Ewolucja żarłacza mniej zagadkowa

Ewolucja rekinów wciąż pozostaje zagadkowa, jednak naukowcy badając kopalne zęby tych drapieżników odkryli kilka  tajemnic. O najnowszych ustaleniach paleontologów można przeczytać w „Journal of Vertebrate Paleontology”.

Niewiele wiemy o ewolucji współczesnych rekinów, wszystko przez budowę tych zwierząt. Niestety ich chrzęstny kręgosłup nie sprzyja zachowaniu się w kopalnych odsadach. Dlatego tez najczęściej znajduje się jedynie skamieniałe zęby tych ryb, co z kolei nie daje odpowiedzi na wiele pytań.

Jak powiedział Dana Ehret z Muzeum Historii Naturalnej na Florydzie, jeden z autorów najnowszych badań – badanie zębów różnych grup współczesnych rekinów oraz tych kopalnych pozwala nam ustalić ich wzajemne pokrewieństwo. Wiadomo, ze współczesne rekiny ewoluowały około 4 milionów lat temu. Jedno z największych znalezisk ostatnich lat to fragmenty kręgosłupa oraz ponad 200 zębów należących do żarłacza białego (Carcharodon carcharias), odkryte w osadach na nadmorskich, pustynnych terenach południowo-zachodniego Peru.Teren ten jest znany paleontologom, przeważnie znajduje się tam jednak szczątki dinozaurów, wielorybów lub ptaków.

Okazało się, że na podstawie analizy budowy zębów rekinów kopalnych i współczesnych można wiele powiedzieć o ewolucji tych zwierząt. Współcześnie w oceanach niepodzielnie króluje żarłacz biały, zwany też ludojadem (Carcharodon carcharias) osiągający do 7 metrów długości przy masie ponad 3 ton. Gatunek ten jest jednak karzełkiem w porównaniu z wymarłym  gatunkami, takimi jak megalodon (Carcharodon megalodon) o masie do 30 ton przy długości ciała do 16 metrów. Największy znaleziony ząb tego rekina mierzył 16,8 cm długości –  przeszło trzy razy więcej niż 5 centymetrowe zęby żarłacza.

Do niedawna naukowcy przypuszczali, że współczesny żarłacz biały jest blisko spokrewniony z megalodonem, którego zastąpił w środowisku. Okazuje się jednak, że żarłaczowi ewolucyjnie jest bliżej do ostronosów (Isurus) – uznawanych za najszybsze rekiny, kilku współczesnym gatunkom polującym na ryby. Oznacza to, że megalodon i żarłacz biały ewoluowały niezależnie od siebie, osiągając tak duże rozmiary. Mimo, że w przeszłości rekiny były większe, to jednak rosły znacznie wolniej niż ich współcześni krewniacy. Wiemy to na podstawie fragmentów kręgosłupa okazu znalezionego w Peru.  Rekin ten mierzył  około 5 metrów ale żył co najmniej 20 lat – współczesny żarłacz w tym wieku byłby znacznie większy. Jak mówią naukowcy za tempo wzrostu odpowiada wiele czynników takich jak warunki środowiskowe oraz konkurencja ze strony innych dużych drapieżników.