Czy kraby odczuwają ból?

Teraz szefowie kuchni będą musieli zastanowić się dwa razy zanim wrzucą żywe kraby do gotującej się wody. Grupa brytyjskich badaczy z uniwersytetu Queen’s University w Belfaście znalazła kolejne dowody na to, że skorupiaki odczuwają ból.

Kraby, to grupa krótkoodwłokowych skorupiaków z rzędu dziesięcionogów. Preferują ciepłe i wilgotne środowiska, dlatego spotkać je można głównie w tropikalnym klimacie, choć zdarzają się gatunki, które do życia wybrały sobie zimnie morza. W Bałtyku mieszkają trzy gatnki krabów – krab brzegowy (Carcinus maenas), krab wełnistoszczypcy (Eriocheir sinensis) przywleczony z Chin oraz krabik amerykański (Rhithropanopeus harrisii), który przywędrował do nas z Ameryki Północnej.

Kraby, to bardzo sprytne i zwinne zwierzęta –  potrafią przemieszczać się do przodu, do tyłu, jak i w bok  – ale większość gatunków nie potrafi pływać i nurkować. To tyle jeżeli chodzi o życie tych skorupiaków. To, co nas interesuje, to odwieczna dyskusja na temat tego, czy i w jaki sposób skorupiaki (w tym kraby) odczuwają ból.

Powszechny jest pogląd, że nie odczuwają one bólu, a ich reakcja, to nieświadomy, mechaniczny odruch (nocycepcja). Dlatego zwierzęta te nie są objęte żadną ochroną prawną. Polska Ustawa o ochronie zwierząt bierze w opiekę wyłącznie kręgowce. Naukowcy udowadniają, że może być inaczej.
Badania opublikowane na łamach „Journal of Experimental Biology” wykazały, że krab brzegowy inaczej raczyniec jadalny (Carcinus maenas) reaguje na lekkie porażenie prądem elektrycznym. Co więcej – naukowcy zauważyli, że krab zapamiętuje ból doznany w przeszłości.

Jak doszli do takich wniosków? Kraby umieszczono na oświetlonej płaszczyźnie, tak by miały możliwość schronienia się w zacienionym miejscu. Zwierzęta miały do wyboru dwie kryjówki, przy czym w jednej z nich kraby poddawane były niewielkim elektrowstrząsom. Kraby, które były rażone prądem, po opuszczeniu schronienia szukały innego miejsca, a kiedy je znalazły, przez chwilę badały, czy jest bezpieczne. Zdaniem naukowców, oznacza to, że pamiętały o doznanym bólu. 

„Kraby porażone w pierwszej próbie częściej zmieniały kryjówki niż pozostałe. Te dwa doświadczenia powodowały zmianę w zachowaniu” – zauważył współautor badań prof. Robert W. Elwood  z Queen’s University w Belfaście. „Nie mam pojęcia co siedzi w głowach krabów, a jednego mogę być pewien, ich reakcje na bodźce spełniają wszystkie kryteria, jakie stawia definicja bólu” – powiedział BBC News.

W ramach innego eksperymentu, profesor Robert W. Elwood i Mirjam Appel z School of Biological Sciences przy QUB sprawdzali, jak na niewielkie wstrząsy elektryczne reagują pustelniki. Krab pustelnik znany jest z tego, że na swój dom wybiera skorupy, należące do innych gatunków. Dlatego badacze podłączyli do skorup przewody, które raziły kraby prądem o niewielkiej mocy. Kraby rażone prądem wychodziły ze skorup, co oznacza, że eksperyment był dla nich nieprzyjemny. Pustelniki po opuszczeniu schronienia szukały innej skorupy, sprawdzając wcześniej czy jest bezpieczna.

„To badanie pokazuje, że nie jest to jedynie prosty odruch. Kraby decydują się poświęcić potrzebę posiadania dobrej skorupy na rzecz potrzeby unikania szkodliwych bodźców. Taką wymianę obserwuje się u kręgowców, u których odpowiedź na ból jest kontrolowana względem innych wymagań” – wyjaśnia profesor Robert W. Elwood.

Od dawna trwa debata, czy skorupiaki, takie jak kraby, krewetki czy homary, odczuwają ból. Wcześniej uważano, że nie są one w stanie reagować na ból, a jedynie wykazują mechaniczne odruchy w odpowiedzi na bodźce.

Dlatego to odkrycie może mieć istotne znaczenie dla przemysłu spożywczego. Bowiem wielu kucharzy gotuje kraby, homary i krewetki żywcem, żyjąc w przekonaniu, iż zwierzęta te nie odczuwają bólu.  Co gorsza wielu dostawców owoców morza wyrywa żywym krabom szczypce, a resztę wrzuca z powrotem do morza.

Warto zadać sobie pytanie: „Czy w porządku jest gotować żyjącą i czującą istotę tylko po to, by zaspokoić nasze kulinarne zachcianki? Prof. Elwood ma nadzieję, że wyniki badań staną się początkiem debaty, dotyczącej torturowania zwierząt dla celów konsumpcyjnych.

„Czy moje badania wpłyną na branżę związaną z rynkiem owoców morza? Wątpię, ale mam nadzieję, że będzie to pierwszy krok, żeby coś zmienić. Zwierzęta powinny mieć dobre życie i dobrą śmierć, co – w świetle ostatnich badań – dotyczy również skorupiaków.” – skonkludował.