Dzień Ziemi, czyli jak z energią chronić klimat
„Z energią chrońmy klimat” – to motyw przewodni tegorocznego Dnia Ziemi, wokół którego koncentrować się będą wydarzenia odbywającego się co roku święta. Światowy Dzień Ziemi, którego celem jest promowanie proekologicznych zachowań i działań na rzecz ochrony środowiska, obchodzony będzie już po raz 40-ty. W Polsce jego obchody organizowane są od 1992 roku przez Fundację Ośrodka Edukacji Ekologicznej.
Propozycję obchodzenia na całym świecie Dnia Ziemi przedstawił po raz pierwszy amerykański działacz na rzecz pokoju John McConnell, podczas konferencji UNESCO, dotyczącej środowiska naturalnego w 1969 r. Rok później w Stanach Zjednoczonych miały miejsce pierwsze obchody nowego święta. Duży udział w jego promocji miał senator Gaylord Nelson, znany z proekologicznych zapatrywań. Aby nadać wydarzeniu rozmach, postanowił on wykorzystać ówczesną aktywność ruchów studenckich.
W efekcie uroczystościom towarzyszył niespotykany entuzjazm. W obchodach Dnia Ziemi 22 kwietnia 1970 roku w całym USA wzięli udział studenci z dwóch tysięcy uniwersytetów oraz dziesięciu tysięcy szkół. Dwadzieścia milionów Amerykanów porzuciło uczelnie, biura i urzędy, wychodząc na ulice w tanecznych korowodach. Działalność zawiesił nawet Kongres Stanów Zjednoczonych, gdyż większość pracowników zamiast do pracy poszła na spotkania ugrupowań ekologicznych.
26 lutego 1971 roku sekretarz generalny ONZ Sithu U Thant podpisał proklamację, w której wyznaczył jako Dzień Ziemi moment tzw. równonocy wiosennej, kiedy na całej planecie dzień trwa tyle samo co noc. W starożytnych kulturach rolniczych równonoc wiosenna wiązała się ze świętem rodzącego się życia. Obecnie jest postrzegana symbolicznie jako moment równowagi mogącej pomóc w odrzuceniu wzajemnych różnic między ludźmi odmiennych ras i religii. Jest to także doskonały moment do uświadomienia sobie, że wszyscy ludzie dzielą między siebie tę samą planetę i powinna być ona naszym wspólnym dobrem.
20 lat później
20 lat po wydarzeniach z 1970 roku Dzień Ziemi świętowany był już na całym świecie. 200 milionów osób z 140 krajów wzięło udział w marszach, happeningach i paradach. Podczas obchodów apelowano o oszczędzanie wody, ratowanie lasów tropikalnych i ograniczenie emisji gazów wywołujących kwaśne deszcze.
W 1990 roku święto stało się także po raz pierwszy udziałem polskiego miasta. W Warszawie obchodom Światowego Dnia Ziemi towarzyszyły spotkania, wykłady i dyskusje, zajęcia plastyczne dla dzieci, koncerty i zabawy. Dzięki przywróconej Polakom wolności, zarówno przedstawiciele polityki jak i organizacje pozarządowe promujące postawy ekologiczne mogły żywo włączyć się w międzynarodowe obchody Dnia Ziemi.
Ze względu na kapryśną pogodę w marcu, bardziej popularną datą obchodów w Polsce stał się 22 kwietnia. Każdego roku tematem przewodnim obchodów Dnia Ziemi było inne zagadnienie i ta tradycja utrwaliła się do dziś. W 1996 roku hasłem było „Drzewo”, zainaugurowano wówczas akcję „Drzewko za makulaturę„. Rok później świętowano pod hasłem „Między Ziemią a Niebem” i wtedy po raz pierwszy odbył się festyn na Polach Mokotowskich, który obecnie jest punktem kulminacyjnym corocznych obchodów. Podczas kolejnych lat, obchody w Polsce zostały skorelowane z programem ruchu Earth Day Network, skupiającego światowe organizacje ekologiczne. Z roku na rok w Polsce i na świecie wydarzenia Dnia Ziemi skupiały się wokół tak ważkich tematów jak: woda, czysta energia, ochrona rzek, odpady i recykling, zmiany klimatu.
