Uzależniliśmy się od plastikowych opakowań i chcemy to zmienić! Wywiad z Michałem Kruszyńskim
Mamy nadzieję, że opakowań w przyszłości będzie po prostu dużo mniej. To trudne do osiągnięcia, ale możliwe. Będziemy dążyć do wielorazowości, a to co będzie wymagało jednorazowych opakowań będziemy pakować w opakowania kompostowalne – mówi w wywiadzie dla Ekologia.pl Michał Kruszyński ze ZNIKA, startupu, który walczy z zanieczyszczeniem plastikiem.
Ekologia.pl Jak to się stało, że w zaledwie kilkadziesiąt lat uzależniliśmy się od jednorazowych opakowań z ropopochodnych tworzyw sztucznych? Dlaczego stały się one tak popularne?
Jednym z powodów, dla których w ciągu kilkudziesięciu lat uzależniliśmy się od jednorazowych opakowań z ropopochodnych tworzyw sztucznych, są liczne zalety tych materiałów. Są bardzo funkcjonalne, trwałe, a także posiadają niskie koszty produkcji, co przyciąga przedsiębiorców z wielu branż.
Stały się popularne również przez szybki wzrost gospodarki, przemysłu oraz popytu na produkty spożywcze i kosmetyczne, ponieważ spełniają liczne wymagania dotyczące np. bezpieczeństwa żywności albo utrzymania wysokiej jakości produktów.
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu, zanim wynaleziono tworzywa sztuczne, na rynku dominowały opakowania wykonane z papieru, metalu i szkła, które były wykorzystywane wielokrotnie. Jednak były one mało praktyczne i wiązały się z wieloma ograniczeniami.
Niestety, ropopochodne tworzywa sztuczne okazały się najlepszą alternatywą dla tradycyjnych materiałów. Dzięki tworzywom sztucznym możemy korzystać z wygodnych, szczelnych opakowań, które chronią żywność i inne produkty przed zanieczyszczeniem i utratą jakości. Oczywiście ta wygoda ma wysoką cenę. Jest nią zanieczyszczenie środowiska.
Statystyki wykorzystania plastiku są przerażające, więc musimy szukać alternatyw. Czy jest szansa, że kiedyś pożegnamy się z plastikiem na sklepowych półkach?
Tak, istnieje taka szansa. Trzeba być dobrej myśli. Coraz więcej firm i konsumentów zdaje sobie sprawę z negatywnych skutków stosowania jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych i podejmuje działania na rzecz wprowadzenia bardziej ekologicznych alternatyw. Wiele firm wprowadza już do swojej oferty opakowania wykonane z papieru, drewna czy materiałów biodegradowalnych, a także stawia na recykling i ograniczenie ilości produkowanych odpadów. Całe szczęście przekonują się również do kompostowalnych opakowań, które naprawdę zaczynają się cieszyć dużym powodzeniem.
Warto również zwrócić uwagę na rolę konsumentów w procesie zmiany. Coraz więcej osób zaczyna zwracać uwagę na ekologiczność produktów i podejmuje świadome decyzje zakupowe, unikając jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych i wybierając bardziej ekologiczne alternatywy. Mimo że proces zmiany może być długi i wymagać współpracy wielu podmiotów, to istnieje nadzieja na wprowadzenie zmian i pożegnanie się z plastikiem na sklepowych półkach.
Czy Wasze opakowania mogą być odpowiedzią na plastikowy problem?
Jak najbardziej. Nasze opakowania są w 100% stworzone z roślin.
Są idealną alternatywą dla jednorazowych opakowań ze zwykłego ropopochodnego plastiku. Mają te same właściwości z tą różnicą, że po zużyciu w odpowiednich warunkach rozkładają się do nieszkodliwych, naturalnych związków – wody, dwutlenku węgla i biomasy, czyli najprościej mówiąc do kompostu, którym można nawozić ziemię. Jeśli chcemy osiągnąć prawdziwie cyrkularną gospodarkę to wprowadzenie opakowań kompostowalnych na rynek jest koniecznością.
Na czym polega innowacyjność Waszych opakowań?
Innowacyjność opakowań kompostowalnych polega na koncepcji ich całego cyklu życia – od produkcji, przez użytkowanie, aż po utylizację.
Po pierwsze są one wykonane z biotworzyw, czyli tworzyw pochodzących w 100% z roślin. Oznacza to, że są wytwarzane na bazie surowców odnawialnych w przeciwieństwie do zwykłego plastiku pochodzącego z ropy naftowej. Do tego są projektowane w taki sposób aby zredukować zużycie surowców i energii do minimum.
