Szanta zwyczajna (Marrubium vulgare)
Występowanie
W formie naturalnej występuje w Afryce Północnej, Europie (oprócz Skandynawii) oraz większej części Azji. Występuje również jako gatunek zawleczony w Australii i Nowej Zelandii, USA, na Hawajach, Azorach, przylądku Cape Verde oraz Ameryce Środkowej i niektórych terenach Ameryki Południowej. Jest gatunkiem rzadko występującym w Polsce.
Wygląd
Łodyga rośliny dorasta do 50 cm wysokości. Jest owłosiona na całej długości. Wznosi się ku górze. Liście są ogonkowe, dolne mają kształt sercowato-okrągławy, natomiast górne są jajowate. Ułożone są naprzeciwlegle. Od spodu są pokryte kutnerem, od góry mają barwę ciemnozieloną. Kwiaty są zebrane w nibyokółki, są niewielkie, wyrastają w kątach liści. Owoc to owłosione rozłupki, które mają kształt odwrotnie jajowaty.
Uprawa i zbiór
Roślina, by dobrze się rozwijać potrzebuje nasłonecznionego i osłoniętego miejsca. Nie jest wymagająca pod względem gleby, ponieważ będzie dobrze rosła praktycznie na każdej z nich. Szanta dosyć dobrze znosi mrozy, jednak należy ją zabezpieczyć podczas zimy przed nadmierną wilgocią. Roślinę wysiewa się latem lub rozmnaża poprzez podział korzeni wiosną.
Zbiory ziela przeprowadza się na początku kwitnienia rośliny. Suszenie należy przeprowadzić w temperaturze nie wyższej niż 40 stopni Celsjusza.
Właściwości lecznicze
Szanta zwyczajna właściwości leczniczych ma bardzo wiele, właśnie dlatego jest to jedno z bardziej docenianych ziół leczniczych. Zioło szanty działa uspokajająco na organizm oraz ogólnie wzmacniająco. Posiada właściwości moczopędne. Sprawdza się pomocniczo w leczeniu zaburzeń żołądka i wątroby, ponieważ wzmaga wydzielanie żółci oraz soków żołądkowych, pobudza również łaknienie. Szanta jest pomocna w likwidowaniu wzdęć oraz ogólnej niestrawności. Szantę wykorzystuje się również do leczenia chorób dróg żółciowych oraz wszelkich zaburzeń wydzielania żółci. Przy pomocy zioła leczy się również żółtaczkę. Szanta zwyczajna ziele ma działanie wykrztuśne i przeciwkaszlowe, stosuje się ją do leczenia suchego kaszlu oraz stanów zapalnych gardła i oskrzeli. Szanta pomaga także regulować skurcze serca, ma bowiem działanie przeciwarytmiczne. Stosuje się ją do leczenia astmy, nieżytów górnych dróg oddechowych oraz stanów zapalnych w obrębie układu oddechowego, przede wszystkim do leczenia zapalenia oskrzeli. Pomaga również w odkrztuszaniu zalegającej wydzieliny w drogach oddechowych.
Praktyczne zastosowanie
Napar z ziela szanty na poprawę funkcjonowania wątrony
Składniki:
- 1 łyżka ziela szanty
- Woda
Ziele zalać szklanką wrzącej wody. Zostawić pod przykryciem na pół godziny. Przecedzić. Pić między posiłkami.
Łodyga wzniesiona, gałęzista, kutnerowato owłosiona o włoskach gwiazdkowatych, w górze czterokanciasta, prosty, biały, drewniejący korzeń, dolne liście szerokie, okrągławe, górne jajowate, liście zaostrzone, ogonkowe, pierzasto unerwione, kwiaty siedzące w kątach liści, kielich ma 5 długich i 5 krótkich naprzemianległych, haczykowato zakrzywionych, frędzlowatych, szydlastych działek, gardziel ma włoski, biała 4-wargowa korona, górna warga ma 2 łatki, dolna 3, 1 słupek z dwudzielnym znamieniem i 4 pręciki, owoce to owłosione rozłupnie, odwrotnie jajowate rozłupki, roślina lecznicza, działa wykrztuśnie, uspokajająco, moczopędnie, pobudza apetyt, wydzielanie soku żołądkowego, żółci, reguluje częstotliwość skurczów serca, leczy nieżyt górnych dróg oddechowych, katar, astmę, choroby wątroby, woreczka żółciowego, układu pokarmowego, zaburzenia miesiączkowania, łagodzi kaszel.