Świnia - opis, występowanie i zdjęcia. Zwierzę świnia ciekawostki

Głupia, brudna a do tego stworzone tylko w celach kulinarnych – tak o świni myśli spora część ludzi. Okazuje się jednak, że bardzo mało wiemy o zwierzęciu żyjącym w pobliżu człowieka od kilku tysięcy lat. Choć budzi różne, ale przede wszystkim negatywne skojarzenia, w praktyce odgrywa niezwykle istotną rolę dla cywilizacji zarówno współczesnej, jak i minionych. Każdy wie, jak wygląda świnka, ale nie wszyscy sobie zdają sprawę z jej znaczenia, sposobu zachowania i wielu cech, które na rozmaitych polach wiążą ją z człowiekiem. W tym artykule wyjaśniamy powyższe kwestie i konfrontujemy stereotypowe wyobrażenia na temat omawianych zwierząt z rzeczywistością. 



Świnia domowa, fot. shutterstockŚwinia domowa, fot. shutterstock
  1. Świnia - negatywny wizerunek
  2. Niekorzystne skojarzenia ze świniami
  3. Świnia - biologia, czyli jak jest naprawdę
  4. Świnia to zwierzę nieczyste?
  5. Zmiana wizerunku świn
  6. Pozytywne postrzeganie świń w kulturze
  7. Świnie w kinematografii
  8. Wykorzystanie świń w medycynie
  9. Świnia – ciekawostki

Świnia - negatywny wizerunek


Sprawa wydaje się być prosta - jaka jest świnia wie każdy, pozornie niewiele jest równie nudnych, banalnych a zarazem znanych zwierząt. Stereotypy dotyczące świni tkwią w ludzkiej świadomości od tak dawna, że dziś niekiedy ciężko dociec skąd się wzięły. Zwierzęciem tym, tak naprawdę interesuje się stosunkowo niewiele osób a jeżeli już to czynią to zazwyczaj nie w celach poznawczych. Według nakazów religijnych dla części świata świnia jest zwierzęciem nieczystym i jako taka nie może być spożywana, ponadto samo określenie nieczysta budzi negatywne skojarzenia. Nie wiadomo czy owa nieczystość wywodzi się z kąpieli błotnych czy raczej a cech anatomicznych, niemniej Tora i Koran uznają to jako dogmat. Natomiast dla tej części ludzkości, która spożywa wieprzowinę, świnia zdaje się być tyle popularnym co i nudnym zwierzęciem gospodarskim. Trzymane w ciasnych kojcach zwierzęta nie budzą raczej sympatii, ani refleksji nad ich prawdziwą naturą.

Niekorzystne skojarzenia ze świniami


Nie wiadomo skąd wziął się pogląd o głupocie świń, niemniej jest on równie powszechny jak obarczanie świni brzydkimi zachowaniami. Warunki utrzymania zwierząt gospodarskich często są dalekie od ideału, stąd świnie od lat uważa się za zwierzęta brudne, najczęściej umorusane błotem i własnymi odchodami. Podobne obserwacje dały zapewne początek wielkiej kariery słowa: świnia. Dziś funkcjonuje ono najczęściej jako obelga lub składnik mądrości ludowych. Za okupacji popularne było powiedzenie „tylko świnie siedzą w kinie, co bogatsze to w teatrze” jednoznacznie negatywnie określające ludzi nie bojkotujących kultury w niemieckich rękach. Dziś równie często można usłyszeć: „upić się jak świnia”, „chcesz być bogaty bądź siedem lat świnią” czy po prostu „zrobić komuś świństwo”.

Świnia - biologia, czyli jak jest naprawdę


Świnia domowa pochodzi od dzika, którego udomowienie nastąpiło w Azji około 7 tysięcy lat temu, przy czym protoplastami świni jest kilka podgatunków dzika. Według brytyjskich archeologów pierwsze świnie do Europy dotarły ze Środkowego Wschodu, razem z rolnikami z epoki kamiennej, według różnych szacunków od 6800 do 4000 lat temu.

