Brzegówka (Riparia riparia)

Wstęp
Brzegówka to mała, smukła jaskółka, najmniejsza pośród rodzimych gatunków jaskółek. Rozmiarami ciała przypomina mazurka. W kraju jest bardzo licznym wędrownym gatunkiem lęgowym. Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN).
Wygląd
Jaskółka brzegówka posiada tęczówki oczne ciemne. Dziób krótki oraz ciemny. Podgardle i gardło białe. Na piersi wyraźna, szarobrązowa półobroża. Wierzch ciała szarobrązowy. Spód biały. Skrzydła długie, spiczaste. Ogon krótki, ciemny i płytko rozwidlony. Nogi krótkie i ciemne. Brak dymorfizmu płciowego. Osobniki młodociane podobne do dorosłych, rozróżnialne po nieco jaśniejszych brzegach piór.
Występowanie
Jaskółka brzegówka występuje na znacznym obszarze półkuli północnej. Gniazduje w niemal całej Eurazji bez Islandii, północnych krańców Azji i południowej Azji na południe od pustyni Gobi i Tienszanu. W Afryce występuje w dolinie Nilu. Ponadto zamieszkuje większość Ameryki Północnej wyłączając tereny arktyczne i południe kontynentu. Jaskółki brzegówki te są migrantami. Populacje Amerykańskie na zimowiska wędrują do Meksyku i całej północnej i środkowej Ameryki Południowej, populacje Eurazjatyckie zimę spędzają w Afryce (unikając lasów tropikalnych i pustyń) oraz w południowo-wschodniej Azji.
Biotop
Jaskółka brzegówka jest silnie związana z terenami podmokłymi, rzekami i zbiornikami wodnymi. Do rozrodu potrzebują miejsc ze skarpami, niewielkimi klifami i osuwiskami. Obserwuje się je także na terenach kamieniołomów, kopalni, żwirowni i w okolicach nasypów drogowych. Na zimowiskach zajmują tereny otwarte, często w pobliżu wód.
Lęgi
Jaskółka brzegówka gnieździ się w koloniach. Oboje partnerzy wykopują norę w piaszczystym brzegu, w sąsiedztwie wody. Do komory gniazdowej prowadzi korytarz długości 60-90 cm. Gniazdo wyścielone jest roślinnością i piórami. Zasiedla także sztuczne schronienia lęgowe. Samica składa 4-5 jaj. Czas wysiadywania wynosi około dwóch tygodni. Młode opuszczają gniazdo po trzech tygodniach.
Pokarm
Jaskółka brzegówka jest w głównej mierze owadożerny. Pokarm zdobywa w locie, rzadziej na ziemi lub z powierzchni wody.
Dwadzieścia lat temu,jak budowaliśmy most na rzece Skawie ( Witanowice/Wadowic) ,koparka wybrała ziemię pod konstrukcję filara 6×3 m głębokość 1 m. Ściany wykopu były z różnego rodzaju pokładów piasku. Na drugi dzień,patrzymy do wykopu,a tu na jednej ze ścian wykopu str.płn.widoczne są same dziury,a wokoło goniły jaskółki.Wziąłem żdżbło trawy i sprawdziłem głębokość owej dziury i miała ona mniej więcej pół metra.Zostawiliśmy to miejsce na wyklucie sie jaskółek i poszliśmy do innych prac.Po jakimś czasie ,nie pamiętam le to trwało,trafiłem ,jak młode jaskółeczki ,wychylają i chowają się z otworu.Na następny dzień ,nie było już żadnej młodej jaskułeczki,bo gdzieś odleciały,a my skończyliśmy to,co zaczęliśmy ,czyli zbrojenie,betonowanie itd. itd.