grunt

Grunt — powszechnie rozumiany jako warstwa ziemi zespół cząstek mineralnych o różnej spoistości, przeznaczeniu i pochodzeniu. Grunt może być organiczny lub nieorganiczny, naturalny lub antropogeniczny. Składa się z fazy suchej, ciekłej i gazowej.

Grunty naturalne

Grunty naturalne – grunty powstałe w wyniku zachodzenia długotrwałych procesów geologicznych. Wyróżnia się spośród nich przede wszystkim grunty rodzime, definiowane jako grunty znajdujące się w miejscu powstania (w wyniku procesów geologicznych).

Grunty rodzime dzielimy na:

• mineralne,
• organiczne.

Grunty mineralne nie zawierają więcej niż 2% substancji organicznej. Ze względu na wytrzymałość, dzieli się je na:

• skaliste,
• nieskaliste.

Do gruntów skalistych zaliczymy grunty lite lub spękane, ale o nieprzesuniętych blokach. Mogą być twarde lub miękkie. Grunty nieskaliste to grunty rozdrobnione, o słabych wiązaniach. Wśród gruntów mineralnych wyróżnia się ponadto grunty drobnoziarniste, gruboziarniste i bardzo gruboziarniste (podział ze względu na stopień plastyczności). Grunty organiczne to grunty, w których zawartość materii organicznej przekracza 2% (w gruntach organicznych znajdują się okruchy skalne, minerały pierwotne i wtórne, sole mineralne i węglany). Je również dzieli się na skaliste i nieskaliste. Grunty organiczne skaliste dzielone są pod kątem ich uwęglenia na węgiel brunatny i węgiel kamienny. Grunty organiczne łatwo ulegają odkształceniom, a więc można o nich powiedzieć, że są słabonośne. Poprzez obecność substancji organicznej oraz koloidalnej fazy ciekłej, są mało wytrzymałe na ścinanie i mają dużą ściśliwość.

Charakteryzuje je także duża wilgotność i porowatość. Do gruntów tych zalicza się grunty próchniczne, namuły, torfy, gytie, kredy jeziorne oraz węgle brunatne i kamienne. Dla większości gruntów organicznych, naturalnym miejscem sedymentacji (osadzania się) są bagna oraz jeziora.

W zależności od źródła definicji, do gruntów naturalnych zaliczane są również nasypy, uznawane za grunty naturalne przerobione w wyniku działalności człowieka, kontrolowane i niekontrolowane.

Łąki i pastwiska to rodzaj gruntów rolnych, fot. YuriArcursPeopleimages/envato

Grunty antropogeniczne

Grunty antropogeniczne – to grunty powstałe w wyniku działalności i życia człowieka lub grunty naturalne przez niego przemieszczone i ponownie wykorzystane. Stanowią warstwę przypowierzchniową, a ich miąższość sięga kilku lub kilkunastu metrów (w obrębie miast jest zwykle większa). Grunty antropogeniczne są charakterystyczne dla aglomeracji miejskich, linii komunikacyjnych czy składowisk odpadów. Mają wyjątkowe znaczenie zwłaszcza dla starych miast, w których odegrały ważną rolę w kształtowaniu podłoża i powierzchni. Występują w różnych formach, m.in. jako zwałowiska, nasypy, składowiska, hałdy i konstrukcje naziemne.

Grunty antropogeniczne dzielą się na:

• Nasypy: powstające w wyniku urabiania, transportowania i deponowania materiału skalnego. Dzielą się na kontrolowane i niekontrolowane. Należą do nich grunty zwałowisk kopalń odkrywkowych i hałd górniczych, nasypy drogowe i obwałowania.
• Grunty będące odpadami technologicznymi z działalności przemysłowej: są to odpady związane z różnymi gałęziami gospodarki, popioły z energetyki, odpady masowe oraz inne grunty o bardzo zróżnicowanych właściwościach fizyko-chemicznych i wpływie na środowisko.
• Grunty będące odpadami bytowymi, rolniczymi i budowlanymi: zaliczyć należy do nich gruz budowlany, osady pochodzące z oczyszczalni ścieków czy odpady komunalne. Za wyjątkiem gruzy, grunty tego typu wyróżniają się dużą zawartością materii organicznej.

Znaczenie gruntów antropogenicznych

Grunty antropogeniczne mają niebanalny wpływ na krajobraz miejski. Mogą zmieniać ukształtowanie powierzchni terenu miast. Do tej grupy gruntów nie powinno się zaliczać gruntów rodzimych, które w wyniku działalności człowieka uległy zanieczyszczeniom radioaktywnym i chemicznym. Grunty antropogeniczne mogą zostać wykorzystane jako grunty budowlane i materiały inżynierskie, np. nasypy drogowe i kolejowe, wały przeciwpowodziowe, a także warstwy izolacyjne.

Nasyp kolejowy – przykład wykorzystania gruntów antropogenicznych, fot. FiledIMAGE/envato

Grunty budowlane

Grunty budowlane – za grunt budowlany uznaje się część skorupy ziemskiej, która współpracuje lub może współpracować z obiektem budowlanym, jest jego częścią czy też służy jako tworzywo budowlane.

Właściwości gruntów budowlanych

Grunty budowlane muszą spełniać określone wymagania techniczne, takie jak:

• Nośność: zdolność do przenoszenia obciążeń konstrukcji bez nadmiernych odkształceń.
• Stabilność: odporność na przemieszczanie się i erozję.
• Ściśliwość: stopień odkształcenia pod wpływem obciążenia, który powinien być minimalny.

Rodzaje gruntów budowlanych

W zależności od ich właściwości, grunty budowlane mogą być wykorzystywane jako:

• Podłoże fundamentowe: bezpośrednio pod konstrukcjami budowlanymi.
• Materiały inżynierskie: do budowy nasypów, wałów przeciwpowodziowych czy dróg.

Znaczenie gruntów w budownictwie

Odpowiedni dobór gruntów budowlanych jest kluczowy dla bezpieczeństwa i trwałości obiektów. Niewłaściwie dobrane grunty mogą prowadzić do problemów takich jak osiadanie budynków czy uszkodzenia konstrukcji.

Do gruntów naturalnych zaliczamy torf, fot. Olena_Mykhaylova/envato