Umierają na naszych oczach! Małpy człekokształtne stracą 90% swoich siedlisk

Małpy człekokształtne w Afryce mogą stracić ponad 90 procent swoich siedlisk w ciągu najbliższych 30 lat ‒ wynika z najnowszego badania opublikowanego w Diversity and Distributions Sunday. Wszystko przez rosnącą ludzką populację, wydobycie zasobów i kryzys klimatyczny.

„To prawdziwa burza dla wielu naszych najbliższych genetycznych krewnych, z których wielu jest flagowymi gatunkami w działaniach ochronnych w Afryce i na całym świecie” – powiedziała główna autorka badania, Joana Carvalho, badaczka podoktorancka na Wydziale Nauk w Liverpool John Moores University. „Jeśli do obecnych przyczyn utraty terytoriów dodamy zmiany klimatyczne, obraz będzie druzgocący”.

Wszystkie wielkie małpy człekokształtne Afryki – szympansy, goryle i bonobo – są już wymienione jako zagrożone lub krytycznie zagrożone przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN).

Aby ustalić, jak te kultowe gatunki będą sobie radzić w przyszłości, międzynarodowy zespół naukowców sięgnął do bazy danych dotyczących małp IUCN po informacje o populacji, zagrożeniach i działaniach ochronnych z ostatnich 20 lat. Opierając się na tych danych, naukowcy przeprowadzili następnie modelowanie skutków zmiany klimatu, wzrostu populacji i zmiany użytkowania gruntów do 2050 r., rysując zarówno optymistyczny, jak i pesymistyczny scenariusz.

„Najlepszy scenariusz oznacza powolny spadek emisji dwutlenku węgla i wprowadzenie odpowiednich środków łagodzących” – powiedział współautorka z Uniwersytetu Martina Luthera Jessica Junker. „Najgorszy przypadek zakłada, że emisje będą nadal rosły w sposób niekontrolowany – innymi słowy, jak jest obecnie”.

W najlepszym przypadku małpy człekokształtne i tak stracą 85 procent swojego zasięgu, z czego 50 procent poza parkami narodowymi i innymi obszarami chronionymi. W najgorszym przypadku stracą 94 procent swojego zasięgu, 61 procent poza parkami narodowymi. „Czyli jest naprawdę źle” – powiedziała Carvalho dla The Guardian.

Częściowo problem polega na tym, że 30 lat to po prostu za mało czasu, aby małpy człekokształtne mogły migrować do bardziej odpowiednich siedlisk w miarę postępujących zmian klimatu.

„Ponieważ zmiany klimatyczne sprawiają, że różne gatunki roślin przemieszczają się w górę, oznacza to, że wszystkie zwierzęta – nie tylko małpy człekokształtne – które zależą od określonych typów siedlisk, będą zmuszone do migracji na wyżyny, bo inaczej grozi im śmierć głodowa” – powiedziała Fiona Maisels z Wildlife Conservation Society (WCS).

Są rzeczy, które możemy zrobić już teraz, aby zapewnić lepszą przyszłość wielkim małpom człekokształtnym. Jednym z ważnych kroków jest upewnienie się, że obszary chronione są ze sobą dobrze połączone, co ułatwia przemieszczanie się zwierząt. Jak zauważyło Towarzystwo Maxa Plancka, planowanie nowych obszarów chronionych w oparciu o modele klimatyczne również może pomóc.

Konsumenci w bogatszych krajach mogą również odegrać swoją rolę, wywierając presję na firmy, które w niezrównoważony sposób wydobywają zasoby, głównie minerały potrzebne do produkcji telefonów, olej palmowy i drewno. „Globalne zużycie zasobów naturalnych pozyskiwanych z siedlisk, gdzie żyją wielkie małpy człekokształtne jest jedną z głównych przyczyn upadku tych zwierząt” – powiedział Hjalmar Kuehl z iDiv w Lipsku w Niemczech i starszy autor badania. „Wszystkie narody, które czerpią korzyści z tych zasobów, mają obowiązek zapewnić lepszą przyszłość małpom człekokształtnym, ich siedliskom, a także żyjącym w nich ludziom, poprzez rozwój bardziej zrównoważonej gospodarki”.