10 potraw z ryżem – najlepsze przepisy z ryżem
Dla więcej niż połowy populacji Ziemi ryż pokrywa 1/5 dziennego zapotrzebowania na energię. Obok pszenicy i kukurydzy jest to też najpopularniejsze zboże na świecie, które mimo egzotycznego pochodzenia stanowi już także bazę europejskiego jadłospisu. Niestety, w naszym kraju białe ziarenka najczęściej podawane są jako mało kreatywny dodatek do mięsa. Pomysły na potrawy z ryżem dowodzą, że można jednak jeść ciekawiej. Oto 10 potraw z ryżem!
- Risotto z groszkiem i bekonem
- Pilaf z kurczakiem
- Thakkali Sadam, czyli indyjski ryż z pomidorami
- Smażony ryż po tajsku z krewetkami
- Arancini
- Pomidory nadziewane ryżem
- Zupa z kurczakiem i dzikim ryżem
- Sałatka z jarmużu, czarnego ryżu i sera haloumi
- Ryż zapiekany z truskawkami
- Kleisty ryż z mango
- Jedz ryż, ale nie codziennie…
Na całym świecie istnieje ponad 10 tysięcy odmian ryżu. Pochodzą one przede wszystkim od azjatyckiego gatunku Oryza sativa oraz jego dwóch podgatunków: Indica oraz Japonica. Ale ryż rośnie również w Afryce, gdzie dominuje gatunek Oryza glaberrima. Przeciętny konsument nie musi na szczęście tak daleko wnikać w zawiłości botaniczne – podstawowy wybór, przed którym stajemy w sklepach, to zakup ryżu krótko- lub długoziarnistego, względnie brązowego, czerwonego lub dzikiego. Na koneserów czekają także kleisty ryż arborio, aromatyczny ryż jaśminowy oraz niezwykle wszechstronny i zdrowy ryż basmati.
Risotto, czyli ryż w najdoskonalszej postaci
Klasycznym daniem z wykorzystaniem ryżu jest przypisywane Włochom risotto. W rzeczywistości bardzo podobne danie o nieco suchszej konsystencji mają również Turcy oraz mieszkańcy Północnej Afryki – nazywa się ono pilafem. Oba pozwalają najeść się do syta, a jednocześnie nie przestają zadziwiać dziesiątkami wariantów.
Risotto z groszkiem i bekonem
Składniki:
- 180 g chudego bekonu
- 2 szklanki mrożonego groszku
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- 1 cebula
- 2 szklanki ryżu arborio
- ½ szklanki białego wina
- 7 szklanek wywaru z kurczaka
- 1 łyżka masła
- ½ szklanki tartego parmezanu
- 1 łyżka soku z cytryny
- 2 szklanki kiełków grochu
Przygotowanie:
Na patelni upraż bekon, aż będzie kruchy (ok. 6 minut). Zachowaj 2 łyżki tłuszczu, a bekon odsącz na papierowym ręczniku. Groszek rozmroź, a jego połowę zmiksuj z 1 szklanką wody. W dużym garnku rozgrzej oliwę, podsmaż posiekaną cebulkę i dodaj ryż. Dolej wino i smaż mieszając, aż całkiem się wchłonie. Dolej wywar, tak aby przykrył ryż i gotuj na małym ogniu. Gdy wywar się wchłonie, dolej znowu – kontynuuj aż ryż będzie mieć konsystencję al dente (ok. 25 minut). Dodaj puree z groszku, groszek i pokrojony na kawałki bekon, zamieszaj i podgrzej. Zdejmij z ognia, dodaj masło, parmezan, sok z cytryny oraz wytopiony tłuszcz. Dopraw do smaku solą i pieprzem czarnym. Podawaj risotto posypane kiełkami. (źródło: https://www.foodandwine.com/)
Pilaf z kurczakiem
Składniki:
- 4 łyżki oleju
- 1 czerwona cebula
- ½ łyżeczki kruszonych nasion kminu rzymskiego
- ½ łyżeczki mielonej kolendry
- ¼ łyżeczki cynamonu
- ¼ łyżeczki kardamonu
- 2 goździki
- 2 ząbki czosnku
- 3 udka z kurczaka
- 2 szklanki ryżu
Przygotowanie:
Ryż namocz w wodzie. Mięso z udek obierz ze skóry i kości i pokrój na kawałki. Na oleju podsmaż cebulę, aż lekko zbrązowieje. Dodaj przyprawy i czosnek, podsmaż, a następnie dodaj kurczaka i dopraw solą morską oraz pieprzem zielonym. Smaż ok. 10 minut mieszając, dodaj odcedzony ryż i dolej wody, tak aby mógł się swobodnie gotować. Duś pod przykryciem do miękkości ok. 20-30 minut.
