Brzoskwinie owoce – właściwości, witaminy i wartości odżywcze
Soczysta, delikatna, gładka, aksamitna… Brzoskwinie zawłaszczyły nie tylko sady i ogrody, ale również język, literaturę i malarstwo. Brzoskwiniowa cera stanowiła przez lata niedościgniony ideał, a sam owoc przez wieki budził również skojarzenia erotyczne! Co takiego kryje się w brzoskwiniach, tych niepozornych owocach o tak wielkiej popularności…?
- Brzoskwinia to egzotyczna królewna
- Brzoskwinia, co to za owoc?
- Dalekowschodnie tradycje
- Malarskie inspiracje
- Brzoskwinie to samo zdrowie!
- Brzoskwinie – witaminy i wartości odżywcze
- Brzoskwinie dla urody i spokoju ducha
- Brzoskwinie w walce z alergią
- Suszone brzoskwinie na Księżycu
- Brzoskwiniowe kosmetyki
- Kuchnia brzoskwiniowa o smaku lata
- Wszystko o brzoskwiniach
Brzoskwinia to egzotyczna królewna
Za ojczyznę brzoskwini uważa się Chiny, gdzie została udomowiona około 4 tysiące lat temu. Spotkać ją możemy również w innych krajach Dalekiego Wschodu: dziko rosnące brzoskwinie ukwiecają południowe zbocza Himalajów (Mussuri), perskie prowincje i Kraj Zakaukaski. Niezwykle aromatyczne owoce w Europie znane są od około 2 000 lat. Rzymianie sprowadzili drzewka do Europy z Persji, a owoce nazwali perskim jabłkiem. Potem zasięg drzewka rozszerzył się na cały basen Morza Śródziemnego, gdzie słońce dopieszczało rośliny wydającą słodziutkie owoce. Właściwości brzoskwini po raz pierwszy zostały opisane w średniowiecznej francuskiej literaturze, gdzie znajdujemy wywar-receptę na świeży oddech z dodatkiem owocu brzoskwini.
Brzoskwinia, co to za owoc?
Brzoskwinia (Persica Mill) to jeden z wielu gatunków zaliczanych do rodzaju Prunus. Do tej rodziny należą również czeremcha, czereśnia, wiśnia i śliwa. Ze względu na to, że przepięknie kwitnie, brzoskwinia jest uprawiana jako roślina jadalna oraz ozdobna. W Polsce uprawia się gatunek brzoskwini zwyczajnej. Wśród wielu gatunków znaleźć możemy mniej i bardziej słodkie, o miąższu w różnych odcieniach od żółci do czerwieni, pokryte delikatnym meszkiem i gładkie. Jedną z odmian brzoskwini jest właśnie nektarynka, której miąższ jest bardziej zbity i soczysty, a skórka owocu jest gładka i cienka. To nie wszystko! Do rodziny brzoskwini należą również morele, te dla odmiany różnią się przede wszystkim wielkością i kolorem. Istnieją również płaskie odmiany brzoskwini uwielbiane przez dzieci, popularnie nazywane “ufo”. Rokrocznie na świecie produkuje się około 4 miliony ton brzoskwiń! Największą część produkcji przeznacza się na przetwory, gdyż niestety brzoskwinie są bardzo delikatne i dużym problemem jest ich daleki transport. Najwięcej brzoskwiń produkuje się w Chinach, krajach śródziemnomorskich takich jak Włochy i Hiszpania oraz w USA.
Dalekowschodnie tradycje
Brzoskwinia od wieków ceniona jest w swojej ojczyźnie – w Chinach. Starożytni Chińczycy uważali, iż brzoskwinia jest drzewem o największej witalność spośród wszystkich, z tego względu, że jej kwiaty pojawiają się wcześniej niż liście. Gdy pierwsi władcy Chin odwiedzali swoje terytoria, odwiedzali je wraz z czarownikami uzbrojonymi w rózgi z drewna brzoskwini, by chroniło ich ono przed upiorami i złymi duchami. Z drzewa brzoskwini wykonywano również amulety i figurki stawiane na progach domów, by chroniły życie, bezpieczeństwo i zdrowie mieszkańców.
Malarskie inspiracje
Pierwsze przedstawienia drzewa brzoskwini znaleźć można już na XI- wiecznych, chińskich rycinach. W kulturze chińskiej najczęściej znajdujemy wizerunek kwitnących gałęzi, przepięknych, różowych kwiatów. Brzoskwinie były również bohaterami rozlicznych martwych natur, gościły na obrazach Caravaggia, Rubensa, Renoira, Moneta i wielu innych malarzy w niemal wszystkich epokach historycznych!