Od tamtej pory na skutek wielowiekowej selekcji i uszlachetniania świnie zaczęły dość znacznie różnić się od dzików. Zmianie uległa nie tylko budowa ciała, ale także tryb życia (z nocnego na dzienny) oraz częstotliwość występowania rui i tempo wzrostu. Współcześnie hodowane świnie najczęściej w ciągu kilku miesięcy osiągają wielkość użytkową, chociaż są w stanie przeżyć ponad 12 lat. Zwierzęta te od wieków hoduje się dla mięsa, tłuszczu, skóry, podrobów oraz szczeciny.
Locha karmiąca prosięta, fot. shutterstock
Locha karmiąca prosięta, fot. shutterstock

Świnia to zwierzę nieczyste?


Tak wygląda słownikowa definicja świni, warto ją jednak uzupełnić o kilka szczegółów. Owa nieczystość świń, tak często im wypominana nie wynika wcale z wielkiego upodobania tych zwierząt do brudzenia się. Normalna temperatura tych zwierząt to 37,2° C, jednakże brak gruczołów potowych sprawia, że świnia nie może chronić się inaczej przed przegrzaniem – jak poprzez kąpiele błotne. Dzikim przodkom świni takie kąpiele pomagają ponadto pozbyć się dokuczliwych pasożytów skórnych. Co więcej dziki a także świnie utrzymywane w dużych zagrodach starannie wybierają swoje barłogi, utrzymując je z dala od miejsc wypróżniania się. A zatem wbrew pozorom można je uznać za zwierzęta czyste, niestety ciasne chlewy zupełnie uniemożliwiły takie zachowanie.

Lochy są troskliwymi matkami, a świnia o czym niewiele osób wie obdarzona jest doskonałym węchem, porównywalnym nawet z psim. Co więcej pod względem inteligencji świnia zdecydowanie góruje nad psem. Według naukowców świnia dysponuje intelektem porównywalnym do trzylatka, co zarazem stawia ją w czołówce świata zwierząt. Zwierzęta te widzą świat w kolorze, zdolne są do tworzenia skomplikowanych więzi emocjonalnych. Świnie obdarzone są także bardzo dobrą pamięcią oraz zdolnością abstrakcyjnego myślenia, oczywiście w pewnym, ograniczonym zakresie.

Zmiana wizerunku świn


Zarówno węch jak i inteligencja świń przyczynia się w ostatnich latach do zmiany jednoznacznie negatywnego wizerunku tego zwierzęcia. Coraz częściej słyszy się o świniach szkolonych do wykrywania narkotyków czy też do znajdowania trufli, z czym podobno radzą sobie lepiej niż psy. Niektóre niewielkie rasy, jak chociażby świnki wietnamskie ostatnio bywają trzymane jako tzw. pet’s czyli domowe zwierzątka do towarzystwa. Można je spotkać nie tylko w licznych mini-zoo ale coraz częściej jako jednego z ukochanych domowników ludzi mających dom z ogrodem.

Pozytywne postrzeganie świń w kulturze


Chińska mitologia postrzega świnie pozytywnie, przypisując im nawet patronat nad jednym z 12 lat w tradycyjnym kalendarzu. Łatwa do utrzymania, pogodna i łagodna, niewybredna i wdzięczna, często staje się ofiarą ludzkiej brutalności. Tora za zwierzęta godne spożywania traktuje tylko te o rozdzielonym kopycie i będące przeżuwaczami. Świnia nie spełnia tego ostatniego warunku, chociaż na dogmat religijny duży wpływ mogła mieć także bardziej prozaiczna sprawa. W gorącym klimacie mięso, a zwłaszcza wieprzowina szybko się psuje a jego spożycie może być groźne dla zdrowia. Ówczesny stan wiedzy sanitarno epidemiologicznej sprawiał, że łatwiej było wprowadzić religijny zakaz by uniknąć masowych zatruć.

