Aloza (Alosa alosa)
![By Krüger [Public domain], via Wikimedia Commons](https://www.ekologia.pl/wp-content/uploads/2023/03/Alosa_alosa_max.jpg)
Występowanie
Pierwotnie zasięg występowania alozy obejmował strefy przybrzeżne Bałtyku, zachodniej Europy, Wysp Brytyjskich i zachodniej części Morza Śródziemnego. Obecnie obszar występowania tej ryby drastycznie zmalał, w wielu krajach uznana jest za wymarłą. Tarliska alozy obserwuje się jeszcze jedynie w kilku rzekach Europy Zachodniej.
Budowa zewnętrzna
Ryba średniej wielkości. Otwór gębowy końcowy, sięgający do tylnej krawędzi oka. Oczy z powiekami tłuszczowymi. Ciało wrzecionowate, bocznie ścieśnione. Grzbiet ciemnoniebieski bądź oliwkowy. Boki ciała oraz spód jaśniejsze, srebrzystobiałe. Za pokrywami skrzelowymi znajduje się jedna ciemna plama i kilka mniejszych. Łuska pokrywająca ciało cykloidalna. Brak linii bocznej. Płetwy grzbietowe oraz ogonowa ciemnoszare. Płetwy parzyste oraz odbytowe małe, szare. Płetwa ogonowa rozwidlona. Dymorfizm płciowy słabo zaznaczony, w okresie rozrodczym u samic brzuch jest wydatniejszy.
Biologia
Aloza jest rybą wędrowną. Dorosłe życie spędza w morskich wodach przybrzeżnych. Na tarło wpływa do dużych rzek. Obecnie wędrówki alozy często przerywane są przez tamy i inne grodzenia na rzekach, co uniemożliwia albo skraca wędrówki na tarło. Do rozrodu przystępuje między marcem a czerwcem, w miejscach z szybkim nurtem, o podłożu kamienistym. Tarło jest porcyjne. Samica składa ok. 600 tys. ziaren ikry. Złożona ikra spływa z prądem. Średnica ikry wynosi od 1,5 do 2 mm. Wylęg następuje po kilku dniach (4-8). Dojrzałość płciową osiąga między trzecim, a czwartym rokiem życia. Samce osiągają dojrzałość rok wcześniej niż samice. Między sierpniem, a październikiem młode osobniki (mierzące 10 cm) wypływają do morza. Dorosłe po tarle giną. Żywi się planktonem, fitoplanktonem oraz drobnymi rybami. Żyje kilka lat (od 3 do 10). Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN). W naszym kraju objęta ochroną.