Po drugie wymagają nowych procesów utylizacji, tzn. muszą być traktowane jako odpady organiczne, ponieważ są biodegradowalne i po wykorzystaniu ulegają procesowi kompostowania, dzięki czemu nie zanieczyszczają środowiska. To jednocześnie duża zmiana dla konsumentów w użytkowaniu opakowań. Muszą się oni przyzwyczaić do tego, że wyrzucają opakowanie łudząco podobne do plastiku do pojemnika na BIO.
Wszystkie te aspekty powodują, że opakowania kompostowalne mogą być najlepszą dla środowiska alternatywą plastiku.
Mówi się, że biodegradowalne opakowania wcale nie są tak łatwo degradowalne. Jak jest w przypadku Waszych opakowań? Można je wyrzucić do kompostownika?
To jest bardzo dobre pytanie, porusza istotną kwestię różnicy między opakowaniami biodegradowalnymi a opakowaniami kompostowalnymi. Granica jest bardzo cienka, ale istotna.
Proces biodegradacji to nie to samo co proces kompostowania. Zachodzą one w inny sposób. Biodegradacja może trwać bardzo długo, nie ma wyznaczonych ram czasowych, nie jest w żaden sposób kontrolowana, a w trakcie tego procesu mogą powstawać szkodliwe substancje. Przykładowo – plastik też jest materiałem biodegradowalnym, ale proces jego degradacji możemy liczyć w setkach, a nawet tysiącach lat i ostatecznie prowadzi do powstania mikroplastiku.
W przypadku opakowań kompostowalnych, proces rozkładu jest kontrolowany i zachodzi w określonych warunkach, tworząc przy tym cenny nawóz do gleby.
Nasze opakowania są oczywiście zarówno kompostowalne jak i biodegradowalne. Są stworzone z roślin i nie zawierają szkodliwych substancji. Rozkładają się w procesie kompostowania w ciągu kilku tygodni. Właśnie dlatego po zastosowaniu, można, a nawet trzeba je wyrzucić do pojemnika na BIO skąd trafią do kompostowni.
Opakowania kompostowalne mogą być również kompostowalne domowo, a to oznacza, że można je wrzucić do przydomowego kompostownika. Opakowanie powinno być oznaczone, że jest kompostowalne domowo lub przemysłowo.
Czy ekologiczne opakowania naprawdę mniej szkodzą środowisku? Nie lepiej postawić na recykling?
Odpowiadając na pierwsze pytanie, ekologiczne opakowania, takie jak opakowania kompostowalne, są lepsze dla środowiska niż tradycyjne jednorazowe opakowania plastikowe. Należy jednak pamiętać, że na rynku jest bardzo dużo greenwashingu. Trzeba być czujnym i sprawdzać, czy dane opakowanie naprawdę jest ekologiczne i bezpieczne dla środowiska.
Odnosząc się do drugiego pytania, warto pamiętać, że recykling jest koniecznym elementem walki z zanieczyszczeniem środowiska, ale nie jedynym. Wymaga zużycia dużej ilości energii i zasobów, a proces ten nie jest w pełni skuteczny. Większość jednorazowych opakowań plastikowych nie jest w ogóle recyklingowanych, ponieważ cała struktura odzysku plastiku jest nieszczelna i ma wiele blokad. Nie tylko w Polsce, ale w większości krajów na świecie.
Ekologiczne opakowania, zwłaszcza te kompostowalne, są projektowane tak, aby szybko ulec biodegradacji i nie szkodzić środowisku po wykorzystaniu. Kluczowym czynnikiem jest właściwe postępowanie z odpadami, opakowania kompostowalne powinny trafić do pojemnika na BIO.
Jednakże warto wspomnieć o tym, że nawet jeśli opakowanie kompostowalne nie trafi do kompostowni tylko np. na wysypisko to prędzej czy później i tak rozłoży się do naturalnych związków, bezpiecznych dla środowiska.
Jak, Waszym zdaniem, będą wyglądały opakowania przyszłości?
Mamy nadzieję, że opakowań w przyszłości będzie po prostu dużo mniej. To trudne do osiągnięcia, ale możliwe. Będziemy dążyć do wielorazowości, a to co będzie wymagało jednorazowych opakowań będziemy pakować w opakowania kompostowalne.
Poza tym skończy się era wielowarstwowych i zdecydowanie za dużych opakowań, obsypanych brokatem i oklejonych dodatkową warstwą plastiku. Opakowania będą ściśle dostosowane do produktu, do jego wielkości i zastosowania. Będzie się liczył przede wszystkim minimalizm, oszczędność surowców i energii.
Dziękuję za rozmowę
