Bocianim szlakiem przez Polskę
Czy wiecie, że co piąty bocian jest Polakiem? Polska to światowa ostoja tego gatunku, na terenie naszego kraju gniazduje co roku aż 50 000 par tych ptaków. Gdzie jest ich najwięcej? Gdzie tworzą najbardziej efektowne skupiska? Odpowiedzi na te pytania znajdziecie w poniższym w artykule.
Bocian biały, najbardziej rozpowszechniony w Polsce gatunek bociana, to jeden z największych ptaków zamieszkujących nasz kraj. Często siedliskuje w pobliżu osad ludzkich, w przeciwieństwie do swojego płochliwego kuzyna, bociana czarnego, który najczęściej wybiera tereny zalesione i odludne. W Polsce spotkamy tylko dwa wyżej wymienione gatunki, natomiast w skali światowej jest ich 19. Występują na terenie większości krajów strefy umiarkowanej i tropikalnej.
Bociany oprócz klekotania i syczenia nie potrafią wydawać innych dźwięków, a to ze względu na uwsteczniony narząd głosowy. Głównym składnikiem ich diety nie są już obecnie żaby. Na skutek intensywnych przekształceń użytkowania ziemi w ostatnich dziesięcioleciach, liczba płazów w Polsce gwałtowanie spadła. Na szczęście bociany szybko dostosowały się do nowych warunków, zastępując w swojej diecie żaby małymi gryzoniami, gadami i rybami.
Ptak idealny do obserwacji
Bociany białe, to chyba najłatwiejsze do obserwacji ptaki. Dlaczego? Po pierwsze: gniazda z rzadka zakładają w lesie, najczęściej wybierając słupy elektryczne i kominy domów. Po drugie, trudno przeoczyć bociana – rozpiętość skrzydeł dorosłego osobnika to przecież nawet 2 metry. Bocian biały to jeden z największych ptaków występujących w naszym kraju. Po trzecie, bociany nie boją się ludzi, tak więc nawet fotograf-amator nie będzie miał problemu z uchwyceniem na zdjęciu tych ptaków.
Gdzie na bocianie „łowy”? W tych rejonach najłatwiej spotkać bociana
Gdzie mamy największe szanse zobaczyć bociany? Generalnie bociany znajdziemy na podmokłych terenach nieprzekształconych przez człowieka, tj. na obszarach łąkowo-leśnych, czyli tam, gdzie ptaki te mogą znaleźć pod dostatkiem pożywienia. Najwięcej takich miejsc zlokalizowanych jest w Polsce północno-wschodniej. W 2003 roku został tutaj nawet utworzony specjalny szlak rowerowy „Podlaski Szlak Bociani”, którego trasa przebiega przez liczne bocianie kolonie.
Jeżeli weźmiemy pod uwagę teren całej Polski, to wyraźnie widać, że skupiska bocianów ogniskują się wzdłuż dużych, nizinnych, nieuregulowanych rzek, takich jak: Noteć, Warta, Narew, Biebrza, Bzura, Bug czy San.
No dobrze, ale gdy trafimy w dany rejon, to gdzie konkretnie szukać gniazd tych ptaków? Bociany zakładają swoje gniazda na drzewach, dachach domów, a od kilkudziesięciu lat również na słupach elektrycznych. Twórcy portalu bocianologia.pl stworzyli mapę, która podpowie, w którym rejonie Polski najłatwiej znaleźć boćka na drzewie, w których na dachu domu, a w którym na słupie elektrycznym.
Bocian dla każdego
A jeżeli na północno-wschodnie rubieże naszego kraju nam nie po drodze? Nie martwcie się, bociany występują na tyle licznie w naszym kraju, że naprawdę nie trzeba dalekiej wyprawy, żeby poobserwować te ptaki. Bocian biały, to w Polsce gatunek pospolity i tylko przez to, że duża część z nas mieszka w miastach, wydaje się nam, że znalezienie gniazda bocianiego to trudne zadanie. Popatrzcie tutaj: https://osmtools.org/gniazda/bocian/#lat=51.104&lon=20.479&z=7 – to mapa opensource, na której znajdziecie kilkadziesiąt tysięcy gniazd z całej Polski (!). Z pewnością znajdziecie tu gniazdo oddalone maksymalnie kilkadziesiąt kilometrów od waszego domu.
Bocian na bocianie, czyli najbardziej zatłoczone bocianie miejscowości w Polsce
Widzieliście już kilka razy w życiu bociana, obfotografowaliście jego gniazdo, uchwyciliście osobnika podrywającego się do lotu, ale jednak czujecie bociani niedosyt? W takim razie koniecznie musicie zobaczyć bocianie kolonie. W Polsce znajdziecie kilka lokalizacji, w których w jednym miejscu zobaczycie kilkanaście do kilkudziesięciu par lęgowych.
Oto niektóre z nich:
- Warmińska wieś Żywkowo – 9 gospodarstw i 38 gniazd, również warto odwiedzić pobliskie: Lwowiec, Brzeźnica, gdzie znajdziemy po kilkanaście bocianich gniazd (woj. warmińsko-mazurskie).
- Posada Zarszyńska koło Sanoka, 20 bocianich par (woj. podkarpackie).
- Pentowo, nazywana Europejską Wsią Bocianią, 30 zasiedlonych gniazd (woj. podlaskie).
- Stary Bubel, 30 gniazd (woj. lubelskie).
- Nadodrzańska wieś Kłopot, 30 par, liczne pary również w okolicznych wsiach. Wieś Kłopot warto odwiedzić również ze względu na jedyne w Polsce Muzeum Bociana: (woj. lubuskie).
To nie żaden bubel – w miejscowości Stary Bubel naprawdę można zobaczyć „bocianią aleję”, czyli skupisko kilkunastu bocianich gniazd umiejscowionych w ciągu zabudowy tej miejscowości (woj. lubelskie, powiat bialski).
Jesteśmy silnie związani z bocianami – te piękne i pożyteczne ptaki „zadomowiły się” w polskiej kulturze. Łączy nas unikatowa na skalę światową przyjaźń z tymi ptakami.
Kultywujmy tę relację i pomagajmy przetrwać im kolejne stulecia. W sieci znajdziecie wiele poradników, które podpowiadają jak każdy z nas, małymi kroczkami, może wspierać bociany, np. https://www.bocian.org.pl/bocian-bialy/jak-pomoc-bocianom.
- https://www.bocianopedia.pl;
- https://www.bociany.pl;
- https://www.wrotapodlasia.pl/pl/turystyka/szlaki+turystyczne/Podlaski_Szlak_Bociani.html;
- https://www.kontrola-ruchu-lotniczego.com/2014/02/zagrozenia-bezpieczenstwa-operacji.html;
- https://www.gdos.gov.pl/dzien-bociana-bialego-7;
- https://baza.bociany.pl;
- https://www.medianauka.pl/bocianowate;
