Pierwotny zasięg występowania tilapii złotej obejmował rzeki północnej Afryki. Tilapia obecnie występuje w niektórych innych rzekach na całym świecie. Introdukowana była głównie na Bliski Wschód, do Stanów Zjednoczonych, Ameryki Środkowej i południowo-wschodniej Azji. W wielu miejscach stała się gatunkiem inwazyjnym istotnie wpływającym na lokalne ekosystemy.
Głowa duża. Otwór gębowy górny. Ciało krępe, wysokie, wygrzbiecone oraz dwubocznie spłaszczone. Ubarwienie ciała srebrzyste. Płetwa grzbietowa długa, najwyższa w końcowym odcinku. Płetwy brzuszne przesunięte do przodu i znajdują się pod płetwami piersiowymi. Płetwa odbytowa przypomina końcowy odcinek płetwy grzbietowej. Płetwa ogonowa jest równo ścięta. Samce w okresie godowym przybierają wyraźną szatę godową. Głowa jest się metalicznie niebieska, płetwa grzbietowa czerwonawa, a obrzeże płetwy ogonowej różowe. Ubarwienie płetw u samic jest mniej intensywne, w jaśniejszym, pomarańczowym kolorze. Dodatkowo samice są mniejsze od samców.
Biologia
Tilapia złota zamieszkuje wody słodkie. Występuje głównie w ciepłych tropikalnych rzekach. Dość odporna na niskie temperatury i zasolenie. W okresie rozrodczym wykazuje terytorializm. Tarło odbywa się w miejscu z roślinnością. Samiec buduje gniazdo, do którego zostanie złożona ikra. Samica składa do 100 ziaren ikry. Po zapłodnieniu złożonej ikry, samica zbiera ją do pyska i wpływa na większe głębokości. Ikra inkubowana jest w pysku, aż do momentu wyklucia i osiągnięcia przez larwy ok. 1 cm długości. Wylęg następuje po 3 dniach. Wyłącznie samice opiekują się ikrą i wylęgiem. Inkubacja trwa 1-2 tygodnie. Dojrzałość płciową osiąga po 5-6 miesiącach, przy długości ciała około 10 cm. Żywi się w głównej mierze fitoplanktonem, czasem także zooplanktonem.