Ekologia.pl Wiadomości Ciekawostki przyrodnicze Po co nam duże drapieżniki w Polsce?

Po co nam duże drapieżniki w Polsce?

Występowanie rysia, wilka i niedźwiedzia jest kluczowym wskaźnikiem bioróżnorodności © Wild Wonders of Europe /Staffan Widstrand / WWF

Po co nam duże drapieżniki w Polsce? Odpowiedź wydaje się być prosta. Ich obecność potwierdza dobry stan środowiska w miejscach ich występowania, a jednocześnie chroni setki innych gatunków roślin i zwierząt. Jest to szczególnie widoczne w miejscach występowania niedźwiedzia, wilka i rysia – przypomina organizacja ekologiczna WWF Polska.

Występowanie rysia, wilka i niedźwiedzia jest kluczowym wskaźnikiem bioróżnorodności. Zgodnie z prawodawstwem Unii Europejskiej (UE) ochrona wilka i niedźwiedzia powinna być traktowana jako zadanie priorytetowe. Duże drapieżniki pełnią rolę „gatunków parasolowych”, bo ich ochrona przyczynia się do zachowania innych gatunków i całych ekosystemów. Chroniąc duże drapieżniki, chronimy las, setki gatunków roślin i zwierząt i unikatowy krajobraz. Dlatego, o „wielkiej trójce” drapieżników mówimy też, że są gatunkami wskaźnikowymi.

Jest jeszcze jeden aspekt ich obecności w środowisku – mówi Natalia Kryt z WWF Polska. – Duże drapieżniki znajdują się na szczycie piramidy pokarmowej. Stąd ich obecność w środowisku jest przejawem jego zdrowia, równowagi i “kompletności” ekosystemu. Potrafią w naturalny sposób regulować populacje innych gatunków zwierząt. Jednak przez ostatnie stulecia człowieka zaburzył tę równowagę nadmiernym odstrzałem i niszczeniem siedlisk dużych drapieżników.

Duże drapieżniki są wymagające, jeżeli chodzi o siedlisko. Ryś potrzebuje rozległych lasów, z trudno dostępnymi miejscami, gdzie może znaleźć schronienie i polować z ukrycia. Niedźwiedź również wymaga obszarów słabo penetrowanych przez człowieka, tym bardziej, że zbyt bliskie sąsiedztwo może prowadzić do powstawania sytuacji konfliktowych. Kluczową kwestią dla przetrwania wilka, rysia i niedźwiedzia jest też odpowiednia ilość pokarmu. Wszystkie wymienione gatunki łączy jeszcze jedno- potrzebują korytarzy ekologicznych, którymi mogłyby migrować, w celu zasiedlenia nowych miejsc, w poszukiwaniu pokarmu i partnerki. Niestety, ta ciągłość ekologiczna została w Polsce zaburzona, a kompleksy leśne, podzielone na obszary odizolowane od siebie przeszkodami w postaci dróg i inwestycji liniowych.

Znamy już przebieg tych korytarzy – tłumaczy Stefan Jakimiuk z WWF Polska. – Eksperci zidentyfikowali obszary, które stanowią naturalne trasy migracyjne. Działamy na rzecz ich odtworzenia dla natury, szczególnie w zakresie tzw. korytarza północnego, kluczowego z perspektywy ochrony populacji nizinnej rysia w Polsce. I w tym miejscu uwidacznia się kolejna ważna rola, którą odgrywają duże drapieżniki. Ze względu na wykorzystywane przez nie areały, pozwalają też dostrzec konieczność zachowania łączności między kompleksami leśnymi. Unaoczniają potrzebę spojrzenia na kwestię ochrony przyrody szerzej, z perspektywy całych regionów, czy obszarów zasięgu występowania. Ich skuteczna ochrona nie może nie poruszać tej kwestii.

Dzięki obecności dużych drapieżników możemy też nauczyć się żyć obok nich. O wilkach, rzadziej o niedźwiedziach, słyszymy często w negatywnym kontekście szkód, jakie wyrządzają. Jednak to nie jest tak, że nie możemy zapobiegać powstawaniu takich sytuacji konfliktowych. Jak pokazują doświadczenia WWF Polska pastuch elektryczny i pies pasterski, rasy owczarek podhalański, skutecznie zabezpieczają stada zwierząt hodowlanych przed wizytą wilków. Podobnie dzieje się w przypadku niedźwiedzia.

Odpowiednie zachowanie ludzi w krainie niedźwiedzia jest najskuteczniejszym sposobem na unikanie konfliktów z tym gatunkiem – dodaje Kryt. – Nie pozostawiajmy śmieci na górskim szlaku, korzystajmy z odpowiednio zabezpieczonych śmietników i pod żadnym pozorem nie zbliżajmy się do niedźwiedzia. To dzikie zwierzę, które nie szuka kontaktu z ludźmi. W naszych działaniach przypominamy o tych kluczowych zasadach, do których powinniśmy się stosować przebywając w krainie niedźwiedzia. Do turystów trafiły specjalne poradniki „Nie mów do mnie misiu”, natomiast w trzech parkach narodowych i na terenach administrowanych przez Lasy Państwowe, stanęły specjalne pojemniki na śmieci.

W ten sposób duże drapieżniki pełnią rolę edukacyjną. Uczą ludzi, że możemy żyć obok siebie i przypominają, jak należy zachować się w czasie naszego pobytu w miejscach ich występowania. Potrzebujemy dużych drapieżników, bo pełnią wiele ważnych funkcji, które pomogą nam w ocaleniu coraz bardziej osaczonej przyrody. W przeszłości, nadmierna eksploatacja tych gatunków przez człowieka, doprowadziła do załamania się ich populacji. Naszym obowiązkiem wobec przyszłych pokoleń jest doprowadzenie do zachowania stabilnych populacji tych zwierząt.

WWF jest jedną z największych fundacji zajmujących się ochroną przyrody na całym świecie. W Polsce działa już od ponad 10 lat. Dowiedz się, jak możesz chronić życie na Ziemi. Wejdź na www.wwf.pl.