Czernidłak pospolity (Coprinopsis atramentaria)

Wstęp

Choć w 1888 roku gatunek tego grzyba zaliczany był do rodzaju Coprinus (czyli czernidłak), to od 2001 roku zaliczono czernidłaka pospolitego do rodziny kruchaweczkowatych. Spotykane są również doniesienia, że należy on do pieczarkowatych.

Czernidłak pospolity to grzyb jadalny. Może jednak działać również trująco na organizm – nie wolno łączyć go z alkoholem. Bedłka zawiera koprynę, substancję, która blokuje metabolizowanie alkoholu. Tym samym spożycie alkoholu zarówno po zjedzeniu grzyba, jak i przed powoduje ogólne zatrucie organizmu aldehydem octowym.

Bedłka jest gatunkiem pospolitym w Polsce. Smakosze cenią ją za walory smakowe. Nadaje się do gotowania, duszenia, marynowania oraz do panierowania i smażenia.

Sezon

Owocniki czernidłaka pospolitego występują od wczesnej wiosny do jesieni. Chociaż w lipcu i sierpniu obserwuje się przerwę w pojawianiu się nowych osobników grzyba tego gatunku.

Występowanie

Należy wiedzieć, że grzyb z gatunku bedłka rośnie na polach, w ogrodach i parkach, przy drogach oraz w zaroślach. Czernidłak pospolity występuje również przy ściętych pniach drzew lub na ziemi. Zazwyczaj spotkać go można w gromadach. Na terenie Polski to niezwykle często pojawiający się grzyb, stąd jego nazwa – „pospolity”. Co więcej, owocniki bedłki pojawiają się w Europie, Azji, Ameryce Północnej i w Nowej Zelandii.

Wygląd

Kapelusz bedłki jest na początku jajowaty, później przybiera kształt dzwonkowaty lub stożkowaty. U młodych osobników czernidłaka pospolitego ma podwinięte brzegi (w dół) następnie pęka on na płaty. Z kolei u starszych owocników podwija się ku górze. Gdy grzyb jest w pierwszych fazach wzrostu, ma barwę popielatoszarą lub szarobrązową, później jest czarniawa. Natomiast dojrzała bedłka rozpływa się w czarną papkę.

Blaszki czernidłaka pospolitego są gęste i szerokie, a znakiem szczególnym są ich piłkowane krawędzie. U młodych owocników Coprinopsis atramentaria mają barwę białą lub bladoszarą, później stają się brązowe, a w końcu czarne i rozpływają się.

Trzon bedłki ma długość 5-15 cm i ma cylindryczny kształt. Na początku jest pełny, później jednak staje się pusty. Przy podstawie jest wrzecionowato zwężony. Łatwo można go oderwać od kapelusza. Co więcej, jest gładki i zabarwiony na biało. U Coprinopsis atramentaria pierścienia brak.

Warto wiedzieć, że czernidłak pospolity ma biały miąższ o łagodnym smaku, który pozbawiony jest zapachu. W kapeluszu jest cienki i kruchy, natomiast w trzonie włóknisty i miękki.

Zarodniki Coprinopsis atramentaria mają kształt eliptyczny lub eliptyczno-migdałowaty. Mają barwę ciemno-daktylowo-brązową. Ponadto ich powierzchnia jest całkowicie gładka.

Właściwości

Grzyb z gatunku bedłka określany jest jako smaczny, jednak trzeba pamiętać, by nie łączyć go z alkoholem – co najmniej dwa dni przed spożyciem grzyba i dwa dni po jego zjedzeniu. Objawy wskazujące na zatrucie grzybem to między innymi zaczerwienienie skóry na twarzy i szyi oraz wzrost tętna, wraz z odczuwalnym wzrostem ciepła ciała.

Zastosowanie

Owocniki czernidłaka pospolitego wykorzystywane są w kuchni. Określa się go jako smaczny grzyb. Do jedzenia nadają się tylko młode kapelusze czernidłaka pospolitego, które muszą mieć białe blaszki. Należy pamiętać, że dojrzałe osobniki w związku ze swoją specyficzną budową blaszek rozpływają się, tworząc czarną ciecz.

Czernidłak pospolity – pytania i odpowiedzi

Czy można jeść czernidłaka pospolitego?

Jest to jadalny gatunek grzyba. Najlepiej używać młodych osobników, których kapelusze mają blaszki w kolorze białym. Jednak trzeba pamiętać, że nie wolno ich łączyć z alkoholem, bo grozi to zatruciem organizmu. Bedłka zawiera substancję blokującą rozpad napoi z etanolem, dlatego zalecana jest abstynencja zarówno na 2–3 dni przed zjedzeniem, jak i po.

Gdzie rosną czernidłaki pospolite?

Owocniki tego grzyba są bardzo powszechne na terenie Polski. Dlatego też spotkać je można w wielu miejscach. Rosną zarówno w lasach, jak i parkach czy miejskich trawnikach.

Jak wygląda bedłka pospolita?

Grzyb należący do tego gatunku ma dość specyficzną budowę. Jego trzon wraz z dojrzewaniem owocnika staje się pusty, dzięki czemu łatwo odchodzi od dzwonkowatego lub stożkowatego kapelusza. Ponadto blaszki mają piłkowane krawędzie, które biegiem czasu zmieniają kolor z białego na czarny.