Łukasz Drewniak: Cały czas praca naukowa, już do końca życia
Wywiad z Łukaszem Drewniakiem – młodym polskim naukowcem wyróżnionym w konkursie SCOPUS PERSPEKTYWY Young Researcher Award. Rozmowę przeprowadziła redaktor Ekologia.pl Joanna Szubierajska.
W ubiegłym roku znalazłeś się w gronie dziesięciu młodych naukowców nominowanych w konkursie SCOPUS-PERSPEKTYWY Young Researcher Award. Możesz wyjaśnić za co konkretnie otrzymałeś to wyróżnienie?
Nominowany zostałem za pracę badawczą, którą rozpocząłem w ramach pracy doktorskiej, dotyczącej charakterystyki bakterii arsenowych oraz propozycji ich wykorzystania w technologii bioremediacji terenów skażonych tym pierwiastkiem.
Co to oznacza w praktyce?
Chciałbym opracować technologię oczyszczania wód skażonych arsenem. Na świecie blisko 2 miliony osób rocznie umiera z powodu spożywania wody skażonej tym pierwiastkiem i ja znalazłem bakterie – jestem w momencie opracowywania metody – która pozwoli efektywnie i przy niskim nakładzie kosztów oczyszczać wodę ze skażeń związkami arsenu.
Jakie inne wymagania musiałeś spełnić, by znaleźć się wśród nominowanych osób?
Moje publikacje pojawiły się w dosyć prestiżowych czasopismach z dziedziny mikrobiologii. Było to 5 publikacji dotyczących izolacji, charakterystyki i zastosowania bakterii arsenowych w praktyce. To były publikacje w różnych czasopismach, m.in. Environmental Pollution i Geomicrobiology Journal. Są to typowo środowiskowe, związane z biologią wydawnictwa.
Skąd zainteresowanie taką dziedziną, czemu akurat ochrona środowiska, mikrobiologia?
Ja głównie zajmuję się mikrobiologią, a wybrałem tę dziedzinę, bo uważam, że jest ciekawa. Wyizolowałem bakterie z kopalni złota w Złotym Stoku, a sam fakt przebywania w kopalni, obcowania z mikroorganizmami pod ziemią jest niesamowity. Oprócz tego widzę dużą aplikacyjność tego, czym się zajmuję, duże możliwości szybkiego zastosowania.
Co zmotywowało i zainspirowało Cię do działania?
W Pracowni Analizy Skażeń Środowiska, w której pracuję, od kilku lat zajmujemy się skażeniami związkami arsenu, które stanowią istotne zagrożenie zdrowia w wielu regionach na świecie. W Polsce nikt się tym nie zajmował, a my postanowiliśmy, że spróbujemy rozwiązać ten problem opracowując odpowiednią, biologiczną metodę oczyszczania terenów zanieczyszczonych. Źródłem bakterii, które można wykorzystać jest nieczynna kopalnia złota w Złotym Stoku, która kiedyś była także kopalnią arsenu. Na ścianach jednej ze sztolni rozwinął się biofilm bakteryjny wielkości 3 m2. Postanowiliśmy sprawdzić, jakie grupy bakterii tworzą ten biofilm i jaką pełnią w nim rolę. Okazało się, że są tam bakterie odpowiedzialne za uwalnianie arsenu ze skał z kopalni do wód powierzchniowych i gruntowych. Wykazaliśmy także, że bakterie te można wykorzystać w procesie odwrotnym, więc w oczyszczaniu. Stąd właśnie cała idea badań.
Czy jesteś pionierem jeżeli chodzi o tą metodę?
To zależy. Ciężko powiedzieć, że pionierem, bo jest to wykorzystywanie metod, które już mamy. Podobne metody biologicznego oczyszczania były opracowywane w przypadku toksycznych związków organicznych. Te metody chcę przenieść na grunt skażeń związkami arsenu, a dokładniej jego nieorganicznych form. Mogę powiedzieć, że w kontekście badań związanych z arsenem jesteśmy pionierami łączenia różnych technik z dziedziny mikrobiologii, chemii czy też geologii. Wszystkie te metody muszą być ze sobą połączone by coś ciekawego powstało. Na pewno w Polsce jesteśmy pionierami, ponieważ tylko My się tym zajmujemy. Na świecie jest wiele zespołów badawczych, ale każdy prowadzi badania w innym kierunku, więc jest szansa, że będziemy pierwsi i opracujemy odpowiednią metodę.
Mogę powiedzieć, że w kontekście badań związanych z arsenem jesteśmy pionierami łączenia różnych technik z dziedziny mikrobiologii, chemii czy też geologii. Wszystkie te metody muszą być ze sobą połączone by coś ciekawego powstało.
Czy jest szansa, by badania zostały wykorzystane w przyszłości?