Świnie w kinematografii


Zwierzęta są nieodłącznym elementem wielu filmów – nie inaczej sytuacja wygląda ze świniami, które również pojawiają się na dużym ekranie. Jedną z najbardziej znanych produkcji z nimi w roli głównej jest składająca się z dwóch części seria „Babe – świnką z klasą” oraz „Babe – świnka w mieście”. Tytułowa bohaterka stała się wręcz kultową postacią, podobnie zresztą jak prosiaki pojawiające się w „Folwarku zwierzęcym” – ekranizacji powieści George’a Orwella o tym samym tytule. Sławą owiana jest także świnia o imieniu Piggy – jedna z lalek pojawiających się w serii „Muppety”. Z kolei wśród najmłodszych ogromną popularnością cieszy się Peppa – tytułowa bohaterka dziecięcych animacji.
Świnki bywają trzymane jako tzw. pet’s czyli domowe zwierzątka do towarzystwa, fot. shutterstock

Wykorzystanie świń w medycynie


Warto jeszcze wspomnieć o transplantologii. Anatomia świni jest łudząco podobna do ludzkiej – na tyle, że jest ona doskonałym zwierzęciem modelowym. To na świniach testowano szereg operacji i procedur medycznych, zanim zastosowano je u człowieka. Z tego doświadczenia pełnymi garściami czerpie współczesna transplantologia, kardiochirurgia itp. Co więcej budowa i wielkość niektórych świńskich organów jest na tyle podobna do ludzkich, że można je przeszczepić. Takich prób przeszczepów serca dokonywano także w Polsce. Na razie jednak nie jest to takie proste – problemem jest odpowiedź immunologiczna organizmu biorcy oraz nieco inny metabolizm świni. Naukowcy już jednak nad tym pracują, podobno w Wielkiej Brytanii wyhodowano już rasę świń na tyle przekształconych genetycznie, że ich organy będzie można wszczepiać ludziom. A zatem wbrew temu co dziś sądzimy być może świnie czeka droga do ludzkich serc i to zarówno dosłownie jak i w przenośni.

Świnia – ciekawostki


  • Komunikacja pomiędzy żyjącymi w stadzie świniami jest bardzo żywa – potrafią się porozumiewać za pomocą własnego języka.
  • W naturalnym środowisku zwierzęta te jedzą powoli, bez pośpiechu – ograniczona ilość pożywienia, o które muszą ze sobą rywalizować w zagrodzie, powoduje, że spożywają je łapczywie.
  • Potwierdzenie „pocić się jak świnia” nie ma nic wspólnego z prawdą, ponieważ zwierzęta te nie posiadają gruczołów potowych.
  • Cechują się spokojnym usposobieniem, a agresję wykazują jedynie w sytuacji zagrożenia swojego lub potomstwa.
  • Lochy nucą melodie młodym prosiakom podczas karmienia.
  • Świnie zamieszkują wszystkie kontynenty poza Antarktydą.
  • Pogłowie świń w Danii dwukrotnie przekracza liczbę mieszkańców skandynawskiego kraju.
Ekologia.pl (MK)

Bibliografia

  1. Magdalena Szyndler-Nędza, Karolina Szulc, Tadeusz Blicharski; “Świnie ras rodzimych – możliwości chowu w gospodarstwach ekologicznych”; Wiadomości Zootechniczne, R. L (2012), 3: 19–26;
  2. E. Giuffra,J. M. H. Kijas,V. Amarger, O Carlborg, J.-T. Jeon and L. Andersson; “The Origin of the Domestic Pig: Independent Domesticationand Subsequent Introgression”; data dostępu:
  3. The Human Society of The United States; “About Pigs”; data dostępu:
  4. Compassion in World Farming; “The life of - Pigs”; data dostępu:
Ocena (3.4) Oceń: