Naukowcy biją na alarm: czekolada staje się towarem luksusowym
Europa staje w obliczu czekoladowego kryzysu – i nie chodzi tu o brak nowego batonika na sklepowych półkach. Najnowszy raport brytyjskich ekspertów z Foresight Transitio ns ostrzega, że zmiany klimatu i spadek bioróżnorodności zagrażają stabilności dostaw kluczowych produktów spożywczych do Unii Europejskiej. Kakao – bez którego nie byłoby czekolady – znalazło się wśród sześciu najbardziej zagrożonych towarów.
Kakao, kukurydza, kawa – import z krajów zagrożonych
Analiza danych z Eurostatu i globalnych rankingów środowiskowych pokazuje, że w 2023 roku ponad dwie trzecie importowanego przez UE kakao, kawy, soi, ryżu, pszenicy i kukurydzy pochodziło z państw szczególnie podatnych na skutki zmiany klimatu. Dla trzech z tych towarów – kakao, pszenicy i kukurydzy – większość importu pochodziła również z regionów, gdzie bioróżnorodność jest poważnie zagrożona.
W przypadku kakao dane są szczególnie niepokojące: aż 96,5% importu pochodzi z krajów o niskiej odporności klimatycznej, a 77% – z obszarów dotkniętych utratą dzikiej przyrody. Europa nie uprawia kakao, więc jest w pełni uzależniona od dostaw z Afryki Zachodniej – regionu, który zmaga się z powtarzającymi się suszami, degradacją środowiska i napięciami społecznymi.
„To nie są abstrakcyjne zagrożenia”
Jak podkreśla Camilla Hyslop, główna autorka raportu, te zagrożenia nie są jedynie teoretyczne – mają już teraz realny wpływ na dostępność i ceny produktów spożywczych. Gwałtowne wzrosty cen cukru i kakao w ostatnich miesiącach to tylko początek większych problemów w łańcuchach dostaw.
Sytuację pogarsza spadek bioróżnorodności, który sprawia, że ekosystemy stają się mniej odporne na zmiany klimatu. To z kolei czyni rolnictwo bardziej podatnym na susze, choroby i inne ekstremalne zjawiska pogodowe.
Co może zrobić przemysł?
Raport wzywa największych producentów czekolady do inwestowania w adaptację klimatyczną i ochronę środowiska w krajach, z których pozyskują kakao. „To nie kwestia filantropii, lecz zarządzania ryzykiem” – czytamy w opracowaniu. Autorzy podkreślają, że zapewnienie rolnikom uczciwych cen umożliwi im inwestowanie w bardziej odporne praktyki upraw.
Kawowy alarm w Ugandzie
Choć kakao znalazło się w centrum raportu, inne towary również są zagrożone. Uganda – jeden z głównych dostawców kawy do Europy – boryka się z coraz trudniejszym klimatem. „Pogoda nie jest już przewidywalna. Susze, fale upałów i nieregularne deszcze niszczą nasze plony” – mówi Joseph Nkandu, przedstawiciel ugandyjskich rolników. Wzywa on do zwiększenia dostępu do międzynarodowych funduszy klimatycznych, które mogłyby pomóc lokalnym społecznościom przystosować się do nowych warunków.
Dieta przyszłości?
Według ekspertów, takich jak Marco Springmann z Uniwersytetu Oksfordzkiego, konieczne będzie także przemyślenie samego systemu żywnościowego w Europie. Około jedna trzecia zbóż i praktycznie cała importowana soja są wykorzystywane do produkcji pasz dla zwierząt – co oznacza, że znaczna część zasobów jest pośrednio zużywana przez przemysł mięsny. „Jeśli chcemy uczynić nasz system żywnościowy bardziej odpornym, musimy również zmienić sposób, w jaki się odżywiamy” – mówi Springmann.
Gorzkie zakończenie?
Czekolada – symbol przyjemności i relaksu – może wkrótce stać się luksusem, na który nie wszystkich będzie stać. Ale to nie tylko kwestia smaków – raport obnaża szerszy problem zależności UE od wrażliwych środowiskowo łańcuchów dostaw. Jeśli nie podejmiemy działań już teraz, smak ulubionej tabliczki może niebawem ustąpić miejsca gorzkiej rzeczywistości.
Opublikowany: 21 maja, 2025