(źródło: https://potentash.com/)

Ryż w azjatyckiej odsłonie
Kuchnia hinduska słynie z setek pomysłów na wykorzystanie ryżu, będącego faktycznie najważniejszym składnikiem diety prawie 1,4 biliona mieszkańców kraju nad Gangesem. Indyjskie dania cechuje przy tym niezwykle bogaty wachlarz korzenny aromatów oraz przeważająco wegański charakter. Nie mniejszą różnorodnością mogą pochwalić się Tajowie.
Thakkali Sadam, czyli indyjski ryż z pomidorami
Składniki:
- 1 szklanka krojonych pomidorów
- 1 kopiasta szklanka ryżu basmati
- 1 średnia cebula
- 2 cm imbiru
- 5 ząbków czosnku
- 1 zielona papryczka chili
- ½ łyżeczki nasion gorczycy
- 4 nasiona kozieradki
- 1 cm kory cynamonu
- 2 zielone kardamony
- 3 goździki
- 7 liści curry
- ¼ łyżeczki kurkumy
- ½ łyżeczki chili
- ½ łyżeczki pieprzu białego
- ½ łyżeczki mielonej kolendry
- 1 łyżeczka mielonego kminu rzymskiego
- ½ łyżki siekanych liści mięty
- 1,5 – 1,75 l wody
- 2 łyżki neutralnego oleju
Przygotowanie:
Ryż namocz w wodzie na 30 minut, odcedź i opłucz. Posiekaj pomidory, cebulę i chilli, czosnek i imbir rozgnieć w moździerzu. W dużym garnku ciśnieniowym rozgrzej olej i podpraż nasiona gorczycy. Dodaj resztę przypraw korzennych oraz cebulę i smaż, aż się zeszkli. Dodaj imbir z czosnkiem, liście curry i papryczkę chili. Duś razem przez chwilę, po czym dodaj posiekaną miętę i kolendrę. Zmniejsz ogień, dodaj pomidory, kurkumę, chili, kolendrę, pieprz i kmin rzymski. Gotuj aż pomidory się rozpadną. Dosyp ryż, zamieszaj, dolej 1,75 l wody, posól i gotuj pod ciśnieniem ok. 10 minut. Przed podaniem ryż spulchnij widelcem. (źródło: https://www.vegrecipesofindia.com/)
Smażony ryż po tajsku z krewetkami
Składniki:
- 2 łyżki oleju sojowego
- 2 ząbki czosnku
- ½ cebuli
- 150 g krewetek (surowych lub gotowanych)
- 3 zielone cebulki
- 2 jajka
- 3 szklanki ugotowanego jaśminowego ryżu
- 1 ½ łyżki sosu sojowego
- 1 ½ łyżki sosu ostrygowego (lub rybnego)
Przygotowanie:
Rozgrzej olej w woku lub dużej patelni. Podsmaż siekany czosnek z cebulą. Dodaj krewetki i smaż ok. 1 minuty. Odsuń wszystko na krawędź woka i wbij jajka – smaż je mieszając do uzyskania konsystencji jajecznicy. Dodaj ryż i oba sosy i smaż mieszając ok. 2 minut. Dodaj posiekaną cebulkę, wymieszaj i podawaj natychmiast. (źródło: https://www.recipetineats.com/)

Arancini
Składniki:
- 2 łyżki oliwy z oliwek
- 15 masła
- 1 cebula
- 1 ząbek czosnku
- 350 g ryżu na risotto
- 150 ml wytrawnego białego wina
- 1,2 l gorącego wywaru z kurczaka
- 150 g parmezanu
- 1 cytryna
- 150 mozzarelli
- olej rzepakowy na smażenie
- 150 g mąki
- 3 jaja
- 150 g bułki tartej
Przygotowanie:
