„To prawie science fiction”: Naukowcy twierdzą, że kształt wewnętrznego jądra Ziemi zmienia się
W ostatnich miesiącach pojawiło się mnóstwo nowych informacji na temat wewnętrznego jądra Ziemi. Naukowcy mają teraz dowody na to, że najgłębsza warstwa planety zmienia kształt. Co to oznacza?
Wewnętrzne jądro Ziemi to gorąca, stała kula metalu otoczona ciekłym jądrem zewnętrznym. Od dawna podejrzewano, że w miarę wirowania może ono ulegać deformacjom. Najnowsze badania dostarczają pierwszych dowodów na zmiany w kształcie jądra wewnętrznego, które zaszły w ciągu ostatnich 20 lat.
Oznaki deformacji jądra wykryto dzięki analizie fal trzęsień ziemi, które były na tyle silne, aby dotrzeć do środka planety. Wykorzystano dane zebrane w latach 1991–2023, które wcześniej posłużyły do zbadania rotacji jądra. Do 2010 roku jądro wewnętrzne obracało się szybciej niż reszta planety, jednak później zwolniło i obecnie obraca się w kierunku przeciwnym.
Znaczenie zmian kształtu jądra
Zmiany w kształcie jądra mogą dostarczyć cennych informacji na temat sił oddziałujących we wnętrzu Ziemi, które wpływają na magnetosferę. Ta niewidzialna warstwa chroni nas przed wiatrem słonecznym i promieniowaniem kosmicznym.
„Obserwowanie zmian w skali rocznej jest fascynujące, ponieważ pozwala nam lepiej zrozumieć dynamikę jądra wewnętrznego” – powiedział dr Yoshi Miyazaki z Uniwersytetu Rutgers.
Jak naukowcy badają jądro?
Bezpośrednia obserwacja jądra jest niemożliwa, dlatego naukowcy analizują fale sejsmiczne przechodzące przez wnętrze planety. Szczególnie istotne są fale pierwotne (P) oraz fale ścinające (S). Zmiany amplitudy fal P, zwanych PKIKP, wskazują na deformacje na powierzchni jądra wewnętrznego.
Możliwe przyczyny deformacji
Zespół naukowców przeanalizował 168 sparowanych fal z trzęsień ziemi w 42 lokalizacjach w pobliżu Wysp Sandwich Południowych. Wyniki wskazują, że zmiany amplitudy nie wynikają z obrotu, lecz ze zmian w kształcie jądra. Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest nacisk jądra zewnętrznego na jądro wewnętrzne, który prowadzi do jego odkształceń.
„Być może topografia jądra się wznosi i opada, a może przypomina osuwiska” – powiedział dr John Vidale, współautor badań.
Przyszłość jądra Ziemi
W miarę jak stałe jądro wewnętrzne obraca się, ciekłe jądro zewnętrzne wiruje i wpływa na pole magnetyczne Ziemi. Jednak proces krystalizacji jądra wewnętrznego sprawia, że stopniowo pochłania ono ciekły metal, co w perspektywie miliardów lat doprowadzi do jego całkowitego zestalenia. W efekcie pole magnetyczne Ziemi może zaniknąć, co miałoby katastrofalne skutki dla życia na naszej planecie.
Na szczęście zanim to nastąpi, Słońce prawdopodobnie przekształci się w czerwonego olbrzyma i pochłonie Ziemię. Do tego czasu naukowcy będą nadal badać mechanizmy zachodzące w jądrze Ziemi i ich wpływ na naszą planetę.
