Heloderma arizońska (Heloderma suspectum)

Masywna i ociężała jaszczurka, nazywana jest niekiedy gilą. Ten jaskrawo ubarwiony gad, jest jednym z nielicznych gatunków jadowitych jaszczurek, a na łowy wyrusza po zmroku.

Wygląd

Masywna jaszczurka o szerokiej, lekko spłaszczonej głowie z małymi oczami. Tułów gruby, walcowaty, ogon stosunkowo krótki, gruby. Skóra pokryta małymi łuskami jest szorstka i twarda. Uwagę zwracają dobrze wykształcone, krępe kończyny o palcach zakończonych pokaźnymi pazurami. Ubarwienie ma znaczenie ostrzegawcze, jest zatem silnie kontrastowe i z daleka zwraca uwagę. Na ciemnobrązowym lub czarnym tle występują liczne pomarańczowe lub różowe plamki, zlewające się w nieregularne, szerokie poprzeczne pasy. Wyodrębniono dwa podgatunki, występujące na nieco odmiennych terenach.

Występowanie

Spotykana na terenie Ameryki Północnej, gdzie występuje jedynie w południowej części Stanów Zjednoczonych (Arizona oraz Nowy Meksyk). Niektórzy autorzy twierdza, że jest spotykana także w północnej części Meksyku.

Środowisko i tryb życia

Zamieszkuje tereny suche, pustynne, z rzadka porośnięte krzaczasta roślinnością. Jest aktywna w ciągu nocy. W ciągu dnia przebywają przeważnie w wykopanych przez siebie jamach, które opuszczają dopiero o zmierzchu. Powolne jaszczurki o spokojnym temperamencie, swoje ofiary lokalizują głównie z pomocą doskonałego węchu. Długotrwałe ugryzienie połączone z silnym zaciśnięciem szczęk ma za zadanie dobre wniknięcie jadu do organizmu ofiary. Jad o działaniu neurotoksycznym stosunkowo szybko paraliżuje ich ofiary.
 

Rozmnażanie

W okresie godowym samica kopie w wilgotnej ziemi głębokie nory, w których składa kilka, rzadziej kilkanaście jaj (maksymalnie do 15). Młode legną się po upływie 4-4,5 miesiąca (według niektórych źródeł już po miesiącu). Podobnie jak w przypadku jadowitych węży, młode już w chwili opuszczenia jaja dysponują jadem.

Pokarm

Pokarmem helodermy są wszelkie drobne kręgowce, przeważnie są to gryzonie i ich oseski a także pisklęta ptasie, rozmaite drobne płazy i gady. Dieta jest uzupełniana o jaja gadów i ptaków a także rozmaite owady oraz dżdżownice. Pokarm ten jest łatwo dostępny w porze deszczowej, w porze suchej rzadziej ma okazję coś upolować, stąd korzysta z zapasów zgromadzonych w grubym ogonie.