Oprócz organizowanej co roku akcji „Drzewko za makulaturę” na stałe w obchody wpisały się zbiórki baterii i szkła, w zamian za które organizatorzy rozdają sadzonki. Wydano w ten sposób już 130 tys. drzewek, zebrano zaś 50 ton makulatury, 70 ton szkła, 30 ton zużytych baterii a także 16 ton elektrośmieci.
„Z energią chrońmy klimat”
Pod takim hasłem koncentrować się będą tegoroczne wydarzenia wokół Dnia Ziemi. Organizatorzy chcą zwrócić uwagę, że ochrona klimatu może i powinna być udziałem każdego z nas. Chronić klimat możemy poprzez codzienne proste czynności, np. oszczędzając energię elektryczną i wodę, segregując śmieci, oddając do specjalnych punktów zużyte baterie i stary sprzęt elektryczny i elektroniczny.
Dzień Ziemi nie ogranicza się wyłącznie do 22 kwietnia. Wydarzenia towarzyszące świętu już się rozpoczęły i będą kontynuowane przez cały kwiecień i maj. W Warszawie miała już miejsce tradycyjna akcja sprzątania brzegu Wisły, zorganizowana przez fundację Nasza Ziemia. Podobne akcje sprzątania przewidziano w wielu miastach Polski. W całym kraju zorganizowane zostaną sesje i konferencje popularnonaukowe, konkursy, wystawy oraz zabawy edukacyjne dla najmłodszych.
22 kwietnia o godz. 12.00 w Bibliotece Narodowej w Warszawie będzie miała miejsce oficjalna konferencja z okazji przypadającego święta. W jej trakcie nastąpi rozstrzygnięcie konkursu na Człowieka Roku 2008 w dziedzinie polskiej ekologii.
Główne obchody Dnia Ziemi odbędą się podczas wielkiego festynu ekologicznego 26 kwietnia 2009 r. na Polach Mokotowskich w Warszawie. Tradycyjnie podczas pikniku obejrzymy prezentacje polskich parków narodowych i krajobrazowych. Swoje stoisko będą miały Lasy Państwowe, których przedstawiciele w ramach akcji „I ty posadź swoje drzewko” rozdadzą 5000 sadzonek drzew. Na przybyłych czekają degustacje regionalnej, tradycyjnej żywności oraz ekspozycje certyfikowanych producentów żywności ekologicznej. Najmłodszych na pewno ucieszy, przygotowana w ramach sektora edukacji, Kraina Małych Przyjaciół Ziemi, w ramach której odbędą się happeningi, warsztaty artystyczne i edukacyjne. Przewidziano Ogródek i Stację Meteorologiczną, Ogródek Dendrologiczny, Quiz Pogodowy.
Swoją warszawska premierę będzie miał Kalkulator CO2, zaprezentowany podczas ubiegłorocznej Konferencji Klimatycznej ONZ (COP14) w Poznaniu. Dzięki niemu każdy będzie mógł zmierzyć swój ślad ekologiczny oraz dowiedzieć się, jakie zmiany w stylu życia przyniosą największe efekty w postaci obniżenia emisji. Na niedzielnym festynie w Warszawie zaprezentowana zostanie wystawa zdjęć projektów, prezentowanych na Światowej Wystawie „Technologie dla Ochrony Klimatu” towarzyszącej COP14. Był to zbiór nadesłanych z różnych stron świata najważniejszych i najbardziej spektakularnych urządzeń, instalacji, mechanizmów, które pozwalają w znacznym stopniu zredukować emisję gazów cieplarnianych do atmosfery i w ten sposób chronić klimat.
Informacje na temat polskich obchodów Dnia Ziemi 2009 można znaleźć pod adresem www.dzienziemi.org.pl/2009.
