Szlachar (Mergus serrator)

Wstęp

Ptak wielkości kaczki krzyżówki (Anas platyrhynchos). W naszym kraju jest nielicznym wędrownym gatunkiem lęgowym, nielicznie zimującym i na przelotach. Gatunek towarzyski. Ma status zagrożenia najmniejszej troski (kategoria LC na liście IUCN).

Wygląd

Tęczówka oczna czerwonawa. Dziób smukły, długi, wklęsły, wyposażony w ząbkowane krawędzie. Na głowie czub. Szyja dosyć długa. Sterówki barwy ciemno-łupkowej, z szarymi oraz białymi brzegami. Lotki pierwszorzędowe oraz wewnętrzne trzeciorzędowe czarne. Tułów wydłużony. Dymorfizm płciowy szczególnie widoczny w okresie godowym. U samców w tym czasie głowa czarna, z zielonym połyskiem. Na szyi biała obroża. Dziób czerwony. Pierś rdzawo-brązowa, ciemno kreskowana, w białe plamki po bokach. Wierzch czarny. Boki ciała szare. Spód jasny. Samce w szacie spoczynkowej przypominają samice, różnią się białą plamą na skrzydłach. Wierzch u samic szary, głowa brązowa, dziób czerwonawo-brązowy. Dodatkowo brak wyraźnej granicy między barwą głowy a piersi. Gatunkiem podobnym (w szczególności samice) jest nurogeś (Mergus merganser). Osobniki młodociane są podobne do samic.

Występowanie

Występuje w północnej Eurazji: na Islandii, na północy Wysp Brytyjskich, Półwyspie Fennoskandzkim, na Krymie i w niemal całej północnej Azji. W Ameryce Północnej występuje na Alasce, w Kanadzie, w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych i na Grenlandii – w pobliżu południowych wybrzeży. Na zimowiskach gromadzi się na wodach przybrzeżnych i często migruje na wody śródlądowe i wybrzeża w klimacie umiarkowanym.

Biotop

Zamieszkuje zarośnięte wybrzeża rzek, jezior i zatok morskich. Wybiera głównie niewielkie i spokojne cieki i akweny. Podczas zimowisk spotykany jest u wybrzeży morskich, w zatokach, w ujściach rzek i na wodach śródlądowych – głównie na dużych jeziorach.

Lęgi

Gnieździ się na ziemi, w ukryciu roślinności. Samica składa od 7 do 12 jaj. Czas wysiadywania (przez samicę) wynosi około miesiąca. Pisklęta zaraz po wykluciu opuszczają gniazdo. Po dwóch miesiącach od wyklucia młode stają się lotne. Dojrzałość płciową osiągają w drugim roku życia.

Pokarm

Pożywia się głównie rybami, po które nurkuje. W jego diecie znaleźć można także płazy, drobne gryzonie, małe ptaki oraz bezkręgowce wodne.