Brzoskwinie to samo zdrowie!
Owoce brzoskwini są bogatym źródłem witamin i soli mineralnych. Dobra wiadomość! Są na prawdę niskokaloryczne, tylko 39 kcal w 100 gramach! Jeden owoc to tylko 35 kalorii. Brzoskwinie bardzo wskazane są dla osób na diecie. Dodatkowo, ze względu na objętość, po zjedzeniu brzoskwini czujemy się syci. Brzoskwinie są magazynem dla bardzo wielu składników, w tym witaminy A, rzadko występującej w owocach witaminy C – naturalnego przeciwutleniacza, witaminy E – „dbającej” o cerę, witaminy D i witaminy K. Są też źródłem witamin z grupy B (witamina B1, B2, B3, B6, B9 i B12). Owoce brzoskwini zawierają również duże ilości beta-karotenu i błonnika wspomagając oczy, skórę i układ trawienny oraz białko i węglowodany.
| Jedna brzoskwinia (około 150 gramów) zawiera: |
|---|
|
Brzoskwinie – witaminy i wartości odżywcze
Brzoskwinie to także doskonałe źródło niezbędnych minerałów – cynk, fosfor, magnez, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Imponujące, prawda? Duża zawartość selenu sprawia, że regularne spożywanie brzoskwiń może być naturalną ochroną przed rakiem. Skórka jest lekkostrawna, więc nie ma powodu do obaw, że od nadmiaru brzoskwiń będziemy mieć jakieś dolegliwości żołądkowe. A brzoskwinie warto jeść ze skórką, gdyż część „bogactw” kumuluje się właśnie tam. Z powodu dużej zawartości pierwiastków mineralnych, w tym żelaza, brzoskwinie polecane są kobietom w ciąży i chorym na anemię. Również kobiety w wieku średnim oraz cierpiące na osteoporozę powinny szczególnie życzliwie spojrzeć na ten owoc. Zawarty w brzoskwini potas przyspiesza wydalanie wody z organizmu odciążając układ krążenia. Zasadotwórcze właściwości pierwiastków zawartych w brzoskwiniach wspomagają też żołądek i układ trawienny.
Nie tylko brzoskwinie dobrze działają na układ trawienny. Kwiaty brzoskwini to kolejna część owocu, która może korzystnie wpływać na trawienie. Są powszechnie stosowane w tradycyjnej medycynie chińskiej w leczeniu zaburzeń układu pokarmowego. Badania pokazują, że związki znajdujące się w kwiatach mogą skutecznie zwiększać siłę i częstotliwość skurczów jelit, co pomaga utrzymać właściwy rytm płynnego popychania jedzenia.
Brzoskwinie dla urody i spokoju ducha
Udowodniono, że substancje zawarte w brzoskwiniach pozytywnie wpływają na kondycję włosów oraz zmniejszają ich utratę. Redukują również poziom stresu, dlatego na Węgrzech brzoskwinie nazywane są „owocem spokoju”. Brzoskwinie mogą mieć działanie ochronne na skórę. Badania (Current Medicinal Chemistry, 2017) na probówkach wskazują, że związki znajdujące się w brzoskwiniach mogą poprawić zdolność skóry do zatrzymywania wilgoci – poprawiając w ten sposób strukturę skóry. Co więcej, zarówno badania na probówkach, jak i na zwierzętach pokazują, że ekstrakty z kwiatów lub miąższu brzoskwini nakładane bezpośrednio na skórę mogą pomóc w zapobieganiu uszkodzeniom przez promieniowanie UV. Potrzebne są jednak dalsze badania na ludziach, zanim będzie można wyciągnąć rzetelne wnioski.
Brzoskwinie w walce z alergią
Brzoskwinie mogą łagodzić objawy alergii. Kiedy twoje ciało jest wystawione na alergen, uwalnia histaminę lub substancje chemiczne wytwarzane przez układ odpornościowy, aby pomóc pozbyć się alergenu z organizmu. Histamina jest częścią systemu obronnego organizmu i wywołuje objawy alergii, takie jak kichanie, swędzenie lub kaszel. Badania pokazują, że brzoskwinie mogą pomóc zmniejszyć objawy alergii, zapobiegając uwalnianiu histaminy we krwi. Co więcej, badania w probówkach wskazują, że ekstrakty z brzoskwini mogą być również skuteczne i ograniczać stany zapalne powszechnie obserwowane w reakcjach alergicznych. Jednak potrzebne są dalsze i bardziej szczegółowe badania.
