałam za swoje smród nie do opisania musiałam szorować ręce dlugo żeby pozbyć się smrodu
teraz po deszczach wyrosło cale stadko i jeszcze będzie więcej bo cale grupki białych jajeczek wychodzi z ziemi mnie to nie przeszkadza nawet się cieszę ze mam coś co nie każdy może podziwiać we własnym ogródku woj śląskie
Mam go na swojej działce od kilku lat. Radom
Dziś znalazłam pojedynczego osobnika rosnącego koło kojca dla psów. Rzeczywiście śmierdzi okropnie- Rybnik, śląskie
2018-06-03 Dobrzyń k/Czosnowa , ale śmierdzi!!!
Ten grzyb rozprzestrzenia się w niebywałym tempie. Cuchnie okropnie i nie jestem przekonana czy jego obecność w borówkach nie jest szkodliwa? RATUNKU!!! Kto pomoże zlikwidować to paskudztwo?
U moich rodziców w ogrodzie jest małe skupisko tego grzyba, na razie nie śmierdzi :) Mystkowo niedaleko Płońska, woj. mazowieckie
U mnie też w tym roku wyrósł obok pnia po starej śnie. Strumień,woj.śląskie
Jeszcze go nigdy nie widziałem
Przy moich borówkach też zadebiutowały w tym roku. Skoro pochodzi z Ameryki a borówka też amerykańska to nie dziwię się, że żyją w symbiozie ;)
Pojawił się u nas w tym roku po raz pierwszy w tym roku pod koniec czerwca. Dość duża ilość na południowych obrzeżach ogrodu pod wysokimi świerkami. Cuchnie zepsutym mięsem, przyciąga muszyska
U mnie w borowkach pojawił się w tym roku pierwszy raz. Cuchnie okrutnie