Bariery rozwoju infrastruktury ładowania w Polsce – co mówią liderzy rynku?
Rozwój zrównoważonego, zeroemisyjnego transportu uwarunkowany jest skalą infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. W Polsce w tej sferze dzieje się już wiele dobrego, ale eksperci zwracają wciąż uwagę na wąskie gardła i niedociągnięcia. Jakie są największe wyzwania i co można zrobić, aby je pokonać?
Stan polskiej infrastruktury do ładowania – fakty
Jak podaje Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności (PSNM) pod koniec stycznia 2025 r. w całym kraju działało 8899 ogólnodostępnych punktów do ładowania samochodów elektrycznych. Aż 69% z nich stanowiły ładowarki prądu zmiennego (AC) o niskich mocach, a jedynie co trzecia stacja wyposażona była w technologię DC umożliwiającą szybkie ładowanie.
Pod względem geograficznym pozytywnie wyróżniają się wielkie miasta – Warszawa, Gdańsk, Szczecin, Kraków i Poznań, a pośród województw śląskie, mazowieckie, wielkopolskie, pomorskie i małopolskie. Najgorzej sytuacja wygląda we wschodniej części kraju, w województwach świętokrzyskim, podlaski i lubelskim.
Trzy czwarte samochodów elektrycznych w Polsce zarejestrowanych jest w miastach powyżej 50 tys. mieszkańców. Fakt ten podkreśla znaczenie publicznej infrastruktury ładowania dla dalszego rozwoju elektromobilności – mieszkańcy bloków mają niewielkie szanse inwestować w prywatne ładowarki.
Czas oczekiwania na naładowanie jest jednym z mankamentów samochodów EV, fot. sofiiashunkina/envato
Obecne problemy w rozwoju elektromobilności
Dążenie do realizacji celów emisyjnych wymaga, aby jak największa liczba obywateli jak najszybciej przesiadła się do aut elektrycznych. Czynnikiem zniechęcającym do zakupu EV bywają jednak właśnie okoliczności ładowania, szczególnie brak dostępności ładowarki w danej okolicy oraz długi czas ładowania. Kierowcy potrzebują stacji, w których będą w stanie w przeciągu 20 minut uzupełnić większość pojemności baterii i móc dalej ruszyć w drogę. Miejska infrastruktura ładowania DC rozwija się obecnie zbyt powolnie.
Oprócz niedostatku stacji ładowania o wysokiej pomocy problemem są również tzw. białe plamy na mapie Polskiej. Mowa zarówno o większych miastach we wschodniej części kraju, jak i mniejszych miejscowościach, a także głównych trasach przejazdowych. Według analizy przeprowadzonej przez serwis Yanosik.pl wzdłuż autostrady A1 rozmieszczone są 34 ładowarki (średnio 1 na 30 km), wzdłuż A2 24 stacje (1 na 40 km), zaś wzdłuż A4 jedynie 25 punktów ładowania (1 na 50 km). Na większości MOP-ów nie ma przyłączy umożliwiających instalację nowych stacji, co pogarsza sytuację na drogach szybkiego ruchu. Z danych Powerdot Data Center wynika, że są w kraju trasy, na których stacji jest tak mało, że podróż elektrykiem musi z logistycznych względów zostać wydłużona.
Brakuje też infrastruktury do ładowania samochodów ciężarowych, mimo że znowelizowane Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr1315/2013 nakłada obowiązek rozwoju takich stacji w 30 węzłach miejskich w Polsce.
Zaobserwowane ostatnio spowolnienie wzrostu sprzedaży samochodów elektrycznych w Polsce (i nie tylko) może mieć różne przyczyny. W świetle raportu PSNM „Barometr nowej mobilności 2024” na chęć kupna EV negatywnie wpływa niedostateczna dostępność infrastruktury ładowania w miastach i na trasach. Respondenci wskazali, że najbliższa ładowarka nie powinna być zlokalizowana dalej niż 2 km od miejsca zamieszkania.
Tabela przedstawiająca podstawowe problemy polskiej infrastruktury ładowania; opracowanie własne
Jakie są bariery rozwoju infrastruktury ładowania w Polsce?
Według PSNM do największych trudności w rozszerzaniu sieci publicznych ładowarek do EV należą:
- przewlekłe procedury uzgodnieniowe;
- wymogi architektoniczne niedostosowane do uwarunkowań rynkowych;
- wysokie stawki czynszu dzierżawy ograniczające opłacalność działalności.
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych wyznaczyła limity niezbędne do spełnienia w zakresie rozwoju stacji ładowania w polskich gminach w zależności od populacji. Niestety, do czerwca 2024 r. ustawowy obowiązek wypełniło jedynie 50% gmin.
Z badania przeprowadzonego przez PSNM wynika, że roczne koszty dzierżawy gruntu pod stację ładowania znajdującą się w pasie drogowym wahają się w Polsce od 50 zł w Rzeszowie do nawet 18,5 tys. zł w Szczecinie. Ceny dzierżawy w strefie poza pasem drogowym kształtują się między 156 zł a 11 tys. zł. Łatwo jest wyobrazić sobie w jaki sposób te rozbieżności utrudniają rozwój regionalnych sieci ładowania. Ceny narzucane przez niektóre gminy w Polsce są poważną barierą rozwojową dla dalszego rozwoju infrastruktury.
Gminy ustalają również swoje własne procedury, które mogą utrudnić życie potencjalnym inwestorom. Podstawowe różnice obejmują tryb dzierżawy i rozbudowy (przetargowy lub bezprzetargowy), dodatkowe opłaty za przyłącza kablowego i miejsca postojowe, a nawet wymogi estetyczne.