Oliwę rozpuść z masłem i podsmaż posiekaną cebulę ze szczyptą soli (ok. 15 minut). Dodaj rozgnieciony czosnek, chwilę podsmaż, po czym dodaj ryż i wino. Gotuj mieszając, aż połowa wina wyparuje, po czym dodaj ½ wywaru. Gdy się wchłonie, dolewaj wywar po chochlach nieustannie mieszając. Na koniec dodaj parmezan, skórkę z cytryny i sól. Wymieszaj i rozłóż na blasze do ostygnięcia. Z ryżu uformuj 18 kulek, każdą rozpłaszcz, napełnij kawałkiem mozzarelli i sklej do uzyskania idealnej kuli. Następnie obtaczaj kule kolejno w mące, rozkłóconych jajach i bułce tartej. Smaż na głęboki oleju rozgrzanym do temperatury 170 °C ok. 8-10 minut. Przed podaniem osusz na papierowym ręczniku. Podawaj z dipem pomidorowym. (źródło: https://www.bbcgoodfood.com/)
Pomidory nadziewane ryżem
Składniki:
- 4 średnie pomidory
- 3 łyżki masła
- ½ szklanki siekanej cebuli
- 1 ½ szklanki gotowanego ryżu
- ½ szklanki tartego parmezanu
- 2 łyżki siekanej natki pietruszki
- 1 łyżka siekanej bazylii
- ½ łyżeczki soli czosnkowej
Przygotowanie:
Z każdego pomidora odetnij delikatnie wierzch. Łyżeczką wydłub miąższ – nasion się pozbądź, a resztę posiekaj i odłóż do miseczki. Wnętrze pomidorów oprósz solą i odłóż do góry nogami na papierowy ręcznik. Na 2 łyżkach masła podsmaż cebulę, po czym dodaj miąższ pomidorów i smaż, aż płyn wyparuje. Zdejmij z ognia, dodaj ryż, zioła, ser i sól czosnkową. Napełnij ryżem pomidory, a na wierzch każdego wyłóż odrobinę masła. Zapiekaj 20 minut w temperaturze 175 °C. (źródło: https://www.tasteofhome.com/)

Jak wykorzystać kolorowe odmiany ryżu?
Brązowy, czerwony, czarny i dziki ryż budzą w większości z nas mieszane uczucia. Faktycznie są to odmiany twardsze, nie osiągające nigdy pulchności basmati. Z drugiej strony, zawierają wyraźnie więcej cennych minerałów i antyoksydantów, a koneserzy chwalą je również za ciekawy, orzechowy posmak.
Zupa z kurczakiem i dzikim ryżem
Składniki:
- 750 g piersi z kurczaka bez kości
- 6 szklanek wywaru z kurczaka
- 1 szklanka dzikiego ryżu
- 3 ząbki czosnku
- 1 cebula
- 3 marchewki
- 3 łodygi selera naciowego
- ½ łyżeczki suszonego tymianku
- ½ łyżeczki suszonego rozmarynu
- 2 liście laurowe
- 500 g pieczarek
- ¼ szklanki masła
- ¼ szklanki mąki
- 1 szklanka mleka
- 1 szklanka śmietany do gotowania 12%
- 2 łyżki siekanej natki pietruszki
Przygotowanie:
Kurczaka oprósz solą i pieprzem i przełóż do wolnowaru. Dodaj wywar, ryż, krojone warzywa, przyprawy, sól i pieprz. Przykryj i gotuj 6-8 godzin. Dodaj krojone pieczarki i gotuj jeszcze 30 minut. Wyjmij kurczaka i podziel widelcem na drobne kawałki. W garnuszku stop masło, dodaj mąkę i podsmaż do zbrązowienia. Dolej mleko i śmietanę cały czas mieszając, do uzyskania konsystencji sosu. Dodaj sos i kurczaka do garnka z wywarem, zamieszaj i ewentualnie dodaj wody. Podawaj natychmiast z natką pietruszki.
