Koczkodan rudy (Erythrocebus patas)

Wymiary/Budowa

Dł. ciała samców 60-75 cm, samic 50-60 cm, ogona 50-70 cm, masa ciała samców 7,5-13 kg, samic 4-7 kg – wyraźna różnica wielkości pomiędzy płciami. Koczkodan o ciężkiej budowie ciała i gęstej okrywie włosowej barwy ceglastoczerwonej lub rudej, spód szarobiały. Głowa o wydłużonym pysku, twarz naga, oczy duże, w cielistych obwódkach, uszy nagie spiczaste z kępkami białych włosów. Silnie zarysowane, czarne brwi. Nos owłosiony, wokół twarzy obfite bokobrody. Należy do zwierząt półpalcochodnych, gdyż nadgarstki i pięty podczas chodzenia nie dotykają podłoża.

Występowanie

Występuje na znacznych obszarach Afryki na południe od Sahary, głównie w środkowej części tego kontynentu, od Senegalu po Etiopię oraz od skalistych pobrzeży Sahary do Nigerii i Tanzanii. Bardzo pospolity zwłaszcza w Ugandzie. Typowe są dla niego suche tereny sawann i stepów, porosłe wysokimi trawami lub pokryte skałkami. Unika gęstych zarośli, lasów oraz brzegów rzek.

Tryb życia

Preferuje naziemny tryb życia, potrafi szybko biegać na czterech kończynach (do 55 km/h), jednak w razie potrzeby (np. konieczności uważnej obserwacji otoczenia) dobrze radzi sobie ze wspinaczką i skakaniem po drzewach. Umie stać, a nawet poruszać się tylko na tylnych kończynach, podpierając się ogonem. aktywny w ciągu dnia, towarzyski, w upalnej porze dnia odpoczywa, w nocy chroni się i śpi na drzewach, nie mając jednak stałych miejsc noclegowych. Łączy się w grupy liczące od 5 do 50, a w zachodniej Afryce ponad 100 osobników, którym przewodzi samica. Natomiast stary, doświadczony samiec trzyma się trochę na uboczu, zajmuje się ostrzeganiem i ochroną grupy. Samce są niezwykle czujne, gdy patrolują okolicę. Milcząc, porozumiewają się wyrazistą mimiką – poruszaniem kącikami ust i brwiami.

Odżywianie

Pokarm koczkodanów jest dość różnorodny, składają się nań nasiona, liście, owoce, pędy (nie oszczędza również roślin uprawnych – chętnie wychodzi na żer na plantacje i pola), zioła, owady, jaszczurki, małe ptaki i ich jaja. Stado żeruje wspólnie na terytorium o powierzchni około 50 km kw., pokonując codziennie znaczne odległości w poszukiwaniu pokarmu

Rozmnażanie i rozwój

W zapładnianiu biorą udział jedynie samce stojące najwyżej w hierarchii. Jest to gatunek poliestralny, brak u niego określonego sezonu rozpłodowego, jednak największa częstotliwość porodów przypada na okres od grudnia do lutego. Ciąża trwa 160-170 dni, samica rodzi 1 (rzadko 2) młode, które w wieku 2 tygodni jest już względnie samodzielne, ale nadal wędruje uczepione brzucha matki, aż do około 6 miesiąca życia, tyle trwa również laktacja. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 3-4 lat, żyje średnio 15 lat, w zoo nawet około 20.