Samorządy odbijają piłeczkę twierdząc, że głównym problemem są opóźnienia po stronie zarządców sieci energetycznych i wynikający z nich długi okres oczekiwania na budowę przyłączeń. Infrastruktura prądowa w Polsce nie nadąża za potrzebami wynikającymi z elektryfikacji, a na nowe przyłącza czeka się nawet kilka lat. Jako bariery rozwojowe wskazuje się również ograniczoną podaż gruntów, kolizje z istniejącą już infrastrukturą podziemną oraz istniejące przepisy prawne związane z gospodarką nieruchomościami komunalnymi.
Stacje ładowania wymagają rezerwacji miejsc parkingowych, fot. traimakivan/envato
Co powinno się zmienić?
Zdaniem ekspertów PSNM to właśnie w rękach polskich gmin leży klucz do ułatwienia rozwoju infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych. Obecną sytuację poprawiłoby uproszczenie procedur administracyjnych dla inwestorów, a także ujednolicenie stawek do wysokości odpowiadającej wymogom opłacalności. Pomocne byłoby również wydłużenie okresu dzierżawy, złagodzenie restrykcyjnych wymogów architektonicznych oraz aktywne planowanie dalszego rozwoju infrastruktury w poszczególnych lokalizacjach. PNSM opowiada się też za polepszeniem dostępu do informacji oraz usprawnieniem procedury przetargowej.
Zdaniem czołowych przedstawicieli branży elektromobilności w Polsce istotne jest również:
- wydzielenie w ramach urzędów specjalnych komórek zajmujących się elektromobilnością;
- zmiana nastawienia gmin z chęci zarobku na realizację misji publicznej ograniczenia emisji i hałasu w miastach;
- zobligowanie JST do organizacji przetargów na dzierżawę miejsc pod stacje ładowania;
- usprawnienie współpracy między samorządami a operatorami systemów dystrybucyjnych odpowiedzialnymi za realizację przyłączy;
- otwarcie się na wnioski mieszkańców dotyczące lokalizacji kolejnych punktów ładowania.
Według przedstawicieli samorządów pomogłyby również dotacje rządowe na rozbudowę sieci ładowania oraz wsparcie na rozwój infrastruktury zasilanej z OZE. Cel ten realizować mają uruchomione w marcu 2025 r. przez NFGWiOŚ programy rozwoju elektromobilności polegające na budowie lub rozbudowie sieci elektroenergetycznych na potrzeby ogólnodostępnych stacji ładowania dużych mocy oraz wsparciu budowy lub rozbudowy ogólnodostępnej stacji ładowania dla transportu ciężkiego. W tym przypadku wsparcie kierowane jest do operatorów systemu dystrybucyjnego, którzy pozostają jednym z wąskich gardeł rozwoju elektromobilności w Polsce.
Polska sieć ładowania samochodów elektrycznych – pytania i odpowiedzi
Ile jest w Polsce ogólnodostępnych stacji do ładowania EV?
W styczniu 2025 r. na terenie kraju było prawie 9 tys. stacji, z czego tylko jedna trzecia o wysokie mocy (szybkim tempie) ładowania.
Jak Polska wypada na tle innych krajów UE?
Do krajów europejskich o najwyższej mocy stacji ładowania na 100 tys. mieszkańców należą Norwegia, Islandia, Szwecja i Holandia. W Polsce wskaźnik ten należy do najniższych w Europie.
Kto odpowiada za rozwój infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych?
Podstawowymi podmiotami są gminy, operatorzy systemu dystrybucyjnego oraz operatorzy infrastruktury stacji ładowania. W Polsce do tych ostatnich należą m.in. Budimex Mobility S.A., GreenWay Polska Sp. z o.o., Orlen z Energą, Tauron czy Elocity z NOXO.
- „Infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych w styczniu” Rynek Elektryczny, https://www.rynekelektryczny.pl/infrastruktura-ladowania-pojazdow-elektrycznych/, 18/03/2025;
- „NFOŚiGW: 2 mld zł w marcowych naborach na elektromobilność” NFGWiOŚ, https://www.gov.pl/web/nfosigw/nfosigw-2-mld-zl-w-marcowych-naborach-na-elektromobilnosc, 18/03/2025;
- „Mała liczba punktów ładowania spowalnia rozwój elektromobilności. Powodem długi czas oczekiwania na przyłącza prądowe” Newseria, https://www.kierunekenergetyka.pl/artykul,107144,mala-liczba-punktow-ladowania-spowalnia-rozwoj-elektromobilnosci-powodem-dlugi-czas-oczekiwania-na-przylacza-pradowe.html, 18/03/2025;
- „Jak wygląda infrastruktura ładowania samochodów elektrycznych w Polsce? Raport Yanosik”, Yanosik.pl, https://yanosik.pl/blog/jak-wyglada-infrastruktura-ladowania-samochodow-elektrycznych-w-polsce-raport-yanosik-1597?srsltid=AfmBOoq0DnMhNUhUptuUS-DflOJDEHVXtJBcabsYg0UsBKOu_qU_nlrf, 18/03/2025;
- „Co 3 km stacje ładowania samochodów elektrycznych. Tak, tak w Polsce” Elektromobilni.pl, https://elektromobilni.pl/co-3-km-stacje-ladowania-samochodow-elektrycznych-tak-tak-w-polsce/, 18/03/2025;
- „Infrastruktura ładowania pojazdów elektrycznych w polskich miastach” Polskie Stowarzyszenie Nowej Mobilności, Warszawa 2024;
- „Charging Report 2014” gridX, 2024;