Ja mam taką nadzieję i to jest moje marzenie, by w ciągu najbliższych 4-5 lat opracować metodę, która będzie działała w praktyce. Nie tylko na papierze i w publikacjach jako potencjalnie użyteczna metoda, tylko metoda, która rzeczywiście będzie działała w praktyce zarówno w Polsce, jak i w innych regionach świata. Chciałbym współpracować z górnictwem, tam gdzie pierwiastki w tym arsen przeszkadzają w eksploatacji chociażby miedzi.
Kto był Twoim mentorem, kto Cię prowadził, szkolił i pomagał?
Pani prof. Aleksandra Skłodowska z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego umożliwiła mi wykonywanie pracy doktorskiej w jej zespole. Pani Profesor zaproponowała mi tematykę związaną z bakteriami arsenowymi i ich wykorzystaniem.
Praca naukowa wiąże się z walką o dofinansowania, granty, stypendia. Nie miałeś z tym problemu?
Moje badania były prowadzone z grantów ufundowanych przez MNiSW. Pierwsze prace były finansowane z projektów, które rozpoczęły się jeszcze przed moim doktoratem, więc praktycznie przyszedłem na gotowe. W chwili obecnej jestem kierownikiem własnego projektu badawczego, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, dotyczącego technologii oczyszczania wód skażonych arsenem. Wydaje mi się, że projekt ten został oceniony pozytywnie, ponieważ tematyka prowadzonych badań jest niezwykle aplikacyjna, a uzyskiwane przez nasz zespół wyniki są obiecujące.
Nawet większe zarobki nie są w stanie skusić Cię, by zmienić pracę?
Myślę, że w Polsce to mi nie grozi, bo jeszcze nie ma takich korporacji. Za granicę nie chcę wyjeżdżać, chcę zostać w Polsce. Marzy mi się współpraca z przemysłem – chcę współpracować z różnymi firmami, na różnych płaszczyznach. Mam nadzieję, że w przyszłości sektor prywatny będzie sponsorem badań podstawowych, a nie tylko MNiSW. Marzy mi się, by przemysł aktywnie włączył się do działań.
Jesteś młody, zdążyłeś już zrealizować nowatorskie projekty badawcze i opublikować ich wyniki w czasopismach naukowych o światowym zasięgu. Co później?
Cały czas praca naukowa, już do końca życia. Chcę zostać na uczelni, zająć się dalszymi badaniami i dydaktyką. Na uniwersytecie pierwszą misją jako pracownika jest nauczanie innych. Chcę się w tym realizować, coraz więcej przyjemności widzę w nauczaniu.
Czy w przyszłości planujesz jakieś ciekawe przedsięwzięcia?
Nie chcę nic zdradzać. Mam nadzieję, że badania związane z arsenem zakończę opracowaniem technologii. Później zajmę się innymi pierwiastkami, które również mogą być wykorzystywane w wielu dziedzinach przemysłu. Generalnie chcę skupić się na zanieczyszczeniu środowiska i wykorzystaniu mikroorganizmów do jego oczyszczania.
Jeżeli chodzi o Twoje doświadczenie naukowe. Możesz powiedzieć jak wygląda praca w laboratorium w Polsce, a jak za granicą?
Z punktu widzenia naszego laboratorium bardzo nie odstajemy od tych laboratoriów, które zajmują się podobną tematyką. Byłem na stażu w Niemczech, na wielu konferencjach zagranicznych i z całą pewnością mogę stwierdzić, że polskie badania zmierzają w dobrym kierunku. Myślę, że w niedługim czasie będziemy reprezentowali bardzo wysoki poziom, będziemy porównywali nasze wyniki z wynikami uzyskanymi przez Amerykanów czy Anglików.
Myślę, że w niedługim czasie będziemy reprezentowali bardzo wysoki poziom, będziemy porównywali nasze wyniki z wynikami uzyskanymi przez Amerykanów czy Anglików.Czy kariera naukowa wiąże się z wieloma wyrzeczeniami?
To nie jest praca od ósmej do szesnastej. Człowiek pracuje 24 godziny na dobę, wraca do domu i cały czas myśli o projekcie, zastanawia się nad możliwymi rozwiązaniami
Rady dla młodych ludzi, by w młodym wieku osiągnąć tak sporo.
Przed wyborem studiów należy zastanowić się co chcemy robić w przyszłości. Czy chcemy prowadzić badania naukowe czy chcemy wybrać sektor prywatny. Jeżeli ktoś się zdecyduje na badania naukowe, to najszybciej wybrać dziedzinę, w której chcemy się realizować i konsekwentnie, krok po kroku zdobywać doświadczenie w tej dziedzinie. Ponadto warto być cierpliwym i jak najwięcej serca wkładać w pracę – wyniki i nagrody z czasem będą przychodziły…
Dziękuję za rozmowę.
Oby nie był to słomiany zapał
Młodzieniec z pasją! Oby więcej takich osób na polskich uczelniach