Ozorek dębowy (Fistulina hepatica)

Wstęp

Ozorek dębowy to grzyb jadalny. W Polsce jest rzadki.

Sezon

Występuje w sezonie od lipca do października.

Występowanie

Jest to pasożyt drzew. Wydzielający krwiste kropelki cieczy, atakuje stare dęby, rozwijając się na nich pojedynczo lub w grupach liczących do kilku owocników. Czym objawia się proces pasożytowania na dębowym drewnie? Przede wszystkim zachodzi on stopniowo, ale ma charakter widocznie destrukcyjny. W efekcie działania enzymów wydzielanych przez strzępki ozorka dębowego dochodzi bowiem do brunatnej zgnilizny rośliny. Występuje głównie w obszarach cieplejszych – Ameryce Północnej, Środkowej, Południowej oraz w Australii, Azji i Europie.

Wygląd

Kapelusz ozorka dębowego osiąga średnicę od 8 do 20 cm i grubość od 2 do 6 cm. Na początku ma kształt guzkowaty, później poduszkowaty, następnie staje się łopatkowaty. Górna powierzchnia jest nieznacznie pręgowana i brodawkowata. Młode okazy mają barwę różową, pomarańczowoczerwoną, później stają się krwistoczerwone do purpurobrunatnych. Młode owocniki wydzielają czerwone kropelki płynu.

Miąższ ma barwę krwistoczerwoną, jakby marmurkowatą z białymi żyłkami. Ma przyjemny zapach i kwaskowaty smak.

Rurki mają postać cylidryczną. Są zbite i gęste. Barwa od białawej, poprzez żółtawą do rdzawobrązowej.

Trzon ozorka dębowego jest krótki – osiąga od 2 do 4 cm długości. Jest raczej niezauważalny – przyrasta do drzewa.

Zarodniki od jajowatych do prawie kulistych, gładkie, różowożółtawe lub prawie bezbarwne. Wysyp zarodników biały.

Właściwości

Ozorek dębowy jest grzybem jadalnym.

Zastosowanie

Nadaje się do spożycia dopiero po obgotowaniu. Do jedzenia nadają się tylko młode grzyby. Nadaje się do suszenia, można go dodawać do sosów i zup. Najczęściej jednak spożywa się go przyrządzonego jak kotlet. Od 2004 roku ozorek dębowy jest objęty w Polsce ochroną gatunkową. Obecnie jego zbieranie i spożywanie jest zakazane i stanowi wykroczenie. W czasach, gdy nie był chroniony, spożywano głównie jego młode owocniki, ponieważ dojrzałe grzyby mają cierpki, kwaskowaty smak. Z tego powodu zupy czy sosy przygotowywane z ozorka dębowego często i mocno zaprawiane były innymi dodatkami. Wszystko po to, aby zbalansować smak.

Ozorek dębowy – pytania i odpowiedzi

Czy grzyb ten może być spożywany na surowo?

Można go jeść na surowo, ale trzeba pamiętać, że obecnie gatunek objęty jest częściową ochroną, co oznacza, że zabronione jest jego niszczenie i zrywanie.

Dlaczego ozorek dębowy to krwawiący grzyb?

Określenie to odnosi się do płynu, jaki wydobywa się z owocnika po jego nakrojeniu lub mocnym naciśnięciu miąższu. Substancja ta, podobnie jak cały grzyb, jest koloru czerwonego.

Czy ozorek rośnie tylko na dębach?

Rozmaite źródła mówią przede wszystkim o związkach grzyba z drzewami dębowymi, ale w historii pojawiały się też doniesienia o pasożytowaniu na pniach kasztanowców.