Najważniejsze wydarzenia 2009 roku

Publikujemy dziesięć najważniejszych wydarzeń 2009 roku z dziedziny ekologii. Na liście znajdują się m.in. Konferencja Klimatyczna w Kopenhadze i nowy projekt prawa o GMO. Wielu z nas zapamięta pożegnanie z tradycyjną żarówką. Które wydarzenie okazało się najważniejsze?
10. Pierwszy punkt ładowania pojazdów elektrycznych
W listopadzie, dzięki inicjatywie Green Stream Polska i RWE, powstał w Warszawie pierwszy punkt ładowania pojazdów elektrycznych. Na otwarciu pojawiła się prezydent miasta Hanna Gronkiewicz-Waltz.
W stolicy do czerwca 2010 roku ma stanąć 130 punktów ładowania. W przedsięwzięciu biorą udział także inne polskie miasta: Kraków, Mielec, Katowice i Gdańsk. Projekt pilotażowy realizowany jest przez Green Stream Polska dzięki środkom z UE. Być może to początek elektrycznej rewolucji – pierwszy krok na drodze do rezygnacji z ropy naftowej.
9. Ustawa ułatwiająca recykling
Podmioty wprowadzające na rynek baterie iakumulatory zostały zobowiązane do ich zbierania, przetwarzania i recyklingu. Ustawa weszła w życie w czerwcu.
Dzięki nowym regulacjom pojawiło się więcej punktów bezpłatnego odbioru zużytych baterii. Można je teraz oddać przede wszystkim w super – i hipermarketach. Z reguły, odpowiednie pojemniki znajdują się przy wejściu na teren sklepu. Inne miejsca, w których można zwrócić baterie to urzędy i szkoły. Ponadto nowe przepisy ułatwiają tworzenie kolejnych punktów odbioru. Z pewnością zyska środowisko.
8. Wycofanie starych żarówek
Unia zdecydowała o wycofaniu ze sprzedaży tradycyjnych żarówek o mocy 100 watów. Zgodnie z przepisami, które weszły w życie we wrześniu, producenci i importerzy nie będą mogli sprzedawać ich na terenie UE. Zakaz zostanie rozszerzony na żarówki o niższej mocy we wrześniu 2011 i 2012 roku. Dzięki tym regulacjom, emisja dwutlenku węgla obniży się o 15 mln ton rocznie.
Najbardziej energooszczędne żarówki dostępne na rynku europejskim pozwalają oszczędzić 65-80 proc. energii Mimo to, wycofanie tradycyjnych żarówek wywołało liczne protesty. Konsumenci mają wątpliwości odnośnie ich wpływu na zdrowie. Podkreślają też, że nowe żarówki są droższe.
7. Prawo o GMO
W październiku rząd przyjął projekt Prawa o organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Zakłada on, że powstaną strefy wolne od GMO. Będą mogli je tworzyć właściciele gospodarstw rolnych. Powstanie też Rejestr Stref Wolnych od Upraw Roślin Genetycznie Zmodyfikowanych. Każdy będzie mógł sprawdzić, gdzie hoduje się niemodyfikowane rośliny.
Zgodnie z zasadą swobodnego przepływu towarów, Polska nie może zabronić obrotu żywnością modyfikowaną, umieszczoną na rynku UE zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej.
6. Natura 2000 – zamknięcie listy
Pod koniec października rząd przyjął powiększoną listę obszarów Natura 2000. Oznacza to zakończenie sporu z Unią Europejską, która wskazywała wcześniej na niewystarczającą ilość terenów objętych ochroną. Zamknięcie listy obszarów Natura 2000 to dobra wiadomość nie tylko dla przyrody, ale też dla przedsiębiorców. Jasne stały się reguły inwestowania. Wiele projektów zostanie odblokowanych. Wiadomo w końcu, na których terenach inwestycja będzie wymagała spełnienia dodatkowych warunków.
Natura 2000 obejmie 21 proc. powierzchni Polski.
5. Decyzja o energooszczędnym budownictwie
Parlament Europejski zadecydował w listopadzie, że państwa członkowskie będą zobowiązane do poprawy standardu energetycznego istniejących budynków i wdrożenia różnorodnych systemów finansowego wsparcia dla termomodernizacji. W większym zakresie pojawiać się będą panele słoneczne i liczniki dające mieszkańcom kontrolę nad zużywaną energią. Każdy nowy budynek będzie musiał otrzymać certyfikat, który zaświadczy o energooszczędności. Od 2020 roku będą wznoszone wyłącznie budynki o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię.
Obecnie budynki na terenie Unii Europejskiej są odpowiedzialne za zużycie 40 proc. energii i produkcję 36 proc. CO2. Dzięki inwestycjom w lepszy standard energetyczny budynków przeciętne statystyczne europejskie gospodarstwo domowe będzie mogło zaoszczędzić rocznie na ogrzewaniu około 1200 złotych.
4. Zgoda na Gazociąg Północny
W 2009 roku konsorcjum Nord Stream otrzymało od Szwecji, Danii, Rosji i Finlandii zezwolenia na budowę Gazociągu Północnego. W grudniu na inwestycję zgodziły się władze Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Zachodzi obawa, że inwestycja będzie miała fatalne skutki dla środowiska. Dlaczego?
Długość rury przekroczy 1220 km. Organizacje ekologiczne podkreślają, że podczas instalacji będą stawiane potężne konstrukcje. Inwestor wykona skomplikowane prace na dnie. Konieczne będą kontrolowane eksplozje, które mogą okazać się niebezpieczne. Na dnie Bałtyku znajduje się bowiem broń chemiczna i amunicja z czasów II Wojny Światowej.
Budowa bałtyckiej rury ruszy w 2010 roku. W roku 2011 ma rozpocząć się eksploatacja pierwszej nitki.
3. Fiasko Konferencji Klimatycznej