Suszone brzoskwinie na Księżycu
I tu kolejna dobra wiadomość! Suszone owoce brzoskwini, a także moreli, nie tracą swych cennych dla organizmu właściwości w trakcie suszenia! Dlatego powinniśmy pamiętać o nich przez cały rok, także w zimie. Z suszonymi morelami spotkał się chyba każdy, ale suszone brzoskwinie?! W Polsce nie są zbyt popularne, dostępne są jedynie w niektórych specjalistycznych sklepach, natomiast w USA biją rekordy popularności. Co ciekawe, były jednym z elementów ekwipunku pierwszego człowieka, który stanął na Księżycu – Neila Armstronga!
Brzoskwiniowe kosmetyki
Ze względu na bogactwo witamin i minerałów zawartych w brzoskwini oraz na przyjemy zapach jej kwiatów, drzewko brzoskwiniowe jest szeroko wykorzystywane w przemyśle kosmetycznym. Sok otrzymywany ze świeżych owoców jest podstawą do produkcji kosmetyków do twarzy, balsamów, olejków i mydeł. Brzoskwinia jest popularnym aromatem masła do ciała, często w połączeniu z kakao lub czekoladą. Z pestek brzoskwini tworzy się natomiast naturalny peeling. Ze względu na dużą zawartość witamin wzmacniających paznokcie, brzoskwinie są składnikiem kosmetyków do manicure i pielęgnacji dłoni. Ekstrakt z brzoskwini regeneruje skórę, zamyka rozszerzone pory i odświeża cerę.
Kuchnia brzoskwiniowa o smaku lata
Brzoskwinie w kuchni wykorzystywane mogą być na bardzo wiele sposobów. Swym silnym, słodkim aromatem wzbogacają smak pieczonych mięs jako ich nadzienie lub pieczony oddzielnie dodatek. Aby zatrzymać smak lata na długie, jesienne wieczory, możemy zamienić owoce w dżem lub przecier. Należy jednak uważać na odmianę owocu!
Najlepiej nadają się do tego odmiany o zwartym miąższu. Brzoskwinie stanowią też świetny składnik letnich sałatek. Dobrze komponują się ze słonymi serami np. feta lub halloumi. Najbardziej oczywistą formą podania jest deser, jako dodatek do lodów i ciast lub jako ich podstawowy składnik. Poniżej prosty przepis na przepyszne brzoskwinki pod kruszonką, na prawdę warto spróbować!
Brzoskwinie zapiekane pod kruszonką
Składniki:
- 5-6 brzoskwiń średniej wielkości
- 1/3 szklanki cukru (może być pół na pół trzcinowy i biały)
- dodatkowo można dodać rodzynki i suszone morele
Kruszonka:
- 50 g masła
- 1/2 szklanka mąki
- 2 łyżki cukru
- cynamon
Przygotowanie:
Brzoskwinie umyć i osuszyć, usunąć pestki ze środka. Włączyć piekarnik i nagrzać do 180 stopni. Owoce pokroić na mniejsze cząstki, włożyć do naczynia żaroodpornego i posypać cukrem. Naczynie można wysypać dodatkowo otrębami lub wiórkami kokosowymi. Zagnieść składniki na kruszonkę kolejno dodając do mąki masło i cukier. By uzyskać ciekawy aromat dodać też można szczyptę cynamonu. Kruszonkę równomiernie rozsypać na brzoskwiniach. Piec około 40 minut do zarumienienia się kruszonki. Pieczone brzoskwinie podawać można na gorąco lub na zimno np. z dodatkiem lodów waniliowych.
Smacznego!
Wszystko o brzoskwiniach
Brzoskwinie to małe owoce o włochatej skórce i słodkim miąższu. Są spokrewnione ze śliwkami, morelami, wiśniami i migdałami. Dzięki zawartości witamin, minerałów i związków roślinnych, dobrze wpływają na zdrowie oferując korzyści w postaci promiennej skóry oraz lepszego trawienia i zdrowszego serca. Dlatego warto wkomponować je posiłki.
- Will Dunham; “Peachy keen: ancient pits reveal origin of peach domestication”; data dostępu: 2019-05-07;
- Encyclopaedia Britannica; “Peach”; data dostępu: 2019-05-07;
- Tao Su i in., ; “Peaches Preceded Humans: Fossil Evidence from SW China”; data dostępu: 2019-05-07;
- Brandi Marcene; “11 Amazing Health Benefits of Peaches”; data dostępu: 2019-05-07;
- Karen Ensle; “Health Benefits of Peaches: A Delicious Summer Fruit”; data dostępu: 2019-05-07;
Uwielbiam brzoskwinie. Robię przetwory z brzoskwiń i mogę się nimi delektować podczas zimowych wieczorów.