Paw indyjski, czyli najdumniejszy ptak świata
Pod względem urody mógłby śmiało konkurować o tytuł najpiękniejszego zwierzęcia świata – paw indyjski fascynował Hindusów, Buddystów, starożytnych Greków, a nawet Wikingów. Aż trudno jest uwierzyć, że samcze upierzenie jest faktycznie dziełem Matki Natury, nie zaś genetycznych manipulacji. Jako ozdoba ogrodów i parków pawie indyjskie są popularnymi i łatwymi w hodowli ptakami.
Paw indyjski (Pavo cristatus) to jeden z dwóch gatunków pawi na świecie. Jego mniej znanym, choć nie mniej uroczym kuzynem jest pochodzący z Południowo-Wschodniej Azji paw złoty (Pavo muticus) – dziś zagrożony wyginięciem wskutek wysokiego popytu hodowców i kolekcjonerów piór oraz fragmentacji naturalnych siedlisk. Pawie indyjskie mimo swojej popularności miały więcej szczęścia – mają status gatunku najmniejszej troski, a na świecie w stanie dzikim żyje ich ponad sto tysięcy.
Skąd pochodzi paw indyjski?
Jak przystało na narodowego ptaka Indii, kolebką pawia indyjskiego faktycznie subkontynent indyjski, a dokładniej Indie i Sri Lanka. W stanie naturalnym ten uroczy ptak zamieszkuje również Pakistan, Kaszmir, Nepal oraz Birmę. Uważa się, że to wzgórza Arakan na wschodzie i pasma górskie Himalajów oraz Karakoram na północy uniemożliwiły pawiom dalsze rozprzestrzenienie się po Azji. Gatunek potrafi co prawda latać, ale ciężki tren utrudnia mu przemieszczanie się na dalsze dystanse – nie migruje więc i nie podróżuje w poszukiwaniu żywności.
Czego nie potrafiła natura, zdołał jednak człowiek. Zafascynowany pięknem pawi rozwiózł je po całym świecie jeszcze w dobie starożytnej. Do Europy według jednej z wersji miał sprowadzić je sam Aleksander Wielki. Wielu ptakom udało się umknąć z hodowli i jako zdziczałe żyją dziś m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji czy nawet Brazylii. Są jednak uważane za gatunek inwazyjny, więc mają status nieproszonych gości.
Gody pawi indyjskich, fot. shutterstock
Po co pawiowi taki ogon?
Pawie indyjskie należą do większych ptaków. Dojrzały samiec od dziobu po koniec ogona mierzy nawet do 115 cm i może ważyć nawet do 6 kg. Samice są mniejsze i ważą maksymalnie 4 kg. Prawdziwy ogon pawia jest jednak dość krótki i składa się z brązowych oraz białych piór. To co większość ludzi nazywa ogonem to tzw. tren, czyli długie pióra wyrastające z pokryw nadogonowych. To one właśnie stały się znakiem rozpoznawalnym i największą dumą pawiego samca – z charakterystycznymi, wielobarwnymi „okami” na końcach.
Co ciekawe, ów tren „noszony” jest przez pawie od czerwca do grudnia, a w styczniu wypada, by ponownie odrosnąć przed nowym sezonem godowym. Tworzy go łącznie prawie dwieście piór, więc jest co zbierać. Normalnie włóczony po ziemi, rozkładany jest w ogromny wachlarz, gdy samiec chce zaimponować samicy. Im piękniejszy pokaz i więcej ok, tym większe szanse na sukces reprodukcyjny. Według naukowców liczba ok jest objawem silnie rozwiniętego układu odpornościowego i stanowi dla kur ważną informacje – koguty borykające się z infekcjami mają ok znacznie mniej i znacznie rzadziej rozkładają swe wachlarze. Rewii pawiej mody towarzyszą bardzo głośne i wysokie krzyki.
Samice trenów nie posiadają, gdyż nie muszą zabiegać o względy płci przeciwnej, ale podobnie jak samce mają na czubku głowy koronę z charakterystycznych piór o długich, obnażonych nasadkach i miotełkowatych końcówkach. W okresie godów często stają się agresywne, próbując ograniczać sobie nawzajem kontakty z kogutem.
Kolory pawia indyjskiego – biały czy niebieski?
Dymorfizm płciowy pawia zaznacza się również w kolorystyce upierzenia. Typowy samiec ma głowę, szyję i pierś metalicznie niebieskie, grzbiet zielony, a skrzydła brązowe, prążkowane. Samica jest brązowa z miejscowymi przebłyskami metalicznej zieleni i białymi piórami spodnimi.
Istnieją też jednak mutacje – rzadkie w naturze, ale pozyskiwane w hodowli dzięki selektywnemu krzyżowaniu. Najsłynniejszą z tych mutacji jest całkiem biały paw, który nie jest wcale albinosem. Ma on brązowe oczy, a po skrzyżowaniu z dalszym białym pawiem daje w 100% białe potomstwo. Poza tym są pawie pstrokate z przypadkowo rozmieszczonymi białymi piórami oraz pawie indyjskie czarnoskrzydłe, z ciemnym upierzeniem o zielonych i niebieskich końcach.
Wśród hodowców popularnością cieszy się również paw szmaragdowy, czyli krzyżówka między pawiem indyjskim a pawiem złotym. Posiada on bardzo urodziwe, niebieskozielone upierzenie o silnym metalicznym połysku z brunatno-zielono-niebieskimi skrzydłami oraz grzbietem.
Ciekawostka: Paw kongijski (Afropavo congesis) tak naprawdę nie należy do rodzaju pawi – jest gatunkiem z podrodziny bażantów spotykanym w stanie naturalnym w Afryce. Nie posiada też wcale trenu.
Tabela przedstawiająca fakty o pawiu indyjskim; opracowanie własne
Życie pawia
Samce pawia indyjskiego są niewierne i niezainteresowane rodzinnym życiem. W ramach szeroko praktykowanej poligamii współżyją średnio z sześcioma partnerkami w okresie godowym, z każdą po kilka razy dla większych szans na sukces. Zapłodniona samica pozostawiona sama sobie składa zwykle 3-8 jaj w dwudniowych odstępach. Po miesiącu wysiadywania w naziemnym gnieździe uwitym z gałęzi i liści, z jajek wykluwają się w pełni upierzone i mobilne pisklęta. Jeśli zabrać je matce, samica jeszcze raz w tym samym sezonie poszuka partnera i złoży kolejny lęg.
Tuż po wykluciu nie da się rozróżnić płci pisklaków – dopiero po dwóch latach samcom narasta tren, a ich pióra zmieniają barwę. Pełną dojrzałość płciową pawie indyjskie osiągają w wieku 3 lat, a tren może wydłużać się do czwartego roku życia.
W okresie lęgowym pawie poszukują jedzenia w grupkach złożonych z jednego samca i kilku samic. Później matki z młodymi tworzą już swoje własne stadka. Można je spotkać jak „kąpią się” w piachu lub wędrują sznureczkiem do wodopoju. Wystraszone, będą uciekać z krzykiem lub wzniosą się na najbliższe drzewa. W wysokich koronach pawie indyjskie spędzają też noce, gromadząc się wówczas grupami liczącymi nawet po kilkadziesiąt osobników.
Złożony ogon pawia indyjskiego, fot. envato
Paw indyjski – hodowla domowa
Mimo arystokratycznej urody pawie indyjskie nie są trudne w hodowli – wyjaśnia to, dlaczego są tak popularne jak ptaki ozdobne w ogrodach i parkach. Kto myśli o zakupie pawi, powinien jednak zapewnić im podstawowe warunki, do których należą:
- duża, otwarta przestrzeń;
- wysokie drzewa lub budynki, na których ptaki będą mogły grzędować;
- schronienie na zimę;
- ogrodzenie, które uniemożliwi łatwą ucieczkę (optymalnie woliera).
Idealnie jest zakupić parę bądź stado – jednego koguta i kilku kur. Samce nie tolerują się wzajemnie na jednym obszarze, a samotnicy szybko stają się nieszczęśliwi i agresywni. Dla pawi nie jest natomiast problemem życie obok kaczek lub gęsi. Jedną parę można nabyć już za ok. 500 zł.
Wybieg dla pawi indyjskich powinien być przestronny, ale należy liczyć się z faktem, że ptaki mogą powodować pewne szkody – np. wyjadając nasiona czy młode rośliny z zagonów. Pawie hodowlane poleca się karmić paszą dla indyków. Jadłospis warto uzupełniać świeżymi sezonowymi owocami, a zimą warzywami i suszoną trawą.
Warto dodać, że w krajach egzotycznych pawie indyjskie hodowane są również jako domowi obrońcy – pożerają one skorpiony i młode węże, zapobiegając niebezpiecznym ukąszeniom. Ponadto, w obliczu zagrożenia głośnym, alarmującym krzykiem ostrzegają otoczenie przed intruzami.
Paw indyjski – pytania i odpowiedzi
Ile kosztuje paw indyjski?
Cena pawia indyjskiego kształtuje się od 200 złotych do nawet ponad tysiąca złotych. Jajka sprzedawane są po 50 zł za sztukę.
Jak długo żyje paw indyjski?
Pawie indyjskie w stanie dzikim żyją średnio ok. 15 lat, w hodowli dożywają jednak nawet 20-23 lat.”
Co je paw indyjski?
Pawie są wszystkożerne – chętnie konsumują owady, jaszczurki, żaby, węże i termity, ale także ziarna, trawę, a nawet płatki kwiatów.”
Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
- „Pavo cristatus” Animal Biodiversity Web, https://animaldiversity.org/accounts/Pavo_cristatus/, 15/07/2024;
- “Indian Peafowl” Animalia, https://animalia.bio/indian-peafowl?environment=172, 15/07/2024;
- “Indian Peafowl Facts | India's Wildlife Guide” Natural Habitat Adventures, https://www.nathab.com/know-before-you-go/asia-the-pacific/india/wildlife-guide/indian-peafowl/, 15/07/2024;
- “All about the Indian Peafowl” NatureInFocus, https://www.natureinfocus.in/animals/all-about-the-indian-peafowl, 15/07/2024;
- “Indian Peafowl” San Francisco Zoo & Gardens, https://www.sfzoo.org/indian-peafowl/, 15/07/2024;
Najlepiej nie pisać o czymś, o czym się nie ma pojęcia
pozdrawiam autora/kę