(źródło: https://damndelicious.net/)
Sałatka z jarmużu, czarnego ryżu i sera haloumi
Składniki:
- 1 szklanka czarnego ryżu
- 2 szklanki pestkowanych wiśni/czereśni
- 2 szklanki krojonego jarmużu
- ¼ czerwonej cebuli
- 1 szklanka sera halloumi krojonego w kostkę
- ½ szklanki siekanej natki pietruszki
- ½ szklanki siekanej mięty
- 2 łyżki czerwonego octu winnego
- 3 łyżki oliwy z oliwek
Przygotowanie:
Ugotuj ryż w 4 szklankach wody – powinien być miękki, ale się nie rozpadać. Po ugotowanie przelej zimną wodą. W misie umieść jarmuż i polej 2 łyżkami oliwy oraz posyp ½ łyżeczką soli. Dokładnie wymieszaj liście. Dodaj resztę składników i delikatnie zamieszaj. Dopraw do smaku solą himalajską i pieprzem czerwonym. (źródło: https://www.feastingathome.com/)

Słodkie dania z ryżem
Ryżowe desery to już światowa klasyka – delikatne ziarenka idealnie komponują się ze słodyczą cukru i owoców, a przy tym polecane są nawet dla osób na diecie lekkostrawnej.
Ryż zapiekany z truskawkami
Składniki:
- 400 g gotowanego ryżu
- 250 g truskawek
- 500 ml mleka
- 100 g cukru trzcinowego
- 3 jaja
- 3 opakowania cukru waniliowej
- szczypta cynamonu
- szczypta soli kamiennej
- tłuszcz do smarowania
- bułka tarta
Przygotowanie:
Ryż połącz z mlekiem, cukrem, solą i cynamonem w garnku i dobrze wymieszaj. Podgrzewaj na małym ogniu, aż całe mleko się wchłonie. Odstaw do wystygnięcia. Oddziel żółtka od białek, a z tych ostatnich ubij sztywną pianę. Białka i żółtka wmieszaj do ryżu. Naczynie żaroodporne nasmaruj tłuszczem i wysyp bułką tartą. Przełóż do niego ryż, a na wierzchu układaj plastry truskawek, lekko dociskając. Piecz 25 minut w temperaturze 175 °C. (źródło: https://www.igurmet.cz/)
Kleisty ryż z mango
Składniki:
- 1 ½ szklanki krótkoziarnistego ryżu
- 1 1/3 szklanki mleka kokosowego
- 1/3 szklanki + 3 łyżki cukru brązowego
- ¼ łyżeczki soli jodowanej
- 1 łyżeczka prażonych nasion sezamu
- 1 mango
Przygotowanie:
Ryż kilkakrotnie przepłucz i namocz na noc w zimnej wodzie. Na drugi dzień przełóż ziarenka do metalowego sita i umieść nad garnkiem z gotującą się wodą (tak aby ryż nie dotykał wrzątku). Gotuj na parze pod przykryciem ok. 40 minut. W międzyczasie zagotuj 1 szklankę kokosowego mleka z 1/3 szklanki cukru i solą. Gotowy ryż przełóż do garnka z gorącym mlekiem i zamieszaj. Pozostaw pod przykryciem na 30 minut. Pozostałe mleko gotuj z resztą cukru na małym ogniu ok. 1 minuty. Podawaj porcję ryżu polaną sosem z plastrami mango obok. (źródło: https://www.epicurious.com/)
Jedz ryż, ale nie codziennie…
Na koniec warto przypomnieć, że ryż bardzo często skażony jest arsenem, którego poziom na azjatyckich podtopionych polach osiąga cz często niebezpieczne wartości. Z tego względu nie zaleca się spożywania ryżu codziennie. Z drugiej strony, nie warto go unikać, tym bardziej, że zagrożenie arsenem można łatwo zredukować namaczając i wypłukując ryż przed gotowaniem!
- „All about rice” PennState Extension, https://extension.psu.edu/all-about-rice, 23/08/2022;
- “Rice Facts” Michael Bryan, https://facts.net/rice-facts/, 23/08/2022;
- “19 Risotto Recipes to Make Again and Again” Food&Wine, https://www.foodandwine.com/comfort-food/rice-dishes/risotto/risotto?slide=27f6e5d5-42ad-4a3c-8635-f49dff4d6ebe#27f6e5d5-42ad-4a3c-8635-f49dff4d6ebe, 23/08/2022;
- “Rice recipes” Dassana’s Veg Recipes; https://www.vegrecipesofindia.com/recipes/rice-recipes/, 23/08/2022;
- “55 Super-Easy Rice Recipes” Hannah Doolin, https://www.delish.com/cooking/recipe-ideas/g129/rice-recipes/, 23/08/2022;
- “Rice Recipes – Outrageously delicious Rice MEALS for Dinner Tonight!” RecipeTinEats, https://www.recipetineats.com/rice-recipes-rice-meals-for-dinner/, 23/08/2022;




