Prastara ewolucja gąbek

Większość z nas spytana o najstarsze skamieniałości zwierząt odpowiedziałaby pewnie: dinozaury. Gady te występowały na ziemi już od późnego trasu – około 230 milionów lat temu, a więc według długości trwania gatunku ludzkiego faktycznie bardzo dawno.  Jeszcze starsze były ważki, pierwsze z nich latały już w górnym karbonie, przeszło 325 milionów lat temu. Jeszcze wcześniej w oceanach pojawili się przodkowie dzisiejszych ryb – miało to miejsce jakieś 500 milionów lat temu. To wszystko jednak nic w porównaniu z gąbkami.

Gąbka której skamieniałości znaleziono w Omanie żyła w oceanie aż 635 milionów lat temu – a więc na długo zanim rozpoczęła się ewolucja pierwszych zwierząt lądowych. Według naukowców gąbki pojawiły się znacznie wcześniej, już ponad 800 milionów lat temu, na razie nie mamy jednak na to dowodów w postaci skamielin. Jak powiedział Gordon D. Love z  University of California gąbki mogły już występować w kriogenie (około 850-630 milionów lat temu) i pełniły wtedy zapewne ważną rolę w ekosystemie, chociaż nie były liczne. Pierwsze gąbki nie były duże, miały zaledwie kilka centymetrów – to mało zważywszy że ich współcześni potomkowie osiągają niekiedy rozmiary budki telefonicznej.

Przed okresem kriogenu w faunie ziemi dominowały organizmy proste. Zdecydowaną większość stanowiły jednokomórkowe bakterie i sinice chociaż jak twierdzi Love, pierwsze bardzo prymitywne organizmy wielokomórkowe mogły się pojawić już  1,2 miliarda lat temu. Natomiast ślady pierwszych organizmów jednokomórkowych znane są już z okresu około 3,5 miliarda lat temu. Do niedawna naukowcy uważali, że pierwsze bardziej złożone organizmy wielokomórkowe pojawiły się 565-543 miliony lat temu, na to przynajmniej wskazywała analiza ich odnalezionych szczątków.  Znalezione ślady gąbki znacznie jednak przesunęły tą granice w dół.

Kriogen  – okres w którym żyły pierwsze gąbki – nie był jednak korzystny dla rozwoju organizmów wielokomórkowych. Na ziemi panował wtedy lód a życie utrzymywało się w niektórych płytkich wodach oceanicznych. Jednak mała zawartość tlenu w wodzie wymuszała niewielkie rozmiary zwierząt. Rozkwit ewolucji nastąpił znacznie później, około 530 milionów lat temu, gdy na ziemi było już cieplej. Co prawda gąbki są bardzo stare, jednak  jak twierdzą naukowcy większość zwierząt pochodzi raczej  od pierwszych amebo podobnych zwierząt, z którymi łączy nas więcej cech niż z gąbkami.

rozmnażanie gąbek