Gołąbek piekący (Russula sororia)
Wstęp
Gołąbek piekący to mały lub średni, grzyb niejadalny zaliczany do gołąbkowatych Russulaceae. Odznacza się owocnikami średnich rozmiarów, siwo brązowymi kapeluszami oraz przykrym w smaku miąższem.
Sezon
Gołąbek piekący zawiązuje owocniki od końca czerwca do początków września.
Występowanie
Preferuje lasy liściaste na glebach gliniastych, świeżych lub wilgotnych, o słabo kwaśnym lub obojętnym odczynie, stosunkowo jałowych. Mikoryzy najchętniej formuje z dębem, rzadziej z bukiem.
Wygląd
Owocniki o kapeluszach 5-12 cm średnicy.
Blaszki dość wąskie, najszersze w środku, zwykle z anamostozami, u młodych owocników blado kremowe, u starszych rdzawe, najczęściej rozwidlone, zwłaszcza przy trzonie.
Kapelusz lepki w dotyku, siwo beżowy, umbrowo żółty bądź ochrowy, najpierw wypukły, później wklęsły, wyraźnie bruzdowany lub pomarszczony na brzegach. W dni mgliste i deszczowe tłusty w dotyku, w dni suche matowy i spękany.
Trzon krótki, bulwiasty albo walcowaty, czasem zwężający się ku podstawie, pełny i jędrny za młodu, na starość gąbczasty, łamliwy i czerwonawy u podstawy.
Miąższ kremowo szary pod skórką. Siarczan żelaza zmienia mu barwę na szaroróżową; z nalewką gwajakową praktycznie nie reaguje więc się nie przebarwia. Woń gołąbka przykrego bywa bardzo różna, od owocowej do nieprzyjemnej, podobnej do smrodu serów pleśniowych, zjełczałego masła bądź zużytych kondomów.
Wysyp spor kremowy. Zarodniki brodawkowate lub żeberkowane, amyloidalne, bez pory rostkowej, okrągłe bądź wydłużone, 6,5-8 µm długie, a 5-6 µm szerokie. Pileocystydy wrzecionowate, krótkie. Podstawki czterosporowe, 9–11 µm szerokości, a 40–60 µm długości.
Właściwości
Ze względu na swój piekący, palący smak, gołąbek piekący jest grzybem niejadalnym i nie wykazuje żadnych właściwości.
Zastosowanie
Gołąbek piekący, jest grzybem niejadalnym, więc nie ma dla niego żadnych zastosowań.
Gołąbek piekący. Źródło: Daniel B. Wheeler (Tuberale) / CC BY-SA
- Arora D. 1986.; "Mushrooms demystified: a comprehensive guide to the fleshy fungi."; Ten Speed Press, Berkeley.;
- Fluck M. 1996.; "Jaki to grzyb? Oznaczanie, zbiór, użytkowanie."; Oficyna Wyd. „Delta W-Z”, Warszawa – Mladijska Knjiga, Lubljana, Słowenia.;
- Gerhardt E. 2006.; "Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków."; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa.;
- Gumińska B., Wojewoda W. 1985.; "Grzyby i ich oznaczanie."; PWRiL, Warszawa.;
- Krieglsteiner G., Gminder A., Winterhoff W. 2000.; "Die Großpilze Baden-Württembergs. Band 2: Ständerpilze: Leisten-, Keulen-, Korallen- und Stoppelpilze, Bauchpilze, Röhrlings- und Täublingsartige."; Ulmer Verlag, Stuttgart.;
- Skirgiełło A. 1998.; "Gołąbek (Russula). w: Grzyby (Mycota), tom 20. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), gołąbek (Russula)."; Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków.;
- Škubla P. 2007.; "Wielki atlas grzybów."; Dom wydawniczy Elipsa, Poznań.;
- Tkalcec Z., Mešic A. 2003.; "Preliminary checklist of Agaricales from Croatia V: Families Crepidotaceae, Russulaceae and Strophariaceae."; Mycotaxon 88: 293.;
- Wojewoda W. 2003.; "Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski."; Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, Kraków.;