Grudniowy Szczyt Klimatyczny w Kopenhadze otworzył Minister Środowiska RP prof. Maciej Nowicki. Przywódcy 193 państw mieli doprowadzić do porozumienia w sprawie ochrony klimatu, po wygaśnięciu Protokołu z Kioto – w 2012 roku.
Konferencja Klimatyczna nie zakończyła się porozumieniem. Przywódcy zgodzili się, że wzrost średniej globalnej temperatury trzeba zatrzymać na poziomie poniżej 2°C. Uzgodniony dokument nie zawiera jednak prawnie wiążących limitów emisji CO2 ani szczegółów dotyczących finansowania walki ze zmianami klimatu po 2012 r. Fiasko negocjacji zostało przez organizacje ekologiczne uznane za zagrożenie dla milionów ludzi narażonych na skutki zmian klimatu.
– Przepaść pomiędzy retoryką kopenhaskiego „porozumienia” a rzeczywistym działaniem może nas kosztować miliony ludzkich istnień, setki miliardów dolarów i masę utraconych możliwości – ubolewa Wojciech Stępniewski, kierownik projektu „Klimat i energia” z WWF Polska.
2. Program budowy polskiej elektrowni atomowej
W styczniu rząd rozpoczął realizację programu rozwoju energetyki jądrowej, który przewiduje budowę dwóch elektrowni atomowych. Pierwsza z nich ma powstać do 2020 roku. Aby tak się stało, konieczne jest wyszkolenie kadr, rozbudowanie sieci energetycznych i wprowadzenie odpowiednich regulacji prawnych.
Elektrownia jądrowa nie emituje dwutlenku węgla, dlatego przez część ekspertów uznawana jest za rozwiązanie optymalne dla środowiska. Przeciwnicy wskazują na zagrożenie terroryzmem i wciąż nierozwiązany problem składowania radioaktywnych odpadów. Niezależnie od przyjętej optyki, rozpoczęcie prac nad wdrożeniem energetyki jądrowej trzeba uznać za wydarzenie kluczowe z punktu widzenia ochrony środowiska.
Na razie nie wyznaczono lokalizacji elektrowni.
1. Obrona Rospudy
Rospuda. Rzeka, która rozbudziła najbardziej medialny konflikt o to, w jaki sposób chronić środowisko w Polsce. Przez Dolinę Rospudy miała przebiegać obwodnica Augustowa. Obrońcy przyrody przekonywali, że plany są sprzeczne z unijnym prawem. Okazało się, że mieli rację i trasa będzie przebiegała przez Raczki, omijając sporne tereny. 24 marca Minister Środowiska RP spotkał się z unijnym komisarzem Stawrosem Dimasem. Maciej Nowicki zapewnił go wówczas o zmianie przebiegu trasy.
Obrona Rospudy to nie tylko zwycięstwo ekologów w walce o ochronę cennych terenów, ale także przełom pod względem wizerunku obrońców przyrody. Ekolodzy przedstawili przekonującą argumentację. Z sondażu przeprowadzonego na zlecenie Newsweeka dowiedzieliśmy się, że Polacy uważają ekologów za pożytecznych społeczników. Komentujący badania prof. Kazimierz Krzysztofek uważa, że poprawę wizerunku ekolodzy zawdzięczają właśnie akcji obrony Rospudy.





a co z rtęcią w „eko-żarówkach